Page 9 - Printing System E-Book
P. 9
เนื่องจากแต่เดิมเอกสารภาษาไทย หรือที่เรียกว่า “สมุดไทย” นั้นจะ เขียนขึ้นด้วยมือและทำา
ด้วยใบลานหรือข่อย
ในปี พ.ศ.2385 ขณะที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หรือเจ้าฟ้ามงกุฏฯใน
ขณะนั้น ยังทรงผนวชอยู่ ได้ทรงโปรดให้มีการตั้งโรงพิมพ์ขึ้นในวัดบวรนิเวศวิหารเพื่อจัดพิมพ์
เอกสารเผยแพร่ ศาสนาพุทธขึ้น เช่น บทสวดมนต์ต่างๆ โดยโรงพิมพ์นี้มีคณะพระสงฆ์เป็นผู้
ดำาเนินการทั้งหมด และได้ใช้ตัวพิมพ์ภาษาไทยที่ได้รับการทูลเกล้าฯถวายจากแบรดลีย์ ซึ่ง
เป็นส่วนหนึ่งในตัวพิมพ์ชุดแรกที่หล่อขึ้นในประเทศไทย
ในปีเดียวกันนั้น แบรดลีย์ได้ทาการพิมพ์ปฏิทินตามระบบสากลขึ้นเป็นครั้งแรกใน
ประเทศไทย และต่อมาในปี พ.ศ.2387 แบรดลีย์ยังได้ออกหนังสือพิมพ์ภาษาไทยฉบับแรก
คือ บางกอกรีคอร์เดอร์ (Bangkok Recorder) หรือคนไทยในสมัยนั้น เรียกว่า “จดหมายเหตุ
อย่างสั้น” ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นครองราชย์ ได้ทรงโปรดให้มี
การจัดตั้งโรงพิมพ์ขึ้นในพระบรมมหาราชวัง และเรียกว่า “โรงอักษรพิมพการ” ซึ่งมีฐานะเป็น
โรงพิมพ์หลวง มีช่างชาวไทยซึ่งส่วนหนึ่งเป็นพระสงฆ์ ที่สึกออกมาแล้ว และมีการจ้างช่างชาว
ต่างประเทศให้เข้ามาทำางานด้วย โรงพิมพ์นี้เป็นต้นกำาเนิดของราชกิจจานุเบกษา หรือหนังสือ
รวมประกาศข้อบังคับต่าง ๆ ของราชการ ซึ่งพิมพ์เผยแพร่เป็นครั้งแรกในปี พ.ศ.2401 ต่อมา
โรงอักษรพิมพการได้ถูกยุบเลิกไปในปี พ.ศ.2439
ในปี พ.ศ.2402 แบรดลีย์ได้ทำาหนังสือข่าวภาษาอังกฤษรายปีขึ้น และนำาออกเผยแพร่
อย่างต่อเนื่องยาวนานจนถึงปี พ.ศ.2416 เขายังเป็นผู้ริเริ่มทำาหนังสือข่าวรายสัปดาห์ภาษา
อังกฤษและหนังสือข่าวรายวันภาษาอังกฤษ รวมทั้งจัดทำาจดหมายเหตุภาษาไทยเป็นราย
เดือนขึ้นอีกด้วย แบรดลีย์ยังมีบทบาทในการพัฒนาสิ่งพิมพ์ในเชิงธุรกิจ โดยได้จัดพิมพ์หนังสือ
ร้อยกรองเล่มแรกที่ได้รับการจัดพิมพ์จาหน่ายในประเทศไทย คือ นิราศลอนดอน ของหม่อ
มราโชทัย ขึ้นในปี พ.ศ.2404 และยังนับเป็นหนังสือภาษาไทยเล่มแรก ที่มีการซื้อลิขสิทธิ์กัน
อย่างเป็นทางการ
นอกจากสิ่งพิมพ์ที่เป็นผลงานของแบรดลีย์แล้ว ยังมีหนังสือข่าวภาษาอังกฤษรายวัน
และรายสัปดาห์อีกหลายเล่ม โดยหนังสือพิมพ์ภาษาอังกฤษฉบับแรกในประเทศไทยคือ สยาม
ไทมส์ (Siam Times) จัดทาขึ้นในปี พ.ศ.2407 โดย เจ.เอช.แชนด์เลอร์ (J.H. Chandler) ใน
ส่วนของราชการก็ได้ริเริ่มให้โรงพิมพ์หลวงจัดพิมพ์หนังสือข่าวออกเป็นระยะๆ เรียกว่า หนังสือ
ราชกิจจานุเบกษา และยังมีการพิมพ์ธนบัตรขึ้นใช้ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัว โดยเรียกว่า “หมาย”
