Page 55 - ดุษฎีนิพนธ์ระดับปริญญาเอก มจร เรื่องกลยุทธ์การเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระธรรมทูตสายต่างประเทศ
P. 55
๓๗
พระอรหันตสาวกเกิดขึ้นอีกเป็นจ านวนมากตลอดระยะเวลาซึ่งพระพุทธเจ้าทรงด ารงพระชนม์ชีพ
และพระอรหันตสาวกส่วนใหญ่ได้ท าหน้าที่เผยแผ่หรือประกาศพระศาสนาซึ่งถือเป็นการท าหน้าที่
พระธรรมทูตแม้จะไม่มีการกล่าวถึงการเป็นพระธรรมทูตอย่างเป็นทางการ
๒.๓.๒ ความหมายของพระธรรมทูต
ในสมัยพุทธกาลมีการใช้ค าว่า ทูต โดยสามารถอธิบายความหมายตามนัยนั้นได้ว่า บุคคล
ผู้ท าหน้าที่แทนบุคคลหรือกลุ่มคน ในการน าส่งข่าวสารหรืออื่น ๆ ไปสู่อีกบุคคลหรือกลุ่มบุคคล
เป็นบุคคลใดก็ได้ มีสถานภาพใดก็ได้ เช่น ภิกษุ สิกขมานา สามเณร สามเณรี ภิกษุณี หรือ คฤหัสถ์
๗๘
๘๐
๘๑
และมีการใช้ค าว่า ราชทูต พราหมณทูต อนุทูต เทวทูต ๔ เป็นต้น
๗๙
ส่วนค าว่า พระธรรมทูต ที่ใช้ในปัจจุบันนี้ มีความหมายตามที่นักวิชาการสมัยปัจจุบันใช้ดังนี้
พระธรรมทูต หมายถึง ภิกษุที่เดินทางไปแสดงธรรมในที่ต่าง ๆ ท าหน้าที่เหมือนทูตทาง
ธรรมหรือทูตของพระศาสนา อาจใช้ค าว่าพระธรรมจาริก มีความหมายเช่นเดียวกับพระธรรมทูต
ปัจจุบันในประเทศไทย แบ่งพระธรรมทูตเป็น ๒ ประเภท คือพระธรรมทูตในประเทศกับพระธรรมทูต
สายต่างประเทศ
๘๒
ธรรมทูต หมายถึง ผู้น าส่งสาส์นแห่งธรรม ผู้ถือสาส์นแห่งธรรม ทูตของธรรม ทูตผู้น า
ธรรมไปสื่อสาร ผู้สื่อสารแห่งธรรม พระภิกษุผู้ได้รับมอบหมายหรือแต่งตั้งให้เดินทางไปเผยแผ่
๘๓
ประกาศธรรมในต่างถิ่นต่างแดน
พระธรรมทูต หรือสมณทูต คือ พระภิกษุในพระพุทธศาสนาที่จาริกไปในต่างถิ่น
หรือต่างประเทศ เพื่อเผยแผ่หลักค าสอนทางพระพุทธศาสนาให้กว้างขวาง และเกิดความเข้าใจถูกต้อง
เกี่ยวกับค าสอน ซึ่งด าเนินมาตั้งแต่ครั้งพุทธกาล โดยเรียกพระสงฆ์ไทยผู้ท าหน้าที่พระธรรมทูต โดย
ได้รับการอนุมัติจากองค์กรสงฆ์ไทยหรือกรรมการมหาเถรสมาคม ให้เดินทางไปปฏิบัติศาสนกิจ
๗๘ ส .สฬา. (ไทย) ๑๘/๒๔๕ /๒๕๘.
๗๙ ที.สี. (ไทย) ๙/๓๕๙/๑๕๑.
๘๐ วิ.จู. (ไทย) ๗/๔๕๘/๔๑๙.
๘๑ ที.ม. (ไทย) ๑๐/๔๓ /๒๒.
๘๒ พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช), พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ “ค าวัด”, พิมพ์ครั้งที่
๓, (กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา, ๒๕๕๑), หน้า ๖๔๖.
๘๓ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต), พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์, พิมพ์ครั้งที่
๓๐, หน้า ๑๔๔.
