Page 120 - วิทยาศาสตร์ม.ปลาย
P. 120
120
เรื่องที่ 4 ปัญหาและผลกระทบของระบบนิเวศและสภาพสิ่งแวดล้อมในชุมชนท้องถิ่นประเทศและโลก
ในปัจจุบันนี้สภาพปัญหาความอ่อนแอของระบบนิเวศของเมืองต่าง ๆ ในประเทศไทย ซึ่งเป็นผล
พวงด้านหนึ่งจากการเติบโตของเมืองที่ไว้ ระเบียบ และอีกด้านหนึ่งเกิดจากการพัฒนา เศรษฐกิจในอดีต ที่
น าเทคโนโลยีสมัยใหม่มาใช้ในการจัดหาและใช้ทรัพยากรในกระบวนการผลิต และรูปแบบของการบริโภค
ที่ไม่เหมาะสม ท าให้ทรัพยากรอันจ ากัดของประเทศและสิ่งแวดล้อมธรรมชาติถูกใช้สอย และท าลายจน
เสื่อมทั้งสภาพ ปริมาณและคุณภาพ จนเกือบหมดศักยภาพและยากที่จะฟื้นฟูขึ้นมาใหม่ ซ ้ายังก่อให้เกิด
มลพิษหลาย ๆ ด้านพร้อมกัน สภาพการณ์ดังกล่าวจะยังคงความรุนแรงและเป็นปัญหาเร่งด่วนที่ต้องรีบ
ด าเนินการแก้ไขและพัฒนาอย่างเป็นระบบเนื่องจากการเพิ่มขึ้นของประชากรในเขตเมือง จะยังคงเพิ่มทวี
ขึ้นอย่างต่อเนื่องแบบแผนตลอดจนกระบวนการผลิตและการบริโภคที่ไม่เหมาะสมดั้งเดิมยังไม่อาจ
ปรับเปลี่ยนแก้ไขได้โดยทันทีในระยะเวลาสั้น ๆ และประการที่ส าคัญมาก คือ หากไม่รีบเร่งด าเนินการใด ๆ
สภาพของระบบนิเวศที่เปราะบางในลักษณะที่เป็นอยู่ดังกล่าว โดยเฉพาะจากสาเหตุของการแพร่กระจาย
ของมลพิษ ทั้งมลพิษทางน ้าทางอากาศ ทางเสียงจากสารเคมี ของเสีย อันตรายต่าง ๆ และจากความ
สั่นสะเทือน ก าลังกลายเป็นข้อจ ากัดของการพัฒนาเมืองที่น่าอยู่อย่างยั่งยืน ทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และ
กายภาพที่เป็นผลต่อสุขอนามัยของประชาชนพอจะมีตัวอย่างที่ได้จากการศึกษาสภาวะด้านสิ่งแวดล้อมของ
เมืองหลายเมืองที่ก าลังเติบโตที่ชี้ให้เห็นว่าการปล่อยปละละเลยขาดความเอาใจใส่ดูแลและปล่อยให้เกิด
ความขาดแคลนสาธารณูปโภคของเมือง หรือการขาดความเอาใจใส่ในการบ ารุง รักษาระบบน ้าประปา และ
การสุขาภิบาล อันเป็นสิ่งจ าเป็นต่อการด ารงชีพอย่างถูกสุขลักษณะของประชากรเมืองได้สร้างความเสียหาย
อย่างใหญ่หลวงต่อเศรษฐกิจได้ เมื่อเกิดโรคระบาดร้ายแรง เช่น การระบาดของอหิวาตกโรคที่เกิดขึ้นใน
ประเทศกลุ่มลาตินอเมริกาในช่วงปี ค.ศ. 1991 ยังมีตัวอย่างที่แสดงให้เห็นว่า การเสื่อมโทรมของ
สภาพแวดล้อมของเมืองมีผลกระทบโดยตรงต่อสุขภาพของประชากรที่สามารถอ้างอิงได้อีกมาก จนรัฐบาล
ของหลายประเทศต้องหันมาให้ความสนใจตระหนักกับปัญหาของสภาวะแวดล้อมโดยเฉพาะของเมืองอย่าง
จริงจัง เพราะเหตุการณ์ความสูญเสียที่เกิดขึ้นในเมืองอื่นย่อมมีโอกาสเกิดขึ้นในเมืองของทุก ๆ ประเทศได้
เช่นกัน ในสหัสวรรษที่ 21
ประเทศไทย (เช่นเดียวกับหลาย ๆ ประเทศ) ก าลังเริ่มให้ความส าคัญกับแนวทางการพัฒนาเมือง
แนวใหม่ คือ การพัฒนาเมืองให้น่าอยู่อย่างยั่งยืน อันเป็นแนวนโยบายเชิงยุทธศาสตร์ที่มีความส าคัญยิ่งต่อ
การพัฒนาพื้นที่เมือง เพราะการพัฒนาในแนวทางนี้จะต้องมีการด าเนินงานที่ประสานและสนับสนุน
สอดคล้องซึ่งกันและกันในหลาย ๆ ด้าน และหลายสาขาพร้อม ๆ กันอย่างมีระบบเป็นเชิงองค์รวม (Holistic
Approach) คือ เป็นกระบวนการพัฒนาที่มีการวางกรอบวิสัยทัศน์ และแนวทางพัฒนาที่สอดคล้องต้องกัน
ทั้งในด้านประชากร ทรัพยากร สิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติ และสภาพแวดล้อมอื่นๆ ทางกายภาพที่สร้างขึ้น
(Built Environment) ทรัพยากรด้านศิลปะและวัฒนธรรม ความรู้ และวิทยากรสมัยใหม่ โดยเฉพาะการให้
ความส าคัญกับการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพสนับสนุนกระบวนการฟื้นฟูและพัฒนา
ทรัพยากรที่สร้างทดแทนขึ้นใหม่ได้ และมีการอนุรักษ์สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมเสริมสร้างจิตวิญญาณและ
