Page 18 - 38_LiryDram_2023
P. 18
POECI UKRAINY
BOHDAN IHOR ANTONYCZ,
urodzony 5 października 1909 r. w Nowicy, koło Gorlic, zm. 6 lipca
1937 r. we Lwowie – poeta i prozaik pochodzący z Łemkowszczyzny. Ze
względu na oficjalną cenzurę stał się szerzej znany dopiero w latach 60.
XX w.
Jego ojciec Wasyl Kіt (1878-1949), podobnie jak dziadek Antoni Kіt
(†1899) byli proboszczami w Czerteżu, rodzina zmieniła nazwisko przed
narodzinami Ihora. Podstawowe wykształcenie zdobył w domu, pod
nadzorem prywatnej nauczycielki. W 1928 r. zdał egzamin dojrzałości
w gimnazjum w Sanoku. Pisanie wierszy rozpoczął jeszcze jako dziecko.
Jesienią 1928 r. Antonycz przeprowadził się do Lwowa i rozpoczął
studia na tamtejszym uniwersytecie. Ten etap jego życia miał decydujący
wpływ na rozwój jego twórczej osobowości, bo choć uniwersytet był
polski, wielu jego studentów było Ukraińcami. Zachęcali oni młodego
poetę do pisania po ukraińsku i pomagali w nauce ukraińskiego języka
literackiego. Antonycz z ochotą włączył się w literackie i społeczne życie miasta i poznawał niuanse języka. Występował z odczytami na temat ukraińskiej i obcej literatury, robił przekłady, pisał recenzje. Na łamach prasy, pod pseudonimem Zoil, dyskutował o politycznych i społecznych problemach, publikował satyryczne felietony i parodie, w których ujawniał się jego ostry dowcip. W czasopiśmie młodych literatów ukraińskich „Dażboh”, którego był współredaktorem, prowadził kronikę literacką. Oprócz tego próbował swoich sił w prozie i dramacie. Zostawił po sobie niedokończoną nowelę Trzy mandoliny i obszerny fragment powieści, mającej nosić tytuł Na drugim brzegu. Ułożył libretto do opery „Dowbusz”, którą napisał Antin Rudnicki. Autor poetyckich zbiorów: Powitanie życia, Wielka harmonia, Trzy pierścienie, Księga Lwa. Pośmiertnie wydano: Zielona Ewangelia i Rotacje (1938).
Antonycz także rysował, malował, grał na skrzypcach i komponował muzykę. Te dziedziny sztuki,
w szczególności malarstwo, silnie wpłynęły na jego pisarstwo.
Po śmierci poety-mistyka jego twórczość była zakazana przez władzę radziecką.
Bohdan Ihor Antonycz
Pierwszy rozdział Biblii
Kiedy śpiewał jeszcze kamień, żmije skrzydła miały i Ewa ubrała się w czeremchowe liście,
wtedy gwałtowne podchmielone wiatry wiały
i morze lśniło się pod zorzami srebrzyście.
Kiedy Ewa zerwała księżyc z jabłoni,
w raju zbuntowały się bujnogrzywe lwy, po świecie się rozeszli Adama synowie, budując miasta i pałace dla Ewy.
16 LiryDram
styczeń–marzec 2023
