Page 66 - MIN SOCIAL - MAY 18,2015
P. 66

DIASABRA 16 MEI 2015                                               DIARIO                                                               PAGINA 23

Tur mayor cu ta traha mester saca tempo y espacio pa nan yiunan!

ORANJESTAD (AAN) –              Tin hopi factor cu tin influencia  mucha a cambia y awendia ta      mercado di enseñanza riba e         or y ta busca nan yiunan den
Manera nos a skirbi den         den e comportacion di e            hopi dificil pa educa e yiunan   tereno aki ta limita.               un traimerdia, y di eynan ta
un articulo recientemente,      muchanan incluyendo esun           mescos cu nan mayornan a         Hopi biaha e mucha, apesar          bay Wilhelmina Park cu nan
educa yiunan den e temponan     genetico, pasobra e caracter       wordo lanta.                     cu por tin tur facilidad            yiunan, nan ta combersa y
moderno aki ta e reto di mas    tambe por wordo hereda.            Tin factornan cu ta mas cu       tecnologico pa distrae su mes,      hunga un rato, despues ta
grandi cu mayornan ta haya      No obstante, no tin duda cu e      obvio. Nos muchanan ta           ta sinti un bashi, pasobra e ta     bay cas come. Ohala esaki lo
nan dilanti.                    structuranan di formacion di e     confronta cambionan grandi       hopi su so e ta sinti falta di mas  tabata e trend di tur mayor,
                                                                   y acelera, y un cantidad         presencia di su mayornan.           lamentablemente no ta asina.
                Opinion Publico:                                   grandi tin cu custumbra cu       Esaki ta un factor cu por           Awendia casi tur mucha tin
                                                                   ambos mayor ta traha, y cu       influencia un mucha pa ta           celular. E mayor por yame
 Tuma hopi vitamina                                                nan mester bay un crèche di      rebelde, malcria, cu gusta          den pause puntre con ta cune,
C den e temporada di                                               chikito caba y ora nan bira      pusta boca, pasobra esaki ta        kico e kier come mas laat,
                                                                   un tiki mas grandi nan tin cu    e manera con e ta saca afo su       y specialmente bise “Mi ta
    griep fuerte aki                                               bishita un traimerdia despues    frustracion.                        stima bo”.
                                                                   di school, of keda bao cuido     E peligro di mas grandi cu          No ta e cantidad di tempo
ORANJESTAD            (AAN)     contagioso y tin personanan        di un otro hende, unda ideal     esaki ta trece cune ta cu e         sino e calidad di tempo locual
                                cu ta hayando e asina fuerte,      ta un familiar, por ehemplo,     mucha conforme ta bira              mas ta conta. Abandono
– Ketobay tin diferente         cu hasta tin un ke otro adulto     un wela of tanta, locual no      adolescente ta bira mas             no kiermen semper cu e
                                y mucha na Hospital, segun         semper ta posible.               vulnerable na mal influencia        mayornan no ta percura pa
persona den nos comunidad       e fuente di informacion cu ta      Banda di esaki e mucha di        di pafo di cas y por cay na         nan yiunan y ta laga nan pa
                                traha den sector di salud.         awendia tambe ta wordo           un edad demasiado jong den          nan cuenta. Un mucha por
cu ta hayando e griep pisa      E ta aconseha tambe pa tene        bombardea pa e cambionan         e tentacionnan: bebe alcohol,       sinti su mes abandona ora
                                e mannan bon limpi. Pa tin         tecnologico manera internet      uza droga y sexualidad              su mayornan no ta dune e
cu ta andando aworaki. Un       e boternan chikito di geel         wega di video, tablet, celular   iresponsable y como                 atencion cu e mester y merece,
                                desinfectante cu por carga         smart etc., y casi no tin        consecuencianan potencial           y mas na momentonan cu e
ciudadano a yama na nos         den tas, y esaki ta un producto    oportunidad di explora nan       por papia di embarazo hubenil       kier papia riba su inkietudnan,
                                cu tambe e muchanan por            propio creatividad, hunga den    y malesanan sexualmente             duda, emocionnan, miedo,
redaccion pa aconseha tur       bay school cune. Unda cu           patio (pa nan ta laf awendia),   contagioso.                         alegrianan, etc.
                                bo mishi cu bo man, incluso        of hasta haci algo otro manera   Pa mas duro cu e mayornan           No por culpa tanto e mucha
persona cu ainda no a haya e    dunando otro persona man,          drenta den un grupo di scout     ta traha semper mester              pa un mal comportacion sin
                                por contrae e virus unda cu        of haci deporte. No tur nos      saca tempo y espacio pa e           busca e raiz di e problema,
griep pa tuma hopi vitamina     e superficie of e man di otro      muchanan ta wordo stimula        comunicacion cu nan yiunan          cual hopi biaha ta cu nan ta
                                hende por a mishi cu likido di     pa e opcionnan aki y pa esnan    for di chikito. Tin mayornan        sinti abandona!
C, pa preveni, y esnan cu tine  nanishi, wowo, of por a tapa       cu tin habilidad pa arte, nos    cu ta caba di traha atardi 5’
                                boca ora di tosa, y tur esaki
caba tambe, pero despues di     ta fuentenan di transmision.
                                Pesey, ta hopi importante pa
constata cu no ta dengue ni     tuma precaucion y esaki ta
                                tips simple cu por yuda hopi.
chikungunya nan tin.

Riba mercado di remedi tin

V-C pa mucha chikito, y

e ta recomenda pa duna e

muchanan esaki tambe y mas

si ta mucha den edad escolar.                                      Famia ta e fundeshi di tur

Unda tin mucha of adulto den

mesun espacio y hopi cerca                                                                          sociedad!

di otro (trabao, school, misa)

ta probable cu un hende cu

tin e griep por pasa otro, cu                                      ORANJESTAD (AAN) –               E amor propio (self-esteem)         e pakico, nan ta stima ambos
                                                                   Kizas awendia, mas cu nunca,     ta nace den e seno familiar,        mayor, y pa nan, nan mundo
simplemente nister. E virus ta                                     e nucleo familiar ta wordo       y tur famia ta un ente social       ta bin abao.
                                                                   desintegra y no semper pa        y cultural. Un famia no ta          Tin matrimonionan cu ta
                                                                   motibonan cu por parce           estatico: e tambe ta cambia         divorcia pa motibonan
                                                                   hustificable.                    conforme e desaroyonan cu           berdaderamente serio, cu ta
                                                                   E ta sosode na tur parti di      ta transforma un pais y su          afecta mas e yiunan cu si
                                                                   mundo y Aruba no ta keda         comunidad.                          nan mayornan ta parti for di
                                                                   atras. Semper (y te awe) e       E famia tradicional ta esun         otro, pero lamentablemente
                                                                   famia ta wordo considera         cu ta consisti di tata, mama y      tin parehanan relativamente
                                                                   como e fundeshi di e             yiu(nan) biba bao di un mesun       jong cu ta divorcia pa cosnan
                                                                   sociedad, un nucleo social       dak, cu ta participa di nan         trivial, apesar cu nan tin yiu,
                                                                   di union, den cual diferente     capacidadnan economico pa           podise pasobra nan no a duna
                                                                   actividad ta tuma lugar: e       satisface nan necesidadnan,         nan mes suficiente espacio pa
                                                                   prome educacion cu un yiu ta     y cu tin relacionnan di afecto      conoce otro mihor, prome cu
                                                                   haya, y sigur den formacion      hopi profundo, di confianza y       a tuma e decision di casa.
                                                                   di principio y balornan ta       cooperacion cu otro.                Un mama soltero cu su yiunan
                                                                   esun di mas importante; den e    Como un institucion social          tambe ta forma un famia,
                                                                   famia semper tin un cabes di     e famianan ta consisti tambe        aunke sin e figura paterno.
                                                                   cas (sea mama su so, tata su     di otro miembronan (welo,           Ora den un matrimonio un
                                                                   so, of ambos) cu ta percura pa   welanan, nieto, omo, tanta,         partner ta fayece, e famia ta
                                                                   e bienestar economico, salud,    primo, etc) y tur esnan di          bira mas chikito pero si tin
                                                                   enseñanza, recreacion, etc., di  diferente generacion cu ta          yiunan hunto cu e mayor cu ta
                                                                   e yiunan.                        comparti un fam sali di e           na bida nan ta sigui forma un
                                                                   Cu otro palabra un famia ta      mesun raiznan sanguineo/            famia. E tema di famia ta hopi
                                                                   fundamental pa e desaroyo        genetico.                           compleho, tin hopi matiz,
                                                                   di e ser humano y su ingreso     Sinembargo, un famia por            hopi factor tin di haber cu e
                                                                   den tur actividad social, na un  ta integra pa un of mas yiu         duracion intacto di un famia,
                                                                   forma positivo.                  adoptivo, of tambe por ta           manera ta ideal. Lastima
                                                                   Pues, no ta por nada cu e        un famia mixto cu ta wordo          cu den e epoca actual por
                                                                   famia ta wordo considera e       forma despues di divorcio,          scucha hopi tocante famianan
                                                                   base di e sociedad.              y cu un of tur dos partner ta       y a desintegra of cu ta den
                                                                   No por keda sin menciona         bolbe casa of ta biba cu otro       proceso di bay for di otro.
                                                                   cu den e famia ta na unda e      pareha.                             Nos ta desea tur famia na
                                                                   mucha ta siña stima y respeta:   Mayoria di biaha ora un famia       Aruba un Dia di Famia cu yen
                                                                   su mayornan, su rumannan,        ta kibra, ta desintegra pa cual     di reflexion y concientizacion
                                                                   su wela y welonan, y henter e    motibo cu sea, esnan mas            propio, y cu Dios bendiciona
                                                                   famia y tur otro persona cu e    perhudica ta e yiunan cu hopi       nan tur y yuda nan haye e forza
                                                                   tin na su entorno, y sin duda    biaha ta sinti cu ta nan falta,     necesario pa sigui hunto!
                                                                   stima Dios y tin Fe.             pasobra nan no ta compronde
   61   62   63   64   65   66   67   68   69   70   71