Page 35 - GMKC MAR Newsletter (Civic design)
P. 35
य
े
ू
य
ू
ां
य
े
े
े
े
े
ै
आपल्या पिजानी किळ िवशष्टपि शतीजऩॎय पदाथाच शोधल, विकसीत कल अस नाही, तर
े
े
े
े
े
ां
ु
प्रदशवनहाय पहराि आवि त्ाला अनसऱून िगिगळ्या ढगाच्या िहॎथॎरप्रािरिही शोधली आवि
े
े
े
े
य
नव्यान वनमािही कली. काश्मीरमधील पश्मना शाल हे अशा नव्यान िापरात आलल्या िहॎथॎराच े
ां
ू
े
ां
ू
े
े
उत्तम उदाहरि म्हिता यईल. थडीपासन सरिि वमळिण्याच्या हतन पश्मीना शाल िापरात
े
ां
ां
आली, वतथल्या लोकाच्या पहरािाचा भाग िनली, आवि नतर याच पश्मीना शालीांना आपल्या
ै
य
य
े
य
ां
ां
ु
े
िवशष्ट्यामळ काश्मीरी लोकासाठी उदरवनिाहाचा एक माग वनमाि कला. पश्मीना शालीांना आता
े
ू
य
े
य
ां
े
ां
ां
सपि जगभर मागिी आह. तसाच दावजवलग चहा आज जिळपास नव्वद दशामध्य आपल े
े
य
ू
ां
य
े
े
े
ै
े
ू
ां
य
अच्छस्तत्व घऊन गला आह. थोडक्यात आपल्या पिजानी कलली िवशष्टपि पदाथाची वनवमती; मग
े
य
े
य
ू
ते शतीजऩॎय पदाथ असो अथिा िातािरिाला परक इतर विगरशती पदाथ असोत, ही आपल्या
य
ां
ां
ु
ू
ां
पिजाची ि च्छद्धक सपत्ती होती. विविध स्वरुपातील अशाच प्रकारच्या सपत्तीला यरोपमध्य े
ां
े
य
ू
े
े
ू
े
े
े
ां
य
े
भ गोवलक उपदर्षन वकिा जीआय म्हिन शकडो िर्षापासन ओळखल कल गल आह. शभराऺून
े
े
ु
ू
ां
ु
ां
े
अवधक िर्षापिी वतथ या अनर्षगान कायदाही करण्यात आला. हा कायदा एक प्रकार यरोपमधल्या
ां
ां
े
ू
े
ां
ां
े
े
े
ू
े
पारपररक ि च्छद्धक सपत्तीला, पारपाररक ठिा म्हिन सरिि दण्याच्या हतन कला गला होता.
ु
े
ू
ां
आजवमतीला यरोपमधल्या हजारो पदाथाच जीआयच्या कायद्याच्या माध्यमातन कायमस्वऱूपी
े
ु
य
ां
े
े
े
े
ां
ां
ां
ू
ां
े
सरिि कल गल आह. त्ाच हे जीआय पदाथ, िस्त, सकल्पना जगभरात नतर यरोवपयनानी
ू
े
ां
े
य
ू
ॅ
य
े
ै
य
े
े
िवशष्ट्यपि पदाथ म्हिन मोठ्या प्रमािात वनयातही कल. यामध्य विशर्ष कऱून शम्पन वकिा
े
े
ां
े
ां
ु
स्कॉच, च्छव्हस्की यासारख्या यरोप मधील पारपाररक पयाचा समािश आह.
ां
ां
े
े
ु
भारतामध्यही २००१मध्य जीआयशी सिवधत कायदा स्वीकारण्यात आला आवि त्ानसार
ै
े
य
ु
ूां
ू
य
ां
भारतातील विविध प्रदशामधील िवशष्टपि पदाथ, िस्तच्या नोांदी सऱू करण्यात आल्या. आपल्या
े
े
ु
य
ू
े
े
ां
े
दृष्टान हे आपल्या पिजाच पटन्ट. यरोपातल्याप्रमािच भारतातल्याही अनक ‘जीआय’ऱूपी
य
ू
े
े
े
ां
े
य
पटन्टनी अनक यशोगाथा वनमाि कल्याच, त्ाखरीच आपल्या पिजाचा अवमट ठसा असिाऱ्या
ू
य
ूां
े
ै
े
ां
िवशष्ट्यपि िस्तचा, पदाथाचा ठिा जगभरात नला.
े
ु
ां
ु
ू
महाराष्ट र ाच्या उत्तरकडच्या टोकाला असिाऱ्या नदरिार वजल्ह्यातील निापर तालक्यातल्या
े
े
ु
ू
ां
आदीिासी पट्ट्ामध्य उत्पावदत होिाऱ्या सिावसक तर डाळीला जीआय मानाकन वमळल आवि
ां
ां
ु
े
े
ां
आज त्ा जीआय मानाकीत डाळीला आधीच्या तलनत वतप्पट वकमत वमळत आह. पारपररक
ू
े
े
े
ू
े
े
पद्धतीन जात्ािर दळलल्या डाळीप्रमािच, निापरची ही पॉवलश न कलली तर डाळ आता उच्चभ्र ू
े
ां
य
े
ू
े
िगातल्या ग्राहकामध्यही मानाच स्थान वमळिन िसली आह, हा आिखी एक महत्त्ाचा घटक. जी
े
ां
य
े
ू
े
े
ां
ृ
ु
ू
े
ां
आय आपल्या पिजाच्या पटटन आता अनक समहाना समद्ध करायला सरुिात कली आह.
ां
े
य
य
े
ु
य
े
ां
ै
े
जीआय मानकन मख्यत्व तीन प्रकारच्या पदाथाना वदल जात. त्ामध्य नसवगकररत्ा वनवमत पदाथ,
े
ै
ां
य
य
य
य
ु
शतीजऩॎय पदाथ आवि उत्पावदत पदाथ हे ते तीन मख्य प्रकार. नसवगकररत्ा वनवमत पदाथाच्या
े
ां
े
ां
े
प्रकारात भारतात आतापयत किळ दोनच गोष्टीांना जीआय मानाकन वमळाल आह त्ामध्य े
ू
ां
े
य
े
ां
े
राजस्थानच्या मकराना मािल याचा समािश आह. प्रमात प्रतीक म्हिन जगातल्या आियामध्य े
ां
े
े
ां
े
गिल्या गलल्या आग्र्ाचा ताजमहाल याच मकराना सगमरिराचा िापर कऱून िाधला आह.
ु
े
ु
े
ॅ
े
िास्तरचनचा उत्तम नमना असिाऱ्या कोलकात्ातल्या च्छव्हक्टोररया पलससारख्या अनक भव्य
ूां
ां
ां
े
ां
े
े
िास्तच्या िाधकामातही याच मकराना सगमरिराचा िापर कला गला आह. या सगमरिरात
े
ां
े
े
ां
ॅ
कच्छल्ह्शयम कािोनट सारख्या घटकाचा ९८ टक्कक्यापिा अवधक समािश असतो. मरकानाच्या याच
य
ु
े
ां
े
ु
े
ै
ां
गििवशष्ट्यामळ या मािलला जीआय मानाकन वमळाल आवि आजही विशर्ष कऱून उत्तम,
े
ू
य
ु
ां
ां
शाही थाटाच्या िास्त िाधण्याकड कल असिाऱ्या लोकाकडन मकराना मािलला िाढती मागिी
े
आह.
ां
े
ां
य
े
े
शतीच्या सदभान जीआय मानाकनाचा विचार करताना विशर्ष कऱून माती, पािी, िातािरि या
ू
य
ै
य
य
ां
े
य
घटकाचा योग्य विवनयोग कऱून मानिवनवमत िवशष्ट्यपि पदाथ असा अथ घतला जातो. आधी
े
य
े
े
े
े
े
े
ां
े
े
ां
उल्लख कलला दावजवलग चहा हे जस शतीच्या ििातील मानाकनाच एक उदाहरि आह, तसच
ां
ां
ू
ु
र
े
े
े
ां
े
महािळश्वरची स्टॉिरी वकिा सयाद्रीच्या कशीत वपकिारा आिमोहोर तादळ ही दखील या 35
े
ां
े
े
ििातील जीआय मानाकनाची उत्तम उदाहरि आहत.
BACK TO TABLE OF CONTENTS
