Page 137 - 36_LiryDram_2022

Różowe święto zakochanych (gwasz, pastel, tusz i tusze barwne, papier kremowy), 1978-80
Kompozycja Różowego święta zakochanych koncentruje się wokół łoża, na którego skraju przysiadła para – naga kobieta i zwracający się ku niej mężczyzna. Praca stanowi wyraz miłości artysty do drugiej żony Valentiny Brodsky, nazywanej Vavą. Jej imię widnieje na małej książeczce leżącej obok na łóżku. W życiu artysty szczególną rolę odegrały trzy kobiety: Bella i Vava oraz Virginia Haggard, matka jego syna Dawida. Zarówno z pierwszą, jak i drugą żoną łączyło Chagalla silne uczucie, stanowiące ważną inspirację dla jego malarstwa. Przedstawienie nagiej postaci kobiecej, której towarzyszy ubrany mężczyzna, ma w sztuce długą, sięgającą renesansu tradycję; jako przykład bliższy czasom Chagalla przywołać należy Śniadanie na trawie Edouarda Maneta.
Światło i skrzypek (gwasz, pastel, tusz, papier w odcieniu lazurowym), 1979
Tę nocną scenę namalowano na podłożu w odcieniu ciemnolazurowym. Na niebie świecą dwa księżyce. Centrum kompozycji zajmuje postać żydowskiego skrzypka, oświetlonego złocisto-zielonkawym światłem. Ponad jego głową i nad dachami Witebska unosi się kogut ze skrzypcami. Podobna postać skrzypka tańczącego na dachach małych domów pojawiła się na malowidle Muzyka, wykonanym przez Chagalla dla moskiewskiego Teatru Żydowskiego. Stało się ono inspiracją dla autorów słynnego musicalu, opartego na twórczości Szolema Alejchema. Skrzypek na dachu miał premierę w 1964 roku. Spektakl sprawił, że Chagall został ostatecznie zaakceptowany w środowisku amerykańskich Żydów, którzy wcześniej wypominali artyście zbytnią fascynację postacią Chrystusa, uważanego wśród wyznawców judaizmu za fałszywego Mesjasza.
Żółty koziołek na wsi (gwasz, tusz, pastel, tempera, ołówek, papier kremowy), 1968
Chagall był nie tylko malarzem i rysownikiem, pisał również poezję. W 1968 roku niektóre z jego wierszy zostały opublikowane w tomie Les Poemes. Artysta wykonał do nich ilustracje w technice drzeworytu – są to jedyne drzeworyty, jakie kiedykolwiek wyciął. Rysunek jest wariantem ilustracji do jednego z wierszy. Głowa koziołka stanowi dominujący element kompozycji przedstawiającej rynek czy też obrzeża małego miasteczka. Otacza ją krąg postaci, wśród których rozpoznajemy parę zakochanych, muzyków, tańczących. Sylwetki ludzi unoszą się w powietrzu, korowód przenika do strefy nieba.
lipiec–wrzesień 2022
LiryDram 135
fot. Muzeum Narodowe w Warszawie; Marlena Zynger