Page 43 - extra 4april,2016
P. 43

Djaluna 4 Aprel 2016                                                                                                        43

                              ...Ekspertonan ta pidi tur pais tuma medida...

SEGURIDAT SIBERNETIKO TA LAGA
HOPI DI DESEA DEN CARIBE

   WILLEMSTAD.-               pa atakenan sibernétiko        pa individuonan ku no ta       Luis Alberto Moreno a bisa      dia pa dia mas importante pa
Seguridat sibernétiko ta      devastador.                    hasiendo sufisientemente       ku e informe ta rekerí pa       loke ta trata telefon selular
laga hopi di deseá den                                       pa kontrolá nan kòmpiuter      protehá tur suidadano i tur     i data. Mitar di e poblashon
Caribe. Asina ekspertonan        E informe ta bisa ku        i otro aparatonan ku tin       infrastruktura vulnerabel       den e área ta usa selular i
a atvertí paisnan di Caribe   kuater di kada sinku pais den  konekshon digital. Por         pa e posibilidat di atakenan    data. Hopi pais ta kumpra
resientemente despues di un   region no tin un strategia di  ehèmpel tin hende ta wak       sibernétiko. “Revolushon        mas i mas riba Internèt. Ta
reunion di Inter-American     seguridat sibernétiko i nan    nan kuenta di banko na         digital ta importante pero      bin aserka ku gobièrnunan
Development Bank (IDB) i e    no tin plannan pa protehá      sitionan kaminda ku esei       mester hasi seguridat           mas i mas ta atendé tur kos
organisashon di estadonan     nan infrastruktura kritiko.    no ta konsehabel, manera       sibernétiko un prioridat”,      den forma digital. “Aki poko
amerikano OEA ku a tuma       Dos di kada tres pais no tin   por ehèmpel riba un wifi di    asina el a bisa. Sekretario-    dia no ta kòmpiuternan so
lugá na Washington. Na e      un entidat ku ta kontrolá      un aeropuerto òf na kualke     general di OEA, Luis Almagro    lo ta interkonektá pero tur
reunion a partisipá tambe     seguridat sibernétiko. Un      negoshi ku tin Internèt.       a bisa ku espasio sibernétiko   telefon i otro aparatonan ku
paisnan di Latinoamérika.     gran kantidat di pais no                                      a bira un parti importante      ta usa tur dia”, asina nan
Despues di e reunion a duna   tin fiskalnan ku sufisiente       E informe ta bisa ku        di bida di tur hende i ta       ta bisa.Aki na Kòrsou de
tur pais rekomendashon        kapasidat pa kastigá krímen    algun pais a logra un nivel    indespensabel pa protehá e      bes en kuando bo por haña
fuerte pa nan wak nan         sibernétiko. Den e informe a   intermedio di preparashon      espasio aki pa desaroyo di tur  bo konfrontá ku atakenan
sistema di seguridat          wak preparashon di 32 pais     manera Trinidad & Tobago,      hende. “Si no tuma akshon       sibernétiko. Hopi biaha
sibernétiko. Durante e        a base di 49 indikador. Ta e   Uruguay, Brazil, Mexico,       Kòrsou ta eksponé su mes        esei ta individual kaminda
reunion a deliberá riba un    promé informe riba e tereno    Argentina, Chile i Colombia    na pèrdidanan katastrófiko.     ta hòrta na mashinnan di
estudio nobo, ehekutá pa      aki den region.                pero nan ta leu pa yega        E riesgonan ta oumentando       plaka den forma organisá
dos institushon ku sosten                                    paisnan avansá riba e tereno   dia pa dia”, asina el a bisa.   òf ta drenta den sistema
di Oxford University. E          Hopi pais ta usando mas     aki manera, Merka, Israel,                                     individual. Resientemente
informe a konkluí ku Caribe   i mas teknologia avansá        Estonia i Sur Korea.              Ekspertonan a bisa ku        tabatin un atake sibernétiko
ta sumamente vulnerabel       pero nan ta lubidá e parti pa                                 region di Caribe ta birando     riba e websait di Aqualectra.
                              protehá nan sistemanan. Por       Presidente di Banko
                              sierto esei ta konta tambe     Interamérikano di desaroyo,

EKSITO DI 80/20 TA KEDA DETERMINA PA KONTROL
WILLEMSTAD.- Segun interno mas, i loke ta trata i tin aproksimadamente 500 di sèn kompará ku esun di                        Vak atura
Ke n n e t h Va l p o o r t d i di kontròl eksterno, tin un miembro, ta lamentá ku e lei nos, p’e el a gana hopi mas Aktualmente tin un registro
Horecaf i Mike Willem entidat ku ta kai direkto ta keda mal interpretá, pasó tantu”, Philbert – Nieveld a di hende ku ta buska trabou,
d i A s o s i a s h o n d i bou di minister”, Philbert – porfin nan sektor ta tende agregá.                                 pero no tin un lei ku ta
Kontratistanan Kòrsou, Nieveld a splika. A reforsá e ku algu ta keda hasi. Según   S e g ú n Va l p o o r t , obligá tur empresario pa
80/20 ta un desaroyo tim di kontròl ku 24 persona Valpoort, espesialmente gobièrnu mester invertí pa registrá su vakatura serka
positivo i no mester ku a keda interná pa bai den e hotèlnan di tamaño forma e trahadó pa e por departamentu di labor i
deskartá esaki. Donate ehersé e tarea akí, pero nan mediano i esnan bou kumpli ku e kalifikashon p’esei no por papia di un
Philbert – Nieveld, sektor tin un kontrakt di un aña so. di maneho ulandes, e mínimo i e hendenan banko di vakatura. Tin
direktor di Departamentu                                     yu Kòrsou ainda ta sub mester haña e oportunidat entre 2500 pa 3000 persona
di Labor ta kere ku e éksito Inspektor                       representá. “Si tin espasio pa sigui desaroyá su mes inskribí, pero Philbert –
di e lei ta determiná pa “Si bo ta bai implementá pa e yu di Kòrsou traha, e na su lugá di empleo. Nieveld ta kalkulá ku tin
e kapasidat pa ehersé 80/20 efektivamente, bo tin di haña e preferensia”. “Empresarionan ke trahadó hopi mas tantu hende
kontròl efektivamente. mester tin un órgano interno K o n t r a t i s t a n a n t a m b e ku tur tipo di kalifikashon, buskando trabou. Ta ora un
Te a i n d a m i n i s t e r i eksterno di ámtenarnan ta konstatá un problema pero no ta invertí sufisiente empresa ta buska un hende
Ruthmilda Larmonie no ku por ehersé e trabou pa grandi ku e avalancha di den e trahadó ni ta kreá un djafó, e ora ei lei ta oblig’é
por pasá e tan antisipá tempu indefiní”, Philbert trahadó venezolano, siendo sistema di introdukshon na pa registrá e vakatura, i por
lei di 80/20 pa motibu di e – Nieveld a kontinuá. ku tin lokalnan sintá na kas e trabou”, Valpoort a splika. trata di parehá e trahadó
tantísimo krítika di sierto S e g u n M i k e W i l l e m , sin trabou.                     Segun Philbert – Nieveld, lokal kalifiká na e empresa.
gruponan di interes den kende su asosiashon ta “Fo’i e punto di bista akí gobièrnu ta konsiente ku E empresario no ta obligá
nos komunidat manera representá 34 kontratista, nos ta pro 80/20, paso e lei e ta esun ku ta forma i di tuma e persona, paso no
VBC i Asosiashon di e nivel di inspektor ta lo detené e fluho”, Willem eduká i Willem a konstatá ta un diktadura. “Si nos a
Supermerkado.                 hopi importante, pa asina a splika. Departamentu ku mester hasi kambionan kuminsá ninga hopi pèrmit,
D e y a M e n s c h e nan por duna kontenido di labor ta realisá ku e den nos enseñansa pa mirando ku tin yu di Kòrsou
d i R e t K a r i b e n s e t a na e kontròl, sino esaki ta empresario tin e tendensia produsí profeshonalnan ku kalifiká ku por ehersé e
publiká; “Aktualmente, enbano.                               di tuma hende djafó paso kalifikashonnan múltiple trabou, i e petishon ta
Departamentu di Labor Va l p o o r t , ke n d e t a e ta mas barata. “Dor di ku en futuro por ta mas keda deklará inatmisibel”,
no tin un sektor di kontròl sekretario general di Horecaf diferensia entre su valuta kompetitivo.                           Philbert – Nieveld a splika.

                      ...Di akuerdo ku sr. Humphrey Davelaar...

SI AQUALECTRA BAHA SU MARGEN DI GANASHI,
                              AWA LO POR BAHA

   WILLEMSTAD.- Si baha       por” dje siman aki.            invershon pa mantenshon        solar i di bientu. E ora ei e
e márgen di ganashi di           Segun Davelaar, awa         i pa tin reserva pa ora di     klóusula di kombustibel lo
Aqualectra, nos komunidat                                    kumpra mashinnan nobo,         por keda ku un márgen fiho
lo por konta ku tarifanan     lo por ta pagabel aki na       anto e preis di awa lo baha    ku no ta influensha subida
mas abou pa awa den           Kòrsou pero esei ta dependé    sigur.                         di awa mas na Kòrsou. Tin
futuro. Asina awa lo ta       di algun faktor. Pa kuminsá,                                  tantu solo komo bientu
bira realmente pagabel pa     no mester mira Aqualectra         Esei ta nifiká ku por baha  riba un base regular i
pueblo. Esei di akuerdo ku    komo un kompania ku ta         tarifa di awa aki na Kòrsou    konsistente.
sr. Humphrey Davelaar, lider  operá pa hasi ganashi.         i tambe pone plantanan di
polítiko di PNP, durante su   Si nos baha e márgen di        awa traha mas tantu posibel       Nos tin di yega na un
programa radial “Huntu nos    ganashi for di Aqualectra      riba koriente di energia                 Sigui lesa pagina 47
                              i pone un márgen di            alternativo, riba energia
   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48