Page 4 - HOH 4 APRIL 2016

AMIGOE 5ZATERDAG

2 APRIL 2016

Salud! Zeg het maar

DOOR SLAPEN BETER PRESTEREN? De redactie van Amigoe schrijft elke dag over het Lex (43), man, fotograaf:
Henry Does is arts en schrij- dat studenten die zich als nieuws op Aruba. Van de Landsbegroting tot het “Doordat de universiteit
ver. Op deze plek beziet hij avondtypes kwalificeerden, dierenasiel en van scherpe interviews tot het aan en de overheid de stijgen-
elke zaterdag het dagelijks korter slapen in vergelijking de kaak stellen van misstanden. Maar wat vindt ons de kosten in het verleden
leven door de bril van de tot ochtendtypes: ‘Doordat vaste lezerspanel van de gebeurtenissen deze week? zelf hebben gedragen, is
gezondheid. Voor reacties op de avondtypes elke dag kor- er een onrealistisch beeld
deze column: henrydoes@ Foto: Maarten Tromp ter slapen dan gemiddelde- Het collegegeld voor de en dan geen tijd), om te ontstaan over de prijs van
hotmail.com. Kijk voor een en ochtendtypes, bouwen ze Universiteit van Aruba is werken in de lagere functies onderwijs.
minder stressvol leven op gezonde studenten hebben 8-9 uur slaap over een langere periode een opnieuw fors gestegen. Re- met nog lagere salarissen. Het Landsbesluit heeft hier
www.positivehealth.nl. deelgenomen. Het onderzoek Volgens de National Sleep- slaapschuld op. Ook moeten cent verhoogden ook ver- Of, wel studeren met een vrij plotseling een einde
is van de Nederlandse Vereni- foundation hebben jonge avondtypes vaker opstaan in schillende basisscholen het lening waarbij iemand aan aan gemaakt, waardoor de
Het is een veelgebruikte ging voor Slaap- en Waak On- volwassenen acht tot negen de ochtend terwijl hun biolo- schoolgeld. Daarin speelt het eind van zijn bachelo- stijging van de kosten wat
examenstrategie: ten koste derzoek (NSWO), de Universi- uren slaap nodig om goed gische klok nog niet een sig- het verhogen van het kwa- ropleiding al een schuld extreem is. Deze stijgingen
van de slaap langer en later teit Leiden en de Hersenstich- te kunnen functioneren. Dr. naal heeft gegeven om wak- liteitsniveau en het uit- van meer dan 10.000 florin worden weliswaar gefa-
op de avond doorstuderen, ting. Bij de studenten die een Kristiaan van der Heijden ker te worden. Dat kan een breiden van diensten een heeft, terwijl het salaris seerd doorgevoerd, maar
zodat nog meer informatie chronisch slaaptekort hebben, van de Universiteit Leiden negatief effect hebben op de belangrijke rol. voor een baan op bachelor- misschien was het beter
– examenstof – kan worden bleek sprake te zijn van meer stelde naar aanleiding van rest van de dag.’ Van der He- Wordt onderwijs straks niveau niet meer dan 3000 geweest om de mensen
verwerkt. Onderzoek leert moeite met concentreren. de onderzoeksresultaten: ijden adviseert de avondty- onbetaalbaar voor de florin bruto (als je geluk nog wat meer tijd te geven.
dat het een contraproduc- Concentreren is een cruciale ‘Het is al langer bekend dat pes: ‘Regelmatige bedtijden ‘gewone’ Arubaan? hebt) per maand is. Mijns Naar school gaan en stude-
tieve strategie is. Leren mentale functie voor het vol- slaaptekort en slaapproble- zijn dan extra belangrijk en Rozetti (50), vrouw, be- inziens ziet de toekomst van ren is hoe dan ook een dure
gebeurt niet alleen bewust, gen van colleges, het studeren men kunnen leiden tot con- tot in de middag doorslapen leidsmedewerker: een doorsnee Arubaan er op aangelegenheid. Het valt
zelfs in de slaap wordt de en het goed presteren tijdens centratieproblemen en slech- om slaaptekort in te halen, is “Het leven op Aruba is on- dit moment niet erg roos- of staat echter met verant-
informatie verwerkt. Slaap examens. Ruim een derde van tere studieprestaties, maar funest voor het slaapritme.’ betaalbaar geworden voor kleurig uit.” woordelijkheid nemen en
is zelfs noodzakelijk voor de studenten die deelnamen nu tonen we dat voor de Verkeerde opvattingen de doorsnee Arubaan. Een Leopoldo (64), rijksamb- financieel plannen: sparen
het leerproces. Neurowe- aan het onderzoek voelde zich eerste keer aan bij studen- Uit genoemde onderzoe- tijdje terug zei de premier tenaar: voor de toekomst en boven-
tenschappelijk onderzoek onvoldoende uitgerust om te ten in het hoger onderwijs.’ kingen bleken de meeste zelf dat 60 procent van de “Aruba, een eiland net zo al prioriteiten stellen. Dit
heeft aangetoond dat de studeren. Van der Heijden wees erop studenten wel te weten bevolking, samen als (echt) groot als Texel, met een in- geldt voor iedereen.”
informatie onbewust dan dat koffie of andere cafeïne paar, nog niet eens 4000 woneraantal als Leiden, wil Joëlle (24), vrouw, do-
vaak herhaald wordt, zo- houdende dranken na het florin bruto per maand studies op universitair en cent:
dat het kan worden opge- avondeten de slaap negatief verdient. Dat zegt toch al- hbo-niveau aanbieden met “Om het onderwijsniveau
slagen. Dat gebeurt onder beïnvloeden. Maar van som- les? De prijzen in de super- dezelfde kwaliteit als in het te verhogen, is er geld no-
meer door consolidatie van mige negatieve gewoontes markten zijn flink geste- buitenland, waaronder Ne- dig en met laag collegegeld
de betreffende hersencel- dachten de studenten dat gen; dat zie je en voel je. derland. lukt dat niet. Als verho-
len. Maar slaap blijkt ook die positief waren. Zo vond De uitgaanswereld is onbe- Daar hangt een prijskaartje ging van het collegegeld
noodzakelijk om het leer- 52% van de student dat taalbaar geworden. Shop- aan. Ook het overheidsbe- dus voor verbetering van
vermogen voor de volgende intensief sporten voor de pen hier op het eiland, is leid om, als onderdeel van onderwijs zorgt, is dat een
dag op peil te houden. Het slaap goed uitpakt voor de helemaal uit den boze. Als duurzaamheid, de kennis- goede zaak.
blijkt dat de synapsen, de slaap, terwijl dat doorgaans je het onderwijs met de an- economie te stimuleren, Het klopt dat het leven op
verbindingsplekken tus- niet het geval is. Ongeveer dere landen vergelijkt, valt om op die manier minder dit eiland behoorlijk duur
sen de hersencellen, wor- 30% van de studenten dacht het eigenlijk mee. Maar, afhankelijk te zijn van het is en de salarissen van de
den ‘opgeschoond’, zodat de ook dat alcohol een goede het valt niet mee samen toerisme, vereist de nodige gewone Arubaan niet zo
ruimte voor nieuwe infor- slaap bevorderde. Onder- met de andere prijsstijgin- financiële offers van de Aru- hoog zijn. Toch is onder-
matieoverdracht ontstaat. zoek leert dat het omge- gen, zoals voeding, uitgaan, baanse bevolking. Het is de wijs wereldwijd iets waar-
Uit recent Nederlands keerde het geval is, alcohol kleding, verzekeringen en vraag of de bevolking dit voor betaald moet worden,
onderzoek bleek dat stu- gaat een goede slaap tegen. dergelijke. Als het zo door- streven onderkent. Na bij- voor investeringen in ken-
denten lagere cijfers halen Het onderzoek heeft aan- gaat, voorzie ik dat vele na veertig jaar afwezigheid nis is namelijk geld nodig.
door slaaptekort. getoond dat studenten met mensen een tweede baan valt het mij op dat op Aruba, In vergelijking met andere
1400 gezonde studenten een goede slaaphygiëne en erbij moeten hebben, ge- net als in Europa, bijna ie- landen blijft het college-
Op onder meer de site van dus voldoende slaap krijgen, woon om het hoofd boven dereen een auto heeft. Ook geld voor de universiteit
de Nederlandse Hersenstich- hogere cijfers halen. Reden water te houden. Ik hoop het reisgedrag van de Aru- redelijk laag. Ik denk dat
ting werd gerapporteerd over voor meer aandacht voor de dat dit niet zal leiden tot baan is met dat in Europa te het onderwijs dus zeker
het onderzoek waaraan 1400 slaap in het hoger onder- de keuze om niet verder te vergelijken. Het is dan ook toegankelijk blijft.”
wijs. studeren (eerst geen geld meer een kwestie van prio-
riteiten, denk ik.”

Helpen in de tuin INGEZONDEN

ORANJESTAD — Rosalinde het meedoen aan dit initia- ONREIN
Poels, initiatiefnemer van tief geldt wel een voorwaar-
onder andere de ‘stekjes- de: “Wil je ook graag dat we PAASZONDAG 0600 Deut- len. Discussie met kerkleiders broedmachine. Men zou het van de Holocaust. Het eerste directies, Boards of Directors
ruil’, organiseert samen met bij jou in de tuin komen? sche Welle tv-nieuws. Hierna hierover heeft geen zin. ISIS boek van Feldman als religieu- wat ze daar deed was een fiets en Parlement. Maar meer fun-
andere vrijwilligers Garden Zorg dan zeker dat je drie een artikel: een groep jonge verkoopt honderden vrouwen, ze spinsel kunnen beschouwen aanschaffen. Verboden in haar damentele instellingen, met
Blitz. Het idee achter dit ini- keer aanwezig bent geweest toeristen bezoekt een oude jonge meisjes en kinderen als en het hoofd kunnen schudden. jeugd. Evenals een lange broek een enorm lidmaatschap, wei-
tiatief is elkaar helpen in de tijdens een Garden Blitz.” De Joodse begraafplaats in Is- slavin? Kijk wat Richteren Maar het is ook de strijd van dragen. geren de vrouw ieder recht om
tuin. “Dit kan van onkruid eerste tuinactie vindt mor- rael. De gids heeft een heftig 21:12 zegt over maagden als een jonge vrouw over zelfbe- Deborah trouwde op haar ze- maar te denken aan gelijkheid
wieden tot tuinen aanleggen gen, zondag 3 april, plaats in gesprek met de oude beheer- oorlogsbuit. schikking. Er zijn Deborahs ventiende met een man die aan de man. Dit is een gekuist
zijn. Van hekken bouwen tot St. Cruz waar een bewoner der van de plek en slaat meer- In haar boek “Unorthodox” bij Chassiden en Salafisten, ze tot daarvoor drie keer had verhaal. Wat Kerkvaders en an-
een bloemperkje onderhou- wel wat hulp kan gebruiken maals diens hand neer. De schrijft Deborah Feldman, bij Mennonieten en Katholie- ontmoet. Op haar 23e pakte dere Heiligen en van der Laan
den. Kortom wat jij in jouw bij het maken van een om- groep druipt af. Wat is het pro- 29 jaar, over haar leven bij ken. Overal waar een door God ze haar drie-jarige zoon op zeggen over vrouwen is hier
tuin gedaan wil hebben, ko- heining en het planten van bleem? De oude man: er waren de Satmaren in New York. voorgeschreven wereldbeeld en vertrok uit Williamsburg, niet te plaatsen.
men wij met zijn allen doen kruiden en bloemen. Inmid- vrouwen in de groep, die kon- De Satmaren, genoemd naar over de ruggen van vrouwen Brooklyn. Met advocaten en Deborah’s boek “Unorthodox:
en de volgende keer help jij dels staat er al een groep tui- den hun periode hebben, zijn de plaats Satu Mare in Roe- wordt verwezenlijkt. Vrouwen- consultants lukte het haar te The Scandalous Rejection of my
ons weer in een andere tuin”, nierders in de startblokken. dan onrein en kunnen dan de menie, zijn de grootste en de rechten dienen overal verwer- scheiden en ook het zorgrecht Hasidic Roots” werd besproken
laat ze weten via de uitnodi- Ook zin om te helpen, kijk begraafplaats niet betreden. meest gesloten van de Chassi- kelijkt te worden, ook in plaat- voor haar kind te verkrijgen. in Stern. Een Duitse versie ligt
ging op Facebook voor het dan voor meer informatie op Ik heb geen problemen met de dische Joden in VS. De moeder sen waar men denkt dat het Vrouwen vechten voor gelijke op stapel.
evenement. De Garden Blitz de Facebookpagina van Tui- doden hier, ik heb problemen van Deborah werd uitgehuwd niet nodig is. Zoals New York, rechten, gelijke betaling. Even-
vindt ongeveer één keer in nieren op Aruba bij het eve- met de levenden. aan een geestelijk achterge- daags na 11 september, kwa- redige vertegenwoordiging in F.H. EDUARDO
de zes weken plaats. Voor nement Garden Blitz. Stotend? Laten wij als Chris- bleven man. Dat ontdekte ze men Deborah en haar mede- Aruba
tenen en Katholieken kijken na het huwelijk. Zij vluchtte leerlingen erachter wat er was
AZV wil data verzamelen naar onze eigen Leidraad. De en de man ging naar een in- gebeurd! Voor de Satmaren is De redactie van Amigoe kan ingezonden brieven redacti-
over slaapproblemen Bijbel zet vrouwen neer als richting. Deborah groeide Deborah een verrader. Maar oneel bewerken, inkorten of besluiten om niet te plaatsen.
rechteloze, onreine en niet te op bij haar grootouders. Het de gemeente heeft inmiddels Brieven mogen maximaal 600 woorden bevatten, ze moeten
vertrouwen wezens die zich in belangrijkste bij de Satmar- andere problemen: verkrach- voorzien zijn van naam en woonplaats (worden gepubli-
alles moeten onderwerpen aan Chassiden is het bestuderen ting van kinderen door een ceerd) en adres en telefoonnummer (niet voor publicatie,
de man. Vanuit bijbels oog- van de Heilige Schriften. Dit rabbijn, fraude, verduistering maar ter verificatie). We accepteren alleen digitaal ge-
punt is het dan ook ondenk- is de mannen voorbehouden. van af te dragen belastinggel- stuurde brieven. Ons e-mail adres is: arubaredactie@ami-
baar dat de vrouw enige rol De belangrijkste taak van de den. Dit komt bekend voor. De- goe.com.
van betekenis in de kerk en vrouw is kinderen krijgen, borah woont nu met haar zoon
de gemeente zou kunnen spe- veel kinderen. De vrouw als in Berlijn, commandocentrale

ORANJESTAD — Lokale gezondheidsspecialisten, waaron-
der tand-, jeugd- en huisartsen, gingen samen met Volksge-
zondheid-minister Alex Schwengle onlangs in gesprek over
slapen en daarbij horende slaapproblemen tijdens een speci-
aal seminar genaamd ‘Connecting the dots’. Zo werden ver-
schillende slaapproblemen aan de kaak gesteld, waaronder
slaapapneu: een aandoening waarbij de adem stokt tijdens
het slapen.Vage klachten, zoals vermoeidheid, hoofdpijn en
burnout-verschijnselen, maken het nog altijd lastig voor huis-
artsen om het probleem tijdig te erkennen. Schwengle stelde
dat zij vaak te maken krijgen met kinderen, die zich slecht
kunnen concentreren, hyperactief zijn of zich juist minder fit
voelen, omdat zij leiden aan een slaapprobleem. Belangrijk is
dat hier in de toekomst meer oog voor komt. Op het moment
mist Aruba nog belangrijke data op het gebied van slaappro-
blemen. Zorgverzekeraar AZV wil samen met partners data
gaan verzamelen om zo oplossingen te vinden voor mensen
die hieraan lijden, en het aantal mensen met slaapproblemen
in de toekomst te verminderen.

Cats and Dogs
awaiting Adoption

www.arubaanimalshelter.com