Page 22 - 37_Lirydram_2022

że kardynał König zainicjował w Wied- niu rozmowy katolików i ... marksistów. Miało to też odpowiednik w Polsce, gdzie na KUL-u odbywały się podobne spotkania z filozofami z Uniwersytetu Warszawskiego. Nie przyniosły one żadnych rezultatów. Ale wróćmy do literatury, gdzie taki dialog jest niezbędny do dalszego jej rozwoju. Takim dialogiem jest relacja: autor – czytelnik. I bez tego dialogu nie może zaistnieć żadne dzieło artystyczne, w tym i poezja.
Którego z wielkich myślicieli lub filozofów ceni pan najbardziej? I z którym prowadzi pan stały wewnętrzny dialog, przepełniony zażartymi twórczymi dyskusjami, kłótnia- mi czy też spokojną polemiką? Czy i gdzie w pana wierszach lub prozie znajdziemy odzwierciedlenie takich rozmów?
Trudne pytanie i trudny wybór. W pierwszym rzędzie twórcę fenomenologii Edmunda Husserla. W swoim czasie napisałem wiersz, poświecony jego pamięci. Powinienem też wymienić Alfreda Ayera, przedstawiciela brytyjskiej szkoły analitycznej, który uzasad- nił swoje twierdzenie, że dowód świętego Tomasza na istnienie Boga zawiera błąd logiczny, polegający na tym, że dowodzi się tego, co wcześniej zostało ukryte w prze- słance. Fenomenologiczny trend w mojej twórczości poetyckiej jest widoczny w całym tomie Prostota, gdzie poszczególne wiersze mają niemieckie tytuły przedmiotów i zjawisk tam rozważanych. Na tym nie wyczerpuję swojej listy ulubionych filozofów, gdyż bardzo interesuje mnie filozofia Konfucjusza i ... Heraklita z Efezu. Po Heraklicie pozostało około 120 lakonicznych zdań o niezwykłej treści filozoficznej, które funkcjonują do dnia dzisiejszego.
Pana wiersze różnią się formą. Następuje połączenie wersów rymowanych z tymi pisanymi wierszem białym. Czasami widać to w kolejnych wierszach jednego tomu. Na przykład wiersz *** (Pójdą tym szlakiem Wciąż odchodzą) z tomu Bóg Mara Sen różni się formą od wiersza Morze z tego samego tomu. Co więcej, różnice formy widoczne są nawet w jednej strofie wiersza. Przykładem jest zwrotka wiersza Stary temat (1984) z wyżej wspomnianego tomu: Dziś nie sprawują żadnej władzy,/ prestiż: na skali, często – skromny/ a jednak omijają racje/ inne zawody czy osoby./ Upada przepych, złoto, moda,/ teorie plazmy i przestrzeni./ Niewolnik razy panu odda,/ głupcami staną się uczeni... Skąd taki wybór formy po- etyckiej? Czy wybór formy jest wyłącznie sprawą piszącego, czy też istnieją zasady, których należy się trzymać? Czego nie wolno w poezji?
W poezji wszystko jest dozwolone, oprócz nadużywania metafor dopełniaczowych. Słowa wiersza muszą jednak być do siebie dopasowane sensownie. Istnieje około 150 definicji poezji. Wynika stąd, że właściwie nie ma żadnej merytorycznej zasady. Jeśli chodzi o wiersz nazwany przez panią „biały” to jest to niefortunną rozpowszechnioną pomyłką, która zdarza się często, bo wiersz wolny potocznie uważa się za wiersz biały. Nie piszę więc wier- szy białych. Wiersz biały zawiera określoną ilość sylab (zgłosek, np. jedenastozgłoskowiec, trzynastozgłoskowiec oraz typy fonetyczne, np. trochej, jamb itp.). Wiersz wolny nie jest wierszem białym. Pytanie, czy wiersz wolny jest wierszem dowolnym? Wiersz „czwartosystemowy”, zwany u nas niekiedy wierszem różewiczowskim również posiada swój rytm polegający na tym, że liczą się
20 LiryDram październik–grudzień 2022