Page 22 - ชุดการสอนหน้าที่พลเมืองวัฒนธรรมและการดำเนินชีวิตในสังคม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่4 (กิตติธัช 013)
P. 22
หน่วยการเรียนรู้ที่ 4
สถานะและพระราชอ านาจของพระมหากษัตริย์ในราชอาณาจักรไทย
พระมหากษัตริย์ คือ ....
ความหมายของ “ พระมหากษัตริย์ ” ตามรูปศัพท์ หมายถึง “ นักรบผู้ยิ่งใหญ่ ”
ค าว่า “ มหา ” แปลว่า ยิ่งใหญ่และค าว่า “ กษัตริย์ ” แปลว่า นักรบ ถ้าจะถือตามความหมายที่ใช้กันอยู่ทั่วไป
และความเข้าใจตามธรรมดาแล้วพระมหากษัตริย์ก็คือพระเจ้าแผ่นดิน ในภาษาสันสกฤตค าว่า กษัตริย
หมายถึง ผู้ป้องกันหรือนักรบ คติที่เรียกพระเจ้าแผ่นดินว่าเป็นพระมหากษัตริย์นั้นเรารับมาจากค าในภาษา
สันสกฤตซึ่งมีความหมายสองนัยคือ คติจากธรรมเนียมการใช้วรรณะของอินเดียซึ่งถือว่า “ กษัตริย์ ” รวมถึง
พวกนักรบด้วย และคติที่สองหมายถึงผู้ปกครองแผ่นดินซึ่งสืบเนื่องมาจากคติ “ มหาสมมติ ” ซึ่งถือว่ามหาชน
เป็นผู้เลือกกษัตริย์ มีค าเรียกพระมหากษัตริย์หลายค าเช่น ราชราชา พระราชา หรือราชัน หมายถึง ผู้ชุบน้อม
จิตใจของผู้อื่นไว้ด้วยธรรม จักรพรรดิ หมายถึง ผู้ปกครองที่ปวงชนพึงใจและเป็นผู้มีคุณธรรมสูง และใกล้เคียง
กับค าว่า ธรรมราชา หมายถึง ผู้รักษาและปฏิบัติธรรมทั้งเป็นต้นเหตุแห่งความยุติธรรมทั้งปวง
ค าว่าพระเจ้าอยู่หัว หมายถึง พระผู้เป็นผู้น า หรือประมุขของประเทศ และค าว่า “ พระเจ้าแผ่นดิน ” หมายถึง
พระมหากษัตริย์ทรงเป็นเจ้าของแผ่นดิน(เขตคาม อธิปติ)ซึงเขียนไว้ในกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จที่ประกาศใน
รัชสมัยพระเจ้าอู่ทอง
เมื่อ พ.ศ. ๑๙๐๓ ไม่จะเลือกใช้ค าใด ค าว่า “ ราชา ” “ กษัตริย์ ” “ จักรพรรดิ ” โดยความหมาย
แล้วน่าจะใช้เหมือนๆกัน อย่างไรก็ดีในสังคมไทยเรียกพระมหากษัตริย์ว่า “ ในหลวง ” “ พ่อหลวง ” “ พ่อ
ของแผ่นดิน ” ความหมายก็คือเป็นผู้ปกครองที่เปรียบเหมือนพ่ออยู่เหนือเกล้าเหนือชีวิตซึ่งชนชาวไทยมีความ
จงรักภักดีชั่วกาลนาน
ความหมายของพระมหากษัตริย์ในเรื่องการเมืองการปกครองของไทย ถือว่าพระมหากษัตริย์คือ
หัวหน้าครอบครัวใหญ่ที่มีความสัมพันธ์กันทางสายเลือดกับหมู่คณะ และประการที่สองคือ พระมหากษัตริย์
ทรงเป็นประมุขของรัฐในทางการเมืองหรือเป็นผู้มีอ านาจสูงสุดโดยเฉพาะในยุโรปมีความเชื่อในเรื่อง
ลัทธิเทวสิทธิ์ ( Divine right of King ) และถือว่าพระมหากษัตริย์ทรงไว้ซึ่งอ านาจอธิปไตยและมีอ านาจสูงสุด
ในการปกครองประเทศ รวมทั้งมีอ านาจโดยสมบูรณ์ (Absolute)
