Page 22 - คู่มือหลักสูตรการพัฒนาสื่อการเรียนดิจิทัลด้วยระบบ VR AR และ MR
P. 22
เนื้อหาโครงสร้างหลักสูตรการฝึกทักษะการพัฒนาคอนเทนต์หลักสูตรฝึกอบรมด้วย VR AR และ MR
2. เครื่องทางสะดวก สัมพันธ์
ตราทางสะดวก (token)
เป็นวัตถุอย่างหนึ่งอย่างใดเช่นลูกกลม เหรียญ ตั๋ว หรืออาณัติสัญญาณอย่างอื่น ซึ่งพนักงาน
สัญญาณต้องมอบหรือแสดงให้แก่พนักงานรถจักร ก่อนที่จะนำขบวนรถเข้าสู่ทางช่วงระหว่างสถานีสองสถานี
(นิยมเรียกว่า ตอน) ตามที่ตรานั้นได้ระบุไว้ ในกรณีที่ง่ายที่สุด พนักงานสัญญาณจะโทรศัพท์หรือโทรเลข
สอบถามสถานีข้างเคียงว่าทางที่ขบวนรถจะไปนั้นมีขบวนรถกีดขวางหรือไม่ ถ้าไม่มีก็ได้ชื่อว่าทางสะดวก และ
สามารถออกตั๋วทางสะดวกแก่พนักงานขับรถได้
ในเวลาต่อมา ตราทางสะดวกอาจใช้เป็นโลหะ เรียกว่าเหรียญตราทางสะดวก หรือลูกตรา
ทางสะดวก ติดตั้งไว้ที่ทั้ง 2 ข้างของตอนต่อทางรถไฟหนึ่งทาง หากเป็นทางคู่ จะมี 4 เครื่อง (2 เครื่องสำหรับ
ด้านหนึ่งของแต่ละสถานี) เพื่อใช้ขอและให้ทางสะดวกแยกกันระหว่างขบวนรถขึ้นกับขบวนรถล่อง
เหรียญตราทางสะดวก หรือลูกตราทางสะดวก
เมื่อจะใช้งาน พนักงานสัญญาณจะเคาะเครื่องทางสะดวกเป็นสัญญาณกระดิ่งสอบถามกับสถานี
ข้างเคียง หากสถานีข้างเคียงตอบกลับมาว่า "ขบวนรถจะถึง" เจ้าหน้าที่จะดึงมือจับเครื่องทางสะดวก บิดไปที่
ตำแหน่ง "ขบวนรถออกแล้ว" เพื่อให้ลูกตราหรือเหรียญตราหล่นออกจากเครื่อง ลูกตราที่ได้นี้จะต้องส่งมอบให้
พนักงานรถจักร เสมือนว่าเป็นสัญญาณอนุญาตให้ขบวนรถผ่านเข้าสู่ทางช่วงที่ระบุได้
ตราทางสะดวกที่ได้นี้จะไม่สามารถออกใหม่ได้ถ้าขบวนรถยังไม่ได้ส่งคืนตราให้สถานีถัดไป ดังนั้น
ตราทางสะดวกจึงเป็นหลักประกันว่าไม่มีขบวนรถใดอยู่ในทางระหว่างสถานีมากกว่าหนึ่งขบวน เนื่องจากการ
ใช้ตราทางสะดวก พนักงานรถจักรต้องเบารถลงบ้าง เพื่อให้สามารถรับตราทางสะดวกผ่านทางห่วงหนังที่
พนักงานสัญญาณยื่นให้หรือแขวนไว้กับเสาซึ่งเป็นการลำบากไม่ใช่น้อย จึงได้มีการพัฒนาให้เครื่องทางสะดวก
ไม่ปล่อยลูกตราอีกต่อไป แต่จะไปควบคุมอาณัติสัญญาณประจำที่อันนอกสุดมิให้แสดงท่าอนุญาตหากสถานี
ถัดไปไม่อนุญาต
เรียกเครื่องทางสะดวกนี้ว่า เครื่องทางสะดวกสัมพันธ์สัญญาณประจำที่ เมื่อสัญญาณประจำที่
แสดงท่าอนุญาตก็ได้ชื่อว่าพนักงานรถจักรได้ตราทางสะดวกแล้ว ในปัจจุบันระบบตราทางสะดวกได้รวมเข้า
เป็นหนึ่งกับแผงควบคุมแบบรีเลย์และแบบคอมพิวเตอร์
ในบางกรณี อาจต้องให้มีขบวนรถในทางระหว่างสถานีมากกว่าหนึ่งขบวน โดยให้ขบวนรถที่ไม่ได้
ทางสะดวกยึดถือตั๋วไม่ได้ทางสะดวก เพื่อให้ขับรถอย่างช้า เพื่อไม่ชนกับขบวนรถที่ได้ตั๋วทางสะดวก ซึ่งวิธีนี้
เป็นวิธีที่มีความเสี่ยงอย่างยิ่งจึงไม่นิยมทำ เป็นเหตุให้ในเวลาต่อมาได้มีการพัฒนาระบบ ตอนอัตโนมัติ หรือ
ตอนย่อย
ตอนอัตโนมัติ
จะมีสัญญาณประจำที่ตั้งไว้ระหว่างสถานีที่ไกลกันมากๆ เมื่อขบวนรถออกจากสถานีหนึ่งและพ้น
ตอนอัตโนมัติอันแรกสุดแล้ว จะสามารถให้ทางสะดวกได้อีก วิธีนี้นิยมทำในเขตที่มีการจราจรหนาแน่น
รายงานการพัฒนาสื่อการเรียนดิจิทัลด้วยระบบ VR AR และ MR เพื่อช่วยพัฒนาทักษะวิศวกรซ่อมบ ารุงระบบราง หน้า | 19
