Page 12 - 36_LiryDram_2022

Łesia Ukrainka
Łarysa Kosacz to pisarka, która obok Iwana Franki położyła największe zasługi w uwspółcześnianiu literatury ukraińskiej, w jej rozwoju
i wyprowadzeniu poza konwencje wąskiego regionalizmu.
Najważniejszem i najbardziej zdumiewającym
w twórczości Łesi Ukrainki jest wewnętrzna energia
utworów, płomień prawdziwej poezji.
W 2021 r. obchodzono na Ukrainie 150. rocznicę urodzin Łesi Ukrainki (pseudonim Łarysy Kosacz, a dokładnie Łarysy Petriwnej Kosacz-Kwitki – ukr. Лариса Петрівна Косач-Квітка, herbu Korczak), która obok Tarasa Szewczenki i Iwana Franki uznawana jest za najwybitniejszą pisarkę ukraińską. Łesia Ukrainka tworzyła wiersze, dramaty i poematy, utwory pisane prozą. Była też autorką przekładów literackich. Za życia Łesi ukazały się trzy tomiki jej wierszy: Na skrzydłach pieśni (Lwów 1893; Kijów 1904), Myśli i marzenia (Lwów 1899), Odgłosy (Czerniowce 1902). Na spuściznę dramatyczną pisarki składa się ok. 20 dzieł, w których Łesia Ukrainka podejmowała kwestie historyczne, filozoficzne, społeczne i narodowe, akcje dramatów często
Józef Łobodowski
osadzając w czasach antyku (Kasandra, Orgia), wczesnochrześcijańskich (Na polu krwi, Rufin i Pryscyla, Adwokat Marcjan, W katakumbach) lub średniowieczu (Kamienny gospodarz, Don Juan ujarzmiony). Pisarka i poetka wydawała poza granicami Rosji, w której publikacje w języku ukraińskim były zakazane. Współcześni Ukraińcy bardzo cenią poetkę. Świadczy o tym choćby fakt, że w 2014 r. w czasie Rewolucji Godności na Ukrainie portret-graffiti Łesi Ukrainki z cytatem z jej dramatu Bajka jesienna: „Хто визволиться сам, той буде вільний” („Ten, kto się wyzwoli sam, ten będzie wolny”) pojawił się na ścianie jednego z budynków w centrum Kijowa obok portretów Tarasa Szewczenki i Iwana Franki. Tryptyk, określany mianem „Ikony Rewolucji”, został zniszczony w 2017 r.
10 LiryDram lipiec–wrzesień 2022
Tadeusz Chrościelewski
fot. public domain