Page 29 - ZBL_Uciec przed rakiem

leżą do nich: niezdrowy tryb życia, szczególnie palenie papierosów, duża liczba partnerów seksualnych, partner niedochowujący wierności, a także za- niedbania higieniczne – np. używanie wspólnych ręczników.
Zakażenie brodawczakiem
HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkie- go, przenosi się przede wszystkim dro- gą płciową. Możliwa jest też transmisja wirusa poprzez błony śluzowe, a na- wet kontakt ze skórą osoby zakażonej, więc nie chroni przed nim całkowicie prezerwatywa. Istnieje związek mię- dzy zakażeniem narządów płciowych a występowaniem wirusa brodawcza- ka ludzkiego w jamie ustnej, co łączy się z uprawianiem seksu oralnego. Głośnym przykładem jest tu aktor Mi- chael Douglas, który ogłosił w 2013 roku, że zakaził się wirusem HPV właśnie poprzez kontakty oralne. Co ważne, wirus może zostać przekazany dziecku przez matkę w trakcie porodu, dlatego ciąża jest również okresem, w którym należy wzmóc czujność i poddać się badaniom profilaktycz- nym. Warto wziąć pod uwagę, że wirus przenosi się przez bezpośredni kontakt ze śliną lub krwią osoby zakażonej, dla- tego do zakażenia, choć rzadziej, może dojść w wielu codziennych sytuacjach: w trakcie wizyty u kosmetyczki, fry- zjera, w studiu tatuażu.
Szacuje się, że 80 proc. kobiet i męż- czyzn aktywnych seksualnie może w ciągu życia mieć kontakt i być za- każonym wirusem. Sam fakt wykrycia
Cytologia płynna, niestety nie jest refundowana przez NFZ. Wprawdzie pobranie materiału do badania przebiega tak samo, jak w cytologii konwencjonalnej, ale badanie niesie za sobą mniejsze ryzyko błędu.
wirusa w organizmie nie oznacza jed- nak automatycznie, że pacjent czy pa- cjentka zachoruje na nowotwór. Ozna- cza jednak, że znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania. Istnieje 100 odmian wirusa brodawcza- ka ludzkiego. Nie wszystkie powodują poważne konsekwencje zdrowotne – dzielą się one bowiem na onkogen- ne i nieonkogenne. Ze zwalczaniem większości organizm o niezaburzonej odporności jest w stanie poradzić sobie sam – samoistna eliminacja wirusa następuje w ciągu 1-2 lat i nie docho- dzi do zakażenia przewlekłego, które może doprowadzić do rozwoju stanów przedrakowych i w konsekwencji raka szyjki macicy. Ale nie tylko – przewle- kłe, niewykryte i nieleczone zakażenie onkogenną odmianą wirusa HPV to u kobiet ryzyko rozwoju rzadszych, ale równie niebezpiecznych nowotworów sromu, pochwy, odbytu. U mężczyzn natomiast – m.in. raka odbytu i prącia.
Zmiany wymagające leczenia
Zdarza się jednak, że zakażenie HPV daje o sobie znać poprzez zmiany nazywane kłykcinami kończystymi lub brodawkami płciowymi. Jest to absolutny imperatyw do natychmia- stowej diagnostyki i leczenia – nie ma możliwości zwalczenia ich domowy- mi sposobami. Nie należy oczekiwać, że samoistnie ustąpią, zdarza się to niezwykle rzadko. Brodawki wystę- pują głównie w obrębie narządów płciowych. U kobiet na wargach sromowych większych i mniejszych,
w przedsionku pochwy i na szyjce macicy. Nieco rzadziej w okolicy od- bytu, a także w jamie ustnej – na ję- zyku i wargach. Przyjmują one po- stać różowych grudek o średnicy od 1 do kilku milimetrów. Rozrastając się, przyjmują barwę brunatną. W miarę upływu czasu zlewają się w kalafio- rowate wykwity. Czasami powodują świąd, może towarzyszyć im sączenie i przykry zapach.
Leczenie brodawek trzeba rozpo- cząć natychmiast po ich stwierdzeniu. W żadnym wypadku nie należy ich wy- ciskać, bo grozi to rozprzestrzenieniem wirusa. Lekarz najczęściej przepisu- je maści, ale często musi skorzystać z bardziej inwazyjnych metod. Należą do nich krioterapia, czyli zamrożenie brodawki za pomocą ciekłego azotu, usuwanie laserowe i usuwanie chi- rurgiczne. W przypadku krioterapii i laseroterapii najczęściej potrzebnych jest kilka zabiegów.
Profilaktyka
Jak tłumaczy ginekolog, warto rozwa- żyć szczepienie przeciwko HPV, które jest postępowaniem profilaktycznym. W Polsce, w ramach refundacji, wyko- nuje się je dziewczętom i chłopcom w wieku 12-13 lat. Są to szczepienia nieobowiązkowe. Szczepienie (niere- fundowane) może wykonać również osoba dorosła.
Jednak najpowszechniejszą i bez- względnie polecaną metodą profilakty- ki jest regularne wykonywanie cytolo- gii. – Pierwsze takie badanie powinno się wykonać najpóźniej trzy lata po rozpoczęciu aktywności seksualnej, a jeśli to nie nastąpiło – po 21. roku życia – wyjaśnia dr Kostrzewa. Po- tem należy je powtarzać minimum raz na trzy lata. Oczywiście natychmiast, jeśli wystąpi niewyjaśnione krwawie- nie po stosunku lub inny, wymieniony już objaw oraz co pół roku, o ile wynik badania okazał się nieprawidłowy.
Na „rynku” badań profilaktycz- nych wciąż króluje konwencjonalna cytologia. Szybka i bezbolesna. Lekarz
za pomocą specjalnej szczoteczki cy- tologicznej pobiera wymaz z kanału szyjki macicy (czyli komórki, które
się z niej złuszczają) i umieszcza go
na szkiełku. Odeszło się już od oceny v
wydanie specjalne – UCIEC PRZED RAKIEM
29