Page 113 - หนังสือเรียนสาระความรู้พื้นฐาน

106

เรื่องที่ 2 แนวทางการปองกันการแพรระบาดของสารเสพติด

ปญหายาเสพติดเกิดขึ้นไดเพราะมีสถานการณสองอยางประกอบกันคือ มีผูตองการใชยาอยูในสังคม

(Demand) กับมียาเพื่อตอบสนองความตองการของผูใช (Supply) ซึ่งองคประกอบทั้งสองนี้ ตางฝายตางสงเสริม

สนับสนุนซึ่งกันและกันแบบลูกโซ ดังนั้นการแกไขปญหายาเสพติด จึงตองดําเนินการกับองคประกอบทั้ง
สองอยางไปพรอมๆ กัน คือจะตองลดปริมาณความตองการยาเสพติดลง ในขณะเดียวกันก็จะตองลดปริมาณ

ของยาเสพติดในตลาดดวย ในทางปฏิบัติระหวางมาตรการสองอยางนี้ดูเหมือนวามาตรการลดความตองการ

จะไดรับความสนใจนอยกวา เพราะคนสวนใหญจะนึกถึงการลดปริมาณยาในตลาดเสียมากกวา
ปญหายาเสพติด คือ ปญหาที่เกิดจากการใชยาเสพติดหรือใชยาในทางที่ผิดซึ่งเปนปญหาพฤติกรรม

ของมนุษยอันเนื่องมาจากความคาดหวังที่จะไดรับประโยชนจากฤทธิ์ของยาหรือจากความคิดที่จะอาศัยฤทธิ์

ยาเปนที่พึ่งในสถานการณตางๆ องคประกอบสําคัญของปญหาคือ ยากับคนเปนองคประกอบหลัก โดยมี
แรงจูงใจใหใชยากับโอกาสที่เอื้อตอการใชยาเปนองคประกอบเสริมถาองคประกอบอยางใดอยางหนึ่งขาด

ไปปญหาเสพติดจะไมเกิดขึ้น มีแตคนแตไมมียา หรือมีแตยาแตไมมีคนใชยา ปญหาไมเกิด หรือมีคนมียาแต

ไมมีแรงจูงใจใหคนเอายามาใช ปญหาไมเกิด หรือแมจะมีแรงจูงใจใหใชยา มีคนที่อยากใชยา และมียาใหใช
แตไมมีโอกาสจะใช เชนสถานที่ไมเหมาะสม ไมมีอุปกรณ มีตํารวจตรวจตราเขมงวด หรืออยูในสายตาพอ

แม ครูอาจารยการใชยาจะเกิดขึ้นไมได ปญหายาเสพติดไมเกิด
ดังนั้นการปองกันปญหายาเสพติดจึงไดแกการปองกันพฤติกรรมการใชยาของมนุษยที่เกิดจากการ

คิดพึ่งยาและหวังผลจากฤทธิ์ยานั้นเอง ซึ่งบุคคลในขายที่ตองปองกันไมใหทําพฤติกรรมใชยาเสพติดอาจแบง

ออกเปน 3 กลุมดวยกันคือ
1. กลุมที่ยังไมเคยใชยาและยังไมเริ่มใชยา

2. กลุมที่เคยใชยาซึ่งจําแนกออกไดเปนพวกที่เคยลองใชแลวเลิก พวกที่ใชเปนครั้งคราว

พวกที่ใชบอยๆ เปนประจําแตยังไมถึงขั้นติดยา และพวกติดยาใชยาแลว
3. กลุมที่ใชยาเปนประจําหรือติดยาที่ผานการบําบัดรักษาและเลิกใชยาติดยามาแลว

เนื่องจากบุคคลทั้งสามกลุมที่กลาวมานี้มีโอกาสที่จะเปนผูใชยา และติดยาในอนาคตได เชนเดียวกัน

กิจกรรมของขายงานปองกันจึงจําเปนตองครอบคลุมบุคคลทั้งสามกลุม โดยที่ผูดําเนินงานปองกัน เปาหมาย
แตละกลุมจะตองกําหนดมาตรการและวิธีการใชแตกตางกันออกไป เพื่อใหเหมาะสมกับลักษณะเฉพาะของ

เปาหมายแตละกลุม

ลักษณะงานดานปองกัน (Prevention) จึงมี 3 ระดับดวยกันคือ
การปองกันขั้นพื้นฐาน (Primary Prevention)

การปองกันขั้นที่สอง (Secondary Prevention)

การปองกันขั้นที่สาม (Tertiary Prevention)