Page 47 - 90--BÜLTEN

Hafıza sarayı Veri indirme hızı
ABD Hafıza şampiyonu Nelson Dellis, bu konuya eğilim Kafasının sol tarafına aldığı sopa darbesiyle değişime
göstermeden önce çok kötü bir hafızası olduğunu, ancak uğrayan Serrel örneğinden yola çıkan Snyder, bu şekilde
pratik yoluyla durumun değiştiğini söylüyor. “Birkaç haf- sayısız bilgiyi hatırlamada beynin hangi bölgesinin işlev
talık eğitimin ardından, normal insana imkânsız gelen bir gördüğünü bulmaya çalıştı. Sol kulağın üzerindeki ön şa-
şey yapmaya başlıyorsunuz. Oysa hepimizde var bu ye- kak lobu buna adaydı. Otizmde ve üstün zekalılık sendro-
tenek” diyor. munda, sonradan ortaya çıkan sanatsal becerilere sahip
Dellis yıllar önce beyin jimnastiğine başladığında bir des- demans hastalarında bu bölgenin işlevsizleşmesi söz ko-
te oyun kağıdının sırasını ezberlemek 20 dakikasını almıştı. nusuydu.
Bugünse bu işi 30 saniyede yapıyor. Fakat bunun için gün- Snyder deneklerin beyninde bu bölgedeki nöral aktivite-
de beş saat hafıza alıştırmaları yapıyor. yi geçici olarak engellediğinde çizim, sayma ve yanlışları
Dellis’in kullandığı sınanmış yöntemlerden biri “hafıza sa- bulma becerilerinde artış görüldüğünü kaydediyor. Bazı
rayı” inşa etmek. Bunun için çok iyi bildiği bir yapıyı kafasın- araştırmacılar bu verilere kuşkuyla yaklaşsa da beynin
da canlandırıyor. Hatırlamak istediği şeyleri birer görüntü stimüle edilmesi konusuna ilgi giderek artıyor. Nortwes-
olarak düşünüp hayalindeki kapının yanındaki masaya tern Üniversitesi’nden Reber beyinle ilgili şu benzetmeyi
diziyor. Sonra mutfak masasına geçiyor vs. “Hayalinizde yapıyor: “İnsan hafızasının sınırı bilgisayarın sabit disk ka-
o yapıya girip oraya bıraktığınız görüntüleri ezberlediğiniz pasitesiyle değil, veri indirme hızıyla ilgilidir. Sorun beynin
şeyler olarak dile getiriyorsunuz,” diyor. dolması değildir; ona gelen bilgi hızının hafıza sisteminin
Pi sayısı ezbercileri de “hafıza sarayı” ya da bir sayı dizisini kaydetme hızından çok daha fazla olmasındadır.”
hikâyenin bir cümlesine dönüştürme gibi benzer yöntem-
ler kullanıyor.

Bağlantılı düşünme
Bu hafıza stratejilerinin yaygın başarı göstermesi, aklına
koyarsa herkesin bunu yapabileceği fikrini geliştiriyor. Fa-
kat beyin jimnastiğine bu kadar uzun zaman ayırmadan
yapılabilir mi bu? Sydney Üniversitesi’nden Allen Snyder
bunu hedefliyor. Doğru teknoloji ile “içimizdeki bilgini” or-
taya çıkarmanın mümkün olduğunu söylüyor.
Snyder’e göre insan beyni önemsiz küçük ayrıntılarla değil,
bağlantılı düşünme yoluyla hareket ediyor. “Bütünü oluş-
turan parçaların değil, o bütünün farkındayız,” diyor.
Örneğin bir deneyde deneklerden otomobil parçaların-
dan oluşan bir alışveriş listesini ezberlemelerini istemiş,
onlara otomobil kelimesinden hiç söz etmemiş olmakla
birlikte tümü de ona “otomobil” kelimesini zikretmişti. “Par-
çaları birleştirip bütünü oluşturdular,” diye açıklıyor Snyder
bu durumu.
Yani duyularımızın beyne ilettiği birçok veri aslında bilince
çıkmıyor. Fakat üstün zekalı insanlarda bu üst düzey bağ-
lantılı düşünme yanı devreye girmez; böylece sayısız ay-
rıntıyı hatırlarlar. Örneğin alışveriş listesini hatırlarken tek
tek lambaları, silecekleri, ön camı vs. hatırlarlar; bunlardan
yola çıkarak hemen otomobil bağlantısına sarılmazlar.
www.mmo.org.tr/konya 47