Page 5 - Din Kültürü Z Kitap 2

İNSANIN İRADESİ VE KADER:
İnsanın akıllı ve irade sahibi olması davranışlarından sorumlu olması anlamına gelir.
Bu yüzden kader; insanın akıl ve sorumluluk sahibi olmasıyla yakından ilgili- dir.
İnsan akıl ve irade sahibi bir varlıktır.
İnsan eylemlerinden sorumludur.

İnsana düşünme yeteneği verilmiştir.
İnsana vahiyle doğru yol gösterilmiştir.

EK BİLGİ: İnsan özgür bir varlıktır.
İnsanın sorumluluğu gücü oranındadır.

İnsan sadece kendi yaptıklarından sorumludur. (Suçun şahsiliği prensibi)

Allah, insanoğluna akıl ve irade yanında iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan ayırt
etmesi için rehber olarak ilâhi kitaplar ve peygamberler göndermiştir.

Canlılar arasında sadece insan davranışlarından sorumlu tutulmuştur.
Allah’ın (c.c.) insana verdiği en büyük nimetlerden biri olan akıl, insanı diğer canlılardan
“Kaderim böyleymiş, ne yapsam boş!” ayıran en temel özelliktir. İnsan aklını kullanarak seçimler yapar, doğruyu ve yanlışı ayırt
diyerek sorumluluktan kurtulamayız. Çünkü, insan edebilir.
aklını ve iradesini doğru yönde kullanmalı;
yapacağı işlerin hayır mı şer mi olduğunun
hesabını yapmalıdır. İrade denilince iki seçenekten birini tercih etme gücü anlaşılır. İnsan özgür iradesiyle
Özgürlükle sorumluluk arasında doğrudan bir seçim yapabildiğinden dolayı da yaptıklarından sorumlu tutulmuştur. İrade, cüz’i irade ve
ilişki vardır. küllî irade olmak üzere ikiye ayrılır:
Cüz’i İrade : İnsanın sahip olduğu iradedir.

er-REZZAK Külî İrade : Allah’a ait olan iradedir.

Yüce Allah’ın“Mahlûkâtına maddî Kul, cüz’i iradesiyle bir davranışı yapmaya karar verir ve Allah küllî iradesiyle kulun
ve mânevî her türlü rızkı bol bol ihsan istediğini verir.
eden” anlamına gelenismi AKIL + İRADE + ÖZGÜRLÜK = SORUMLULUK

AYETLER ve HADİSLER: Akıllı bir insanın özgür iradesiyle yapmış olduğu davranışlardan dolayı insan so-
rumlu tutulur.
İnsanın Eylemleri:

Zorunlu: Kalbimizin çalışması, nefes alıp
“Kim iyi bir iş yaparsa faydası kendisinedir ve vermemiz, hangi anne-babadan dünyaya
kim kötülükte bulunursa zararı kendisi- geleceğimiz, ne zaman nerede öleceğimiz
nedir…” [Fussilet suresi, 46. ayet] v.s. (Küllî iradenin sonucu olan eylemlerdir)
“Yapmakta olduğunuz şeylerden mutlaka Seçime Dayalı: Yemek, uyumak v.b. (Cüz’i
sorguya çekileceksiniz.” [Nahl suresi, 93. irademizle karar verip yaptığımız davranış-
ayet] lardır)

“Güneş ve Ay bir hesaba göre hareket İnsan bu eylemlerin seçime dayalı olanların- dan
etmektedir. … Göğü Allah yükseltti ve sorumlu tutulabilir. Zorunlu olan insan
dengeyi o koydu. Sakın o dengeyi bozma- eylemlerinden dolayı Allah insanı sorumlu
yın”.[Rahmansuresi, 1-5. ayet] tutmaz.

“Nerede olursanız olun, sağlam ve tahkim
edilmiş kaleler içinde bulunsanız bile ölüm size
ulaşacaktır...” [Nisa suresi, 78.ayet]
“Yeryüzünde yaşayan bütün canlıların rızkı
Allah’aaittir...”[Nisasuresi,78.ayet]

5