Page 143 - 36_LiryDram_2022

Wystawa na Zamku w Rynie, 2022 r.
Rzeczywistość i przedmioty „niższej rangi’’. Upokorzone odrzucone, doznają ponownego wyniesienia. Wchodzą w przestrzeń sztuki. Tu, w malarstwie pełnym ciszy, stygmatyzo- wane są szczególnego rodzaju tajemnicą, któ- rej źródłem jest niedająca się do końca opisać i zinterpretować aura, typowa dla obszarów czystej poezji.
Jednym z działań sprawczych jest w tym przy- padku szczególna metoda tworzenia, która powołuje do życia obrazy hiperrealistyczne. Ich superrealizm ma swoje podłoże w fakcie, iż artysta posługuje się aparatem fotograficz- nym. Zdjęcie jest potrzebne, aby na wstępnym etapie pracy utrwalić wygląd czy sytuację – po to, by móc ją odwzorować. Autor tworzy w ten sposób obraz nie samego przedmiotu, ale jego zdjęcia. Maluje fotografię (a więc iluzję, zresztą chwilową) rzeczywistości. Tworzy ostatecznie trwałą, bezczasową iluzję iluzji. Uwznioślenie przedmiotu pogardzanego nale- ży jeszcze do działań semantyzujących przed- miot i kontekst jego funkcjonowania. Repre- zentanci europejskiego nowego realizmu czy
amerykańskiego neodadaizmu, tacy jak Cesar, Arman czy Rauschenberg posługiwali się rze- czami zużytymi, odpadami konsumpcji spo- łecznej i przemysłowej, tworząc z nich obiek- ty artystyczne. Same przedmioty odzyskiwały godność w dziełach wykonanych w tradycyj- nych technikach malarskich, w asamblażach, instalacjach rzeźbiarskich. Twórcy reanimowali przeszłość przedmiotu, wywoływali nostalgię za tym, co jednostkowe, obdarzone tożsamo- ścią, historią, w czasach uniformizacji, maso- wości społeczeństwa konsumpcyjnego i prze- mysłowego.
Obrazy Lewery przywołują także refleksje o charakterze egzystencjalnym – mówią o prze- mijaniu, destrukcji, nieuchronności śmierci, po- dobnie jak barokowe vanitas. Nabiera w nich mocy sakralizacja przedmiotów pospolitych i niskich. Tak więc sztuka fotorealistyczna tyl- ko pozornie jest neutralna, i tylko pozornie nas nie absorbuje i nie aktywizuje. Uwrażliwia choćby na otoczenie, na to, co codzienna ru- tyna spycha w niezauważenie i zapomnienie. Apeluje również, aby wśród powtarzających
lipiec–wrzesień 2022 LiryDram 141
fot. Jarosław Lewera