Page 108 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๙๕

ด าเนินคดีและรับโทษจ าคุกเป็นเวลายาวนานก็ไม่มีผลกระทบต่อเครือข่ายค้ายาเสพติดเพราะเครือข่ายดังกล่าวอาจ

ี่
หาผู้อื่นมาทดแทนได้โดยง่ายตราบที่มีผลก าไรมหาศาลเป็นแรงจูงใจรวมทั้งท าให้สถานการณ์ของการลงโทษทไม่ได้
สัดส่วนต่อผู้เกี่ยวข้องเป็นผลที่เกิดขึ้นตามมากระทบต่อระบบเรือนจ าสู่ปัญหานักโทษล้นเรือนจ า การก าหนด
๒๘
บทลงโทษให้เหมาะสมกับผู้กระท าความผิดในคดียาเสพติดจึงควรพจารณาถึงบทบาทของผู้กระท าความผิดแต่ละ
ิ
ี
คนว่ามีลักษณะร้ายแรงมากน้อยเพยงใด ผู้จ าหน่ายยาเสพติดมีหลายระดับตั้งแต่ผู้จ าหน่ายรายใหญ่ที่เป็นผู้ที่มี
อานาจสั่งการ ผู้ที่มีบทบาทส าคัญในขบวนการค้ายาเสพติด ผู้จ าหน่ายยาเสพติดรายเล็กรายน้อย ไปจนถึงผู้ที่

จ าหน่ายยาเสพติดเพอน าเงินมาซื้อเสพเป็นการส่วนตัว ผู้กระท าความผิดที่มีบทบาทต่างกันควรได้รับโทษแตกต่าง
ื่
กันตามความร้ายแรงของการกระท าผิด หากผู้กระท าความผิดเป็นผู้มีอานาจสั่งการหรือเป็นผู้มีบทบาทน าในการ

กระท าความผิด ย่อมสมควรได้รับโทษสถานหนัก เช่น โทษจ าคุกในระยะเวลานานและโทษปรับที่สูง และเน้น
มาตรการในการริบทรัพย์เพอเป็นการท าลายโครงสร้างหรือเครือข่ายการค้ายาเสพติด ส่วนผู้กระท าความผิดที่มี
ื่
บทบาทส าคัญ บทบาทรองลงมาหรือผู้กระท าความผิดรายย่อยควรได้รับโทษลดหลั่นกันลงมาตามบทบาทในการ

ิ
กระท าความผิด ซึ่งแนวทางการพจารณาการก าหนดโทษจากระดับความผิดของผู้เกี่ยวข้องในกระบวนการ
ยาเสพติดเช่นนี้ ย่อมสอดคล้องกับความได้สัดส่วนในการลงโทษและหลักการใช้โทษให้เหมาะสมกับผู้กระท า

ความผิดแต่ละคน
จากปัญหาการใช้ข้อสันนิษฐานตามกฎหมายและบทก าหนดโทษที่ไม่ได้สัดส่วนดังที่กล่าวมาข้างต้น

ประกอบกับปัจจุบันราคาเมทแอมเฟตามีนมีราคาที่ถูกลงกว่าเดิมมาก และปริมาณสารบริสุทธิ์ต่อหน่วยการใช้

ื่
(เม็ด) ลดลง จึงมีการซื้อเมทแอมเฟตามีนเพอเสพในปริมาณมาก ส่งผลให้ผู้กระท าความผิดที่มีเมทแอมเฟตามีน
ไว้ในครอบครองเพอเสพแต่มีปริมาณที่เข้าข้อสันนิษฐานตามกฎหมายว่ามีไว้เพอจ าหน่ายถูกด าเนินคดีในข้อหา
ื่
ื่
ื่
มีเมทแอมเฟตามีนไว้ในครอบครองเพอจ าหน่ายเป็นจ านวนมาก ซึ่งผู้กระท าความผิดเหล่านี้มีภาระที่จะต้องน า
พยานหลักฐานมาพสูจน์หักล้างข้อสันนิษฐานตามกฎหมาย แนวทางของศาลในการวินิจฉัยชี้ขาดคดี ในส่วนของ
ิ
ั
ิ
การใช้ดุลพนิจในการรับฟงพยานหลักฐานจึงต้องอาศัยประสบการณ์ของผู้พพากษาในการพจารณาถึงข้อเท็จจริง
ิ
ิ
และรูปแบบการกระท าความผิดที่เปลี่ยนแปลงไป ในส่วนของการก าหนดโทษโดยเฉพาะในความผิดฐานมีไว้ใน
ครองครองเพอจ าหน่าย ซึ่งเป็นความผิดที่มีคดีขึ้นสู่ศาลเป็นจ านวนมาก การก าหนดมาตรฐานการลงโทษส าหรับ
ื่
ผู้กระท าความผิดควรค านึงเหตุทางภาวะวิสัย เช่น ความร้ายแรงของสภาพความผิด และเหตุทางอตวิสัยของ
ั
ผู้กระท าความผิด เช่น ลักษณะส่วนตัวของผู้กระท าความผิดว่ามีลักษณะร้ายแรงมากน้อยเพียงใด ประกอบกันด้วย

แต่เนื่องจากคดียาเสพติดส่วนใหญ่หากจ าเลยรับสารภาพ ศาลสามารถก าหนดโทษได้โดยไม่ต้องมีการสืบพยาน

การพจารณาถึงแนวทางการก าหนดมาตรฐานการลงโทษ โดยให้โอกาสแก่ผู้กระท าความผิดเป็นครั้งแรกที่ไม่เคยมี
ิ
ประวัติต้องโทษมาก่อน และมีปริมาณยาเสพติดให้โทษที่มากกว่าปริมาณที่เข้าข้อสันนิษฐานตามมาตรา ๑๕ วรรค

สาม (๒) ไม่มากนัก ซึ่งอาจเป็นผู้กระท าความผิดที่มีพฤติการณ์ในการกระท าความผิดหรือมีเหตุลักษณะส่วนตัว

๒๘ เพิ่งอ้าง, หน้า ๔.