Page 18 - PUSAT SAYI 02

PUSAT SAYFA 18

İzm r İkt sat Kongres n n Uşak İl nde Yansımaları

NURİ ŞEKER UŞAK ŞEKER FABRİKASI

Temel gıda maddeler nden olan şeker n üret m ne Osmanlı İmparatorluğu dönem nde b rkaç g r ş m olmuşsa da
Türk ye’de lk şeker üret m n n Nur Şeker’ n (1856 – 1958) öncülüğünde (Ek 1) Uşak’ta kurulan, Uşak Şeker
Fabr kası’nda yapıldığı b l nmekted r. Cumhur yet’ n lanından hemen sonra Uşak’ın alüvyonlu topraklarında
şeker pancarı yet şt rmek ç n İzm r Z raat Bölge Müdürlüğü le temas kurulur ve böylece şeker pancarı
üret m ne başlanır. Fabr kanın kurulması ç n gerekl olan, hukuk kuruluş, atıl duran b r ş rket n, Uşak Terakk -
Z raat Türk Anon m Ş rket hal ne get r lmes le 19.4.1923 tar h nde tamamlar. Nur Bey Ankara’ya g der, başvek l
Rauf beyle (Orbay) ve kt sat vek l Esat Mahmut (Bozkurt) le görüşür onların desteğ n sağlar. Ş rket n
n zamnames n (tüzük) Ankara’da bastırır, tesc l ett r r. Uşak’a döner artık devr m hükümet n n desteğ n de
almıştır. Uşak halkının ve özell kle kend s n köylü kadınların desteklemes nden memnundur. Atatürk’ün
kurduğu kt sad düzene göre, konu le Sanay ve Maad n Bankasının lg lenmes gerek r. Yatırım ç n gerekl
kred y tem n eder. Fabr kanın yapımını Çekoslovak b r ş rket gerçekleşt r r. 1926 yılı Ek m ayında lk şeker
üret lmeye başlanır.

17 Aralık 1926 uşak şeker fabrikası

Memleket m zde Uşak Şeker Fabrikası, özel kesim girişimi ile başlatılan
pancar yet şt r lerek, Cumhuriyet’in, eldeki bilgilere göre, ilk sanayi kuruluşlarındandır.
şeker fabr kaları Atatürk’ün dış alımı önlemek için 1930’larda girişeceği iktisadi
tes s ve z raatte devlet teşekkülleri yanında özel kesimi de devreye sokmak
münavebe usulünün istemesinin belirgin bir örneğidir. Hem tarımı canlandırması, hem
temel bir gıda maddesi olan şeker üretimini gerçekleştirmesi ve
tevs ve bu suretle hem de üretimi ile şeker ithalatını karşılamaya dönük bir işlevi
hayvanatımızın ve yerine getirmesi ona öncü olma niteliğini verir. Ve en önemlisi,
hububatımızın ıslah uzun savaş yıllarında (1912 -1922) yorgun ve ekonomik açıdan

ve çoğaltılması yoksul düşen Türkiye’nin yatırım gücünün bulunmadığı bir
gerekmekted r ortamda bu girişimin başlatılmasıdır.