Page 27 - Duong Kach Menh
P. 27
ghét vua thì như nhau. Đảng biết vậy thì vận động
kách mệnh đuổi vua.
6. Lúc bấy giờ vua xử trí thế nào?
Vua biết thợ thuyền là hăng hái kách mệnh nhất,
thì đặt cách làm cho tư bản, dân cày và thợ thuyền rời
nhau. Nó xúi một người cố đạo ra tổ chức công hội,
một là để lung lạc thợ thuyền, hai là để dò ai hăng
hái thì bắt.
Ngày 9 tháng 1 năm 1905, anh cố đạo ấy (tên là
Gapông) đem thợ thuyền đến chỗ vua ở thỉnh nguyện.
Vì anh ta quên báo trước, và vì vua thấy đông người
thì sợ bạo động, nên sai lính ra dẹp, bắn chết mất
nhiều người. Gapông bỏ chạy ra ngoại quốc. Thợ
thuyền các tỉnh nghe tin ấy thì bãi công và bạo động,
lập ra công nhân hội nghị.
Kách mệnh chống nhau với vua và Chính phủ từ
tháng 1 đến tháng 10. Vua một đường thì dùng lính
dẹp cách mệnh, một đường thì giả tuyên bố lập ra
nghị viện cho đại biểu dân bàn việc nước.
7. Vì sao kách mệnh 1905 thua?
1. Vì khi đầu tư bản muốn lợi dụng thợ thuyền
đập đổ vua; sau nó thấy thợ thuyền hăng hái quá,
27