Page 5 - İnsan ve Çevre TYT

E
Coğrafi özellikleri dikkate alındığında, bölgelerin belirlenmesinde dikkate alınan ölçüt aşağıdaki- lerden hangisi olabilir?
A) Kurak bölgeler
B) Dağlık bölgeler
C) Tarım bölgeleri
D) Orman bölgeleri
E) Seyrek nüfuslu bölgeler
Test 03 Küresel Ortam; Bölgeler ve Ülkeler Ünite 10
Kılavuz
1. Aşağıdaki haritada numaralanmış beş bölge kırmızı renkle gösterilmiştir.
4.
B
Aşağıdakilerden hangisi volkanik bölge sınıflan- dırmasına dahil edilebilir?
A) Doğu Karadeniz Bölümü
B) Kapadokya Yöresi
C) Menteşe Yöresi
D) Hakkâri Yöresi
E) Taşeli Platosu
· Yerleşme Özelliklerine Göre Bölgeler Yerleşme bölgeleriyle nüfusun dağıldığı bölgeler
aynı bölgelerdir. Buna göre nüfusun yoğun ol- duğu bölgeler yerleşim bölgeleri iken nüfusun çok seyrek olduğu veya hiç yerleşme olmayan bölgeler, seyrek yerleşim bölgesi veya yerleşim olmayan bölge olarak adlandırılır.
Denizler ve okyanuslar ile yıl boyunca buzullarla kaplı Antarktika ve kıyı kesimi hariç Grönland, Himalaya Dağları gibi çok engebeli ve yüksek sahalar yerleşim olmayan bölgelerdir.
Kuzey Afrika, Avustralya ve İç Asya’dakiler başta olmak üzere çöllerin büyük kısmı yerleşim ol- mayan bölgelerdir. Bu bölgelerde yerleşmeler olmamakla birlikte az da olsa Nil ve Nijer gibi çölleri aşan akarsuların çevresinde yoğun yer- leşmelere rastlanabilir. Bununla birlikte çöllerde vaha olarak adlandırılan yer altı sularının yüzeye çıktığı kaynakların çevresinde de bazı yerleşme- ler kurulmuştur.
Yerleşim bölgeleri kır yerleşim bölgeleri ve şehir yerleşim bölgeleri biçiminde de sınıflandırılabilir.
Kırsal yerleşme bölgeleri:
Daha çok tarım, hayvancılık ve ormancılık gibi faaliyetlerle geçimini sağlayan toplumlarda görülen yerleşme tipidir. Başta az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde daha yaygındır.
Şehir yerleşme bölgeleri:
Çoğunlukla hizmet sektörü olmak üzere, idarî, sa-nayi, ticaret, eğitim gibi işlevlere sahip bölgelerde görülen yerleşme tipidir. Nüfusun yoğun olduğu şehir yerleşme bölgeleri, gelişmiş ülkelerde oldukça fazladır.
· Konut Yapı Özelliklerine Göre Bölgeler
Özellikle kırsal kesimler olmak üzere, çevrede en yaygın olan yapı malzemeleri konutların yapı özelliklerini belirler.
Ahşap konut bölgeleri:
Güney ve Orta Amerika, Kuzey Amerika’nın bü- yük bölümü, Orta Afrika, Kuzey Avrupa, Sibirya, Güney ve Güneydoğu Asya ahşap konut bölgesi içinde yer alabilir.
Türkiye’de başta Karadeniz Bölgesi olmak üzere, Marmara Bölgesi’nin Karadeniz kıyıları ve güney kesimleri bu bölgeye dâhil edilebilir.
Kerpiç konut bölgeleri:
konutlara Arap Yarımadası, Kuzey Afrika’da yaygın olarak rastlanır. Türkiye’de İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri kerpiç konut bölgesinde yer alır.
Taş konut bölgeleri:
Dağlık ve engebeli alanlar, volkanik ve özellikle Akdeniz iklim kuşağında bulunan konut tipidir.
Akdeniz Havzası ülkelerinde, Himalaya, Alp, And ve Kayalık dağlarındaki yerleşmeler taş konut bölgelerine dâhil edilebilir.
Türkiye’de Güney Ege, (Menteşe Yöresi), Toros Dağları ve çevresindeki Teke ve Taşeli gibi pla- tolarda, Doğu İç Anadolu’da Nevşehir, Kayseri, Aksaray çevresinde ve Güneydoğu Anadolu’da Mardin, Diyarbakır çevresinde rastlanır.
I
II
III
IV V
Bu bölgelerden hangileri orman bölge sınıflan-
dırmasına dahil edilemez?
D
B) II ve III
2. Aşağıdaki haritada belirli ölçütlere göre 5 bölge gösterilmiştir.
A) I ve II
D) III ve V
C) II ve V
BYS KAFASI
3. Türkiye’de yer şekillerine göre yapılan bölge sı- nıflandırmasında, aşağıdakilerden hangisi farkı bir gruba dâhildir?
CD
A) Ergene Havzası
B) Samsun Yöresi
C) Batı Karadeniz
D) Çukurova Yöresi
E) Tuz Gölü çevresi
E) IV ve V
Coğrafya
143
5.
A
Haritada kırmızıyla renklendirilmiş bölgeler, aşa- ğıdaki ölçütlerden hangisine göre aynı bölgede yer alır?
A) Az yağışlı bölge
B) Sıcak çöl bölgesi
C) Düz - ovalık bölge
D) Termal su bölgesi
E) Dağlık - engebeli bölge
Dünyada yer şekillerine göre yapılan bölge sınıflan- dırmasında Türkiye, bir bütün olarak “dağlık-engebeli bölge” kategorisine dâhil edilir. Ancak ülke içi bölge dağılımı farklılık göstermekte ve bazı yöreler bu kategoriye dahil edilemez.
Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biridir?
A) Teke Yarımadası
B) Doğu Karadeniz
C) Taşeli Yarımadası
D) Ergene Çayı Havzası E) Muğla Menteşe Yöresi
6.