Page 30 - BNDIA ARUBA
P. 30
a30 ciencia & tecnologia
Diamars 11 Februari 2020
Fungi cu ta absorbe radiacion creciendo na planta Chernobyl
bida real den varios mane- tabata parce di crece den di- Cryptococcus neogormans, y a ser publica. Cientificonan
ra durante añanan, du- reccion di e fuente di radia- Wangiella dematitidis, tur cu ta anticipando e resulta-
nando investigadonan un cion, comosifuera e tabata at- ta crece mas lihe ora ta exponi donan, considerando cu ta
bista riba e impacto fisico rai na dje. pa radiacion. E cientificonan exponiendo e muestranan na
cu radiacion tin riba bida ta kere cu ya cu e especienan entre 40 pa 80 biaha mas ra-
vegetal y animal. Investigacion na 2007 na aki tabatin cantidad grandi di diacion cu nan lo haya aki na
(TheMindUnleashed) Universidad di Saskatche- e pigmento melanin, ta per- Tera. Si e estudio aki ta exi-
— Pa hopi tempo, cienti- Na 1991, mientras un team wan a haya cu diferente tipo miti nan pa absorbe radiacion toso, expertonan ta spera cu
ficonan sa cu cierto tipo di investigadonan tabata listra di fungi ta atrai na radiacion. y converti esaki den energia e conocemento logra por ser
di fungi ta atrai pa radia- e area di Chernobyl remota- Un team lidera pa profesor kimico pa crecemento. uza pa produci droganan cu
cion, y por yuda kibra y mente cu robot, nan a ripara Ekaterina Dadachova a ob- por protege astronautanan di
neutralisa radiacion den fungi preto creciendo riba e serva cu algun tipo di fungi a Un siguiente estudio, den radiacion durante misionnan
cierto ambiente. E sitio murayanan di un reactor nu- crece mas rapidamente ora ta cual a manda ocho especie a largo plaso. Tambe ta sugeri
radiactivo di e Planta di clear. Nan tambe a observa cu exponi na radiacion. colecta for di area di Cher- cu e resultadonan di e estudio
Energia Nuclear Cher- tabata parce cu e fungi tabata nobyl na Stacion Espacial aki por conduci na desaroyo
nobyl bandona a actua kibrando graphite radioactivo A test tres especie: Clado- Internacional (ISS) a cum- di tratamento di cancer basa
como un laboratorio den for di e centro. E fungi tambe sporium sphaerospermum, insa na 2016, pero ainda no riba fungi.
Cientificonan ta descubri virus na Brazil sin por identifica su genes
(ScienceAlert) – Cientifi- rus di amoeba cu un origen ta encapsula particula di vi- ta notabel ta con unico su
conan a identifica un virus misterioso y phylogeny’, e rus). E forma viral hopi mas genoma ta. “Mayoria di virus Apenas seis genes haya tin un
enigmantico, di cual su se- team di investigacion ta splica grandi aki a ser descubri ap- conoci di amoeba ta comparti parecido distante na genes
cuencia ta parce comple- den un documento prome cu enas e siglo aki, pero nan ta hopi caracteristica cu eventu- viral documenta den base di
tamente nobo pa ciencia, publicacion riba e descubri- interesante no unicamente almente a conduci autornan datonan cientifico publico, y
pobla pa genes no familiar mento, a traves di e laborato- pa nan tamaño. Tambe nan ta na clasifica nan den gruponan un buskeda den mas di 8,500
cu nunca a ser documenta rio biorxiv.org. posee genoma mas comple- evolucionario comun”, e au- metagenome disponibel pub-
den investigacion viral. ho, dunando nan e habilidad tornan ta skirbi. “Contrario licamente no a duna un pista
Dos miembro senior di e di sintetisa proteina, y door na locual ta observa den otro na kico Yaravirus ta cercana-
A recupera e asina-yama team – virologonan Bernard di esaki por ehecuta tareanan virusnan isola di amoeba, mente relaciona.
Yaravirus, nombra pa Yara – La Scola di Aix-Marseille manera repara, replica, tran- Yaravirus no ta representa pa
of Iara, un reina di awa den University na Francia, y Jo- scribi y traduci DNA. un particula grandi y un ge- Cientificonan por unica-
mitologia Brasileño –di lago natas S. Abrahao di Univer- noma compleho, pero na mes mente specula, pero ta sugeri
Pampulha, un lago artificial sidad Federal di Minas Gerais Prome cu nan descubri- momento ta carga cu un can- cu por ta e prome caso isola di
den ciudad Brasileño di Belo na Brasil – a yuda descubri mento, tabata pensa cu virus tidad importante di genes no un grupo desconoci di virus
Horizonte. Mientras Yaravi- otro novedad viral cu ta biba no por a haci tareanan asina, describi anteriormente. di amoeba, of potencialmente
rus (Yaravirus brasiliensis) no den awa: Tupanvirus, un vi- considera como inernet, enti- un forma distante di virus gi-
ta un sirena supernatural, e rus gigante haya den habitat dadnan no bibo, capaz unica- Den nan investigacion, a haya gante cu por a evoluciona den
virus por proba di ta mesun acuatico exremo. mente di infecta nan host. mas di 90 porciento di genes un forma reduci.
misterioso cu e ninfa di e ley- di Yaravirus nunca a ser de- Investigadonan ta bisa cu di
enda. Virus gigante, a diferencia di Yaravirus no ta parce di ta un scribi anteriormente, con- tur manera, nos tin hopi pa
e variedad regular, ta yama gigante, componi manera e ta stituyendo locual ta conoci siña.
Esaki pasobra e virus ta con- asina pa motibo di nan capsid di particulanan chikito, di 80 como genes huerfano (OR-
stitui un ‘lineahe nobo di vi- enorme (capa di proteina cu nano milimeter. Pero locual Fans).
Solar Orbiter ta despega pa captura prome bista di polo di Solo
CAPE CANAVERAL, Fla. potretnan di e polonan atras, pa yega peligrosamente bou un luna yen mientras seis luna.
(AP) — Solar Orbiter di elusivo di Solo. cerca di Solo pa revela su se- e raket Atlas V di United
Europa y NASA a lansa cretonan. Mientras Solar Or- Launch Alliance a despega, Solar Orbiter lo yega dentro
den espacio diadomingo E astronave di $1.5 biyon lo biter no lo acerca suficiente iluminando shelo pa varios di 42 miyon kilometer cerca
den un mision sin prec- uni e Parker Solar Probe di pa penetra e corona di Solo miya. Publico tambe a obser- di Solo, dentro di e orbita di
edente pa saca e prome NASA, lansa un aña y mey – of su atmosfera exterior – va riba caminda y riba beach. Mercurio, pa bula cerca di e
manera Parker e lo maniobra polonan.
den un orbita fuera di plano E raket tabata visibel pa
cu lo tuma over ambos polo, cuatro minuut completo Polonan Solar ta marca pa
di cual nunca antes a saca despues di despega, un strea buraconan coronal scur cu ta
potret. Hunto cu observato- briyante den shelo di anochi. cambia constantemente. Nan
rionan poderoso na Tera, e NASA a declara esaki exitoso ta ‘hubs’ pa e campo mag-
duo espacial observando Solo un ora y mey despues, unabes netico di Solo, cambiando
lo ta como un orkestra, segun Solar Orbiter a habri su hala- polaridad cada 11 aña. Solar
Gunther Hasinger, director nan solar. Orbiter lo mester entrega un
cientifico di Agencia Espacial bista completo 3D di Solo,
Europeo (ESA). Solar Orbiter – un astronave 150 miyon kilometer for di
di 4mil libra cu cantidad di nos planeta hogar.
A construi Solar Orbiter na antena y instrumento – lo
Europa, hunto cu nuebe in- pasa banda di Venus na de- E observacionnan lo duna
strumento cientifico. NASA cember y atrobe proximo revelacion di otro streanan,
a provee e di 10 instrumento aña, y despues banda di Tera, dunando pista riba e habit-
y a prepara e lansamento ano- usando e gravedad di e plane- abilidad potencial di mun-
chi for di Cape Canaveral. tanan pa altera su ruta. Oper- donan den otro sistemanan
acionnan cientifico completo solar. Na cas, e hallazgonan
Alrededor di mil cientifico y lo cuminsa fin di 2021, cu e lo yuda cientificonan mehora
ingeniero na Europa a reuni prome encuentro cercano cu pronostico di tempo, cu por
cu nan coleganan Mericano solo na 2022 y otronan cada afecta comunicacion.