Page 34 - 10 แนวทางใหม่เพื่อท้องถิ่นพึ่งพาตนเอง

หน้าที่ 33

7. รูปแบบการแก้ไขปัญหาภัยแล้งด้วยการก่อสร้างฝายในล าห้วย (แบบแกนซอยซีเมนต์)
ความสูงไม่เกิน 2 ม. ความกว้างของล าห้วยไม่เกิน 20 ม.

ฝายชะลอน าห้วยวังผือ บ.วังผือ ต.ขามป้อม อ.เปือยน้อย จ.ขอนแก่น

วัตถุประสงค์

เมื่อเข้าสู่ฤดูแล้ง แหล่งน้ าผิวดิน น้ าในล าห้วยและล าน้ า ต่างก็ลดระดับลงเรื่อย ๆ หลายแห่งถึงกับแห้งขอด
ท าให้ราษฎรในหลายพื้นที่เกิดความเดือดร้อนเป็นอย่างมาก เนื่องจากการขาดแคลนน้ า

ระดับน้ าในล าห้วยและล าน้ าต่างก็มีความเชื่อมโยงกับระดับน้ าในแหล่งน้ าใต้ดินใกล้เคียง และในชั้นน้ าใต้
ดินก็จะหนุนน้ าในแหล่งน้ าบนผิวดินด้วย
ดังนั้น การสร้างฝายแกนซอยซีเมนต์เป็นช่วง ๆ ไปตามล าห้วยและล าน้ าเหมือนขั้นบันได โดยไม่ให้ขาด

ช่วงหรือมีช่วงใดแห้งขอด จึงเป็นส่วนส าคัญในการเชื่อมโยงกับแหล่งน้ าดังกล่าวข้างต้นด้วย

ประโยชน์ที่ได้รับ

1) เมื่อราษฎรได้รับประโยชน์จากฝายฯร่วมกัน นอกจากจะสร้างขวัญและก าลังใจแล้ว ยังท าให้ราษฎรมี

ทัศนคติที่ดีต่อภาครัฐอีกด้วย
2) เป็นแหล่งน้ าดิบส ารองเพื่อการบริโภค - อุปโภค เพาะปลูกพืชใช้น้ าน้อย
3) ช่วยรักษาสภาพของล าน้ า อนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพื่อให้เกิดความยั่งยืนสืบไป

4) ไม่เกิดปัญหาในเรื่องเงินงบประมาณ เนื่องจากฝายฯมีราคาประหยัด มีความมั่นคงแข็งแรง
ดูแลรักษาได้ง่าย
5) ฝายแกนซอยซีเมนต์ช่วยหนุนระดับน้ าใต้ดินให้มีความมั่นคง จึงส่งผลให้ราษฎรใกล้เคียงมีแหล่งน้ า

ส ารองใต้ดินไว้ใช้อย่างยั่งยืนด้วย
6) ระดับเก็บกักน้ าอยู่ในระดับปานกลางค่อนข้างต่ า (2 ม.) จึงไม่มีผลกระทบใด (ตามหลักวิชาการ)
7) เทคนิคและวิธีการก่อสร้างไม่ยุ่งยากซับซ้อน ท้องถิ่นสามารถท าได้เอง ด้วยวัสดุอุปกรณ์และเครื่องมือ

ช่างทั่วไป
8) เนื่องจากฝายชะลอน้ าแบบนี้สร้างได้ง่าย เรียนรู้เผยแพร่ได้เร็ว สามารถกระจายสู่ท้องถิ่นได้เป็นจ านวน
ที่มาก ด้วยความรวดเร็ว

9) ลดภาระของเขื่อนหลัก ลดความกังวลของภาครัฐ ด้วยราคาที่ประหยัดจึงมีฝายเก็บกักน้ ากระจายอยู่
อย่างทั่วถึงทุกลุ่มน้ า
10) เกิดการต่อยอดเพื่อน าน้ าจากฝายฯขึ้นไปใช้ท าการเกษตรแบบทฤษฎีใหม่ (เติมสระ) ท าให้เกษตรกร

สามารถพึ่งพาตนเองได้