Page 4 - สารกรมการแพทย์ ฉบับที่ 8

4 อโรคยา

กรมการแพทยเตือน

ขอเทาแพลง พลิก อยาชะลาใจ

ขอเทาแพลงเกิดไดบอยกับทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะผูหญิงที่สวมรองเทาสนสูง นักกีฬาเทนนิส บาสเก็ตบอล
ฟุตบอล แนะปฐมพยาบาลอยางถูกวิธี หากอาการไมดีขึ้นควรรีบพบแพทย

นายแพทยสมศักดิ์ อรรฆศิลป อธิบดีกรมการแพทย เปดเผยวา ในชีวิตประจำวันหลายคนคงเคยขอเทาพลิก ทำใหเกิดอาการ
เจ็บปวดและบวมของขอเทา ซึ่งเรียกอาการนี้วา ขอเทาแพลง เปนการบาดเจ็บที่พบไดบอย สามารถเกิดไดกับทุกเพศทุกวัย สาเหตุ

เกิดจากการบิด หมุน หรือพลิกของขอเทาอยางรวดเร็วจนเกินชวงการเคลื่อนไหวที่ปกติ ทำใหเอ็นยึดขอตอถูกยืดออกมากจนเกินไป
หรือฉีกขาดจึงเกิดการบาดเจ็บขึ้น มีอาการปวดและบวม หากรุนแรงอาจสงผลใหเอ็นขาดทำใหขอเทาหลวม และอาจเกิดการบาดเจ็บ
กระดูกออนในขอได ปจจัยเสี่ยงที่เพิ่มโอกาสใหเกิดขอเทาแพลง อาทิ การกาวพลาดหรือหกลม วิ่งหรือกาวเดินบนพื้นผิวขรุขระ

ออกกำลังกายหรือเลนกีฬาที่ทำใหเกิดอุบัติเหตุกระทบกระเทือนจนขอเทาแพลง เชน เทนนิส บาสเก็ตบอล ฟุตบอล การมีน้ำหนักตัว
ที่มากเกินไป สวมรองเทาที่ไมเหมาะสมกับขนาดเทา โดยเฉพาะผูหญิงที่สวมรองเทาสนสูงจะเพิ่มโอกาสที่จะเกิดเหตุการณขอเทาพลิก
รวมถึงผูที่เคยประสบอุบัติเหตุ หรือมีการบาดเจ็บบริเวณขอเทามากอน สำหรับการปองกันสามารถทำไดโดยสวมรองเทาใหเหมาะสม

หลีกเลี่ยงรองเทาสนสูง หากเลนกีฬาควรสวมรองเทาใหถูกตองตามชนิดของกีฬา หลีกเลียงการเดิน วิ่ง หรือกระโดดบนพื้นที่ไมเหมาะสม
และออกกำลังกายขอเทาเปนประจำ 3 – 4 วันตอสัปดาห
นายแพทยสมพงษ ตันจริยภรณ ผูอำนวยการโรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย กลาวเพิ่มเติมวา อาการขอเทาแพลง

แบงตามความรุนแรงได 3 ระดับ คือ ขอเทาแพลงชนิดไมรุนแรง มีอาการปวด บวม เล็กนอย ขอเทาแพลงชนิดปานกลาง
มีการฉีกขาดของเอ็นบางสวน ทำใหมีอาการปวด บวม เฉพาะที่และอาจมีเลือดคั่ง และขอเทาแพลงชนิดรุนแรง มีการฉีกขาดของเอ็นขอเทา

ทางดานนอกทั้งหมด ทำใหขอเทาสูญเสียความมั่นคง เดินลงน้ำหนักไมได ปวด บวมมากและมีเลือดคั่ง อาจตองผาตัด ทั้งนี้
การปฐมพยาบาลเบื้องตนสำหรับขอเทาแพลงสามารถทำไดโดยปองกันไมใหเกิดการบาดเจ็บเพิ่มขึ้นในบริเวณที่บาดเจ็บอยูกอนแลว
พักการใชงานขอเทาที่ไดรับบาดเจ็บ ประมาณ 2 - 3 วัน หยุดกิจกรรมที่ทำอยู ใชน้ำแข็งหอดวยผาประคบบริเวณดังกลาวประมาณ

15 ถึง 20 นาที 3 - 5 ครั้งตอวัน เพื่อลดการอักเสบ ใชสนับขอเทา หรือพันผาบริเวณที่บวม เพื่อชวยปองกันและจำกัดการเคลื่อนไหว
รวมถึงลดอาการบวม โดยผาตองมีความยืดหยุนที่เหมาะสม ไมรัด ตึงจนเกินไป และควรปลดผาพันออกเมื่อจะเขานอน นอนยกขอเทา

ใหอยูในระดับสูงกวาระดับหัวใจ หรืออาจนำหมอนมาหนุนที่ขอเทาเพื่อชวยลดอาการบวม และที่สำคัญหลีกเลียงการประคบรอน
เพราะความรอนจะทำใหเลือดไหลเวียนไปยังบริเวณที่ไดรับบาดเจ็บมากขึ้น หามนวดเพราะจะทำใหเลือดไหลเวียนไปบริเวณนั้นมากขึ้น
และเพิ่มอาการบวม หามวิ่ง หรือทำกิจกรรมใดๆที่ตองออกแรงมากเพราะจะยิ่งทำใหอาการบาดเจ็บเพิ่มขึ้น หามดื่มแอลกอฮอลโดยเด็ดขาด

เนื่องจากแอลกอฮอลจะทำใหเลือดไหลเวียนมากขึ้นและเพิ่มอาการบวม หากปฏิบัติตามขั้นตอนดังกลาวขางตนแลวอาการไมดีขึ้น
ควรรีบไปพบแพทยเพื่อตรวจดูวามีอาการรุนแรงที่อาจเกิดกับกระดูกหรือเนื้อเยื่อสวนอื่นได

สารกรมการแพทย ปที่ 1 ฉบับที่ 8 กรกฎาคม 2561