Page 4 - BNDIA ARUBA
P. 4

A4   LOCAL
                      Diabierna 1 Juni 2018
            KWF a lansa spotnan nobo di conscientisacion
            8% di poblacion di Aruba ta huma cu riesgo di haya diferente tipo di cancer



                                                                      Aruba a topico aki a haya basta  ta e motivacion di e pashent,  a  enfoca  riba  prevencion  y
                                                                      stof na januari di aña pasa den  ya  cu  tin  un  parti  mental  conscientisacion  riba  cancer.
                                                                      cuadro di ley di humamento,  tambe.  Considerando  cu  “Semper  nos  ta  keda  enfoca
                                                                      unda  asociacion  di  casino  a  humamento  ta  un  adiccion,  cu  preveni  ta  miho  cu
                                                                      yega di expresa cu aunke nan  e  persona  cu  kier  stop  esaki  lamenta”, e di.
                                                                      ta sostene e ley nan a mustra  por ricibi ayudo tambe cerca
                                                                      nan    preocupacion  cu  e  ley  un  profesional  cu  ta  atende  KWF  ta  enfoca  riba  tres
                                                                      aki,    ya  cu  esaki  por  trece  cu casonan di adiccion, ya cu  aspecto:  Come  saludabel,
                                                                      consecuencia financiero pa e  droga  tambe  ta  un  adiccion,  move mas y mantene un peso
                                                                      casino y caha di gobierno. E  y  eynan  e  persona  por  haya  saludabel. Pero tambe nan ta
                                                                      ley aki ta prohibi humamento  guia pa stop di huma.       enfoca riba un estilo di bida
                                                                      den luga publico.                                         mas saludabel.
                                                                                                   DVG
                                                                      Dr.  Rolfast  a  laga  sa  cu  na  Departamento  di    Salud  E  aña  aki  Dia  Mundial  di
                                                                      Hulanda alrededor di 20 mil  Publico  (DVG)    hunto  cu  No Tabaco su enfoke ta riba
                                                                      persona  ta  fayece  pa  motibo  Plataforma  Promocion  di  tabaco   y   enfermedadnan
                                                                      di  humamento.  Mientras  2  Salud a organisa e conferencia  riba  sistema  cardiovascular.
                                                                      mil pa 3 mil persona ta fayece  aki  den  cuadro  di  Dia  P’esey ta importante pa tene
                                                                      como victima di humamento   Mundial  di  No  Tabaco  cu  cuenta  cu  e  tres  aspecto
                                                                      pasivo y secundario.         a  wordo  conmemora  ayera,  menciona  ariba,  ya  cu  e  ta
                                                                                                   caminda  organisacionnan  di  contribui pa evita cierto tipo
                                                                      Stop di huma                 mundo  ta  conscientisa  mas  di  malesa.  Pero  tin  biaha
                                                                      A pesar di e panorama aki e  pa bisa no riba uzo di tabaco.   esakinan no ta realisabel si e
                                                                      bon  noticia  ta  cu  unabes  cu  For di 1987 e dia aki a wordo  persona ta huma.
                                                                      e  persona  ta  stop  di  huma  institui   pa   Organisacion
                                                                      e  riesgonan  ta  baha.  Mas  Mundial  di  Salud  (WHO),  Humamento  tin  biaha  ta
                                                                      sigaria  bo  huma  y  mas  jong  unda   internacional   y  relaciona  cu  dal  drink  y
                                                                      bo  ta  cuminsa  huma,  mas  localmente   a    bin   cu  consumi  cuminda  cu  no  ta
                                                                      grandi e riesgo ta pa bo haya  informacion  pa  conscientisa  mucho saludabel. “Nos sa cu
                                                                      daño ireversibel cu por causa  comunidad  riba  efectonan  esakinan ta factornan cu por
                                                                      cancer. “E momento pa stop  cu  uzo  di  tabaco  tin.    No  hiba bo  na diferente tipo di
                                                                      ta aworaki... Nunca ta laat pa  solamente  pa  e  persona  cu  cancer,” e di.  Esaki pa motibo
                                                                      stop!”, e dokter di cas a bisa.  ta  huma,  pero  tambe  riba  e  di  e  toxiconan  cu  tin  den  e
                                                                      Te hasta si bo ta stop di huma  humado secundario of pasivo  sigaria  cu  ta  circula  full  den

            ORANJESTAD  –  Rond  di  pulmon.  Alrededor  di  18       den un edad grandi ta wordo  cu  ta  esun  cu  no  ta  huma,  bo curpa.
            mundo alrededor di 6 mi-     hende  pa  aña  ta  fayece  pa   comproba cu por haya 6 pa 10  pero  ta  biba  of  comparti  un
                                                                                                   espacio hunto cu un persona  Ayera den cuadro di e dia aki,
                                                                      aña mas di bida adicional.
            yon persona ta muri anu-     motibo di cancer di pulmon.
            almente  pa  e  consecuen-   Un 90% di cancer di pulmon ta   Stop  di  huma  no  ta  un  cu si ta huma. Segun Jurette  KWF a lansa un spot nobo di
                                                                      decision  facil,  ya  cu  e  ta  un  Croes kende ta promotor di  conscientisacion.  Den  cada
            cia  di  uzo  di  tabaco.  Na  wordo causa pa humamento.
            Aruba consumo di tabaco  Mientras  cu  mundialmente       adiccion,  no solamente fisico  salud di DVG, e personanan  un di nan ta wordo enfoca riba
                                                                      pero tambe mental. E persona  aki hopi biaha tambe ta sufri  efectonan cu humamento tin,
            tambe  tin  su  efecto,  ya  consumo di sigaria of tabaco
            cu 8% di nos poblacion ta  ta  e  causa  mas  grandi  pa   por haya guia cerca su dokter  e consecuencianan di e uzo di  y  su  consecuencianan  riba
                                                                                                                                dje.  E  ta  referi  na  bo  salud,
                                                                      di  cas  pa  cu  e  proceso  aki.  tabaco.
            huma y nan ta vulnerabel  morto  prematuro.  Segun                                                                  bida social y financiero. Sra.
            na peliger di salud cu hu-   Dr.  Rolfast  e  consecuencia   Tin  cierto  tratamento  te                            Tromp a bisa cu e adiccion aki
                                                                      hasta a base di cierto nivel di  WKF
            mamento ta trece cu ne.      di  humamento  ta  baha  e
                                         expectativa  di  bida.  Pasobra   nicotina pa baha e ansha cu e  Den cuadro di Dia Mundial  tin di haber cu bo cartera  ya
            Recientemente           Dr.  un hende cu ta huma tin tres   persona por haya ora e ta stop  di    No  Tabaco,  vocero  di  cu ‘humamento tin influencia
                                                                                                   Koningin  Wilhelmina  Fonds  tambe riba aspecto financiero
            Corinda  Rolfast  a  referi  biaha e chens  halto di fayece,   di huma.
                                                                      Pero e factor mas importante  Aruba (KWF), Lelicia Tromp,   di bo bida.’
            riba  uzo  di  tabaco  como  un  compara cu un persona cu no
            factor  di  riesgo  pa  malesa  ta huma.
            cardiovascular.    E  biaha  aki
            den  cuadro  di  Dia  Mundial  El  a  laga  sa  cu  si  bo  ta  un
            di No Tabaco, e dokter di cas  persona  cu  ta  huma  pa  tene
            aki a alerta riba humamento  cuenta  cu  otro  hende.  “No
            como  un  causa  pa  cancer  di  huma  cu  bo  yiu  den  cas,
            pulmon.  Pero  no  solamente  tampoco  cu bo pareha of den
            pa  cancer  di  pulmon  sino  bo trabou.” Ta comproba cu
            tambe  pa  otro  tiponan    di  loke  ta  wordo  yama  ‘second
            cancer  entre  nan    cancer  di  hand   smoke’   tambe   ta
            garganta,  boca,  stoma,  tripa,  vulnerabel pa haya cancer,  sin
            blaas,  riñon,  pecho,  etc..    E  cu nan ta huma directamente.
            echo cu sigaria tin mas cu 5  Si  bo  ta  un  hende  cu  no  ta
            mil tipo di substancia esaki ta  huma pero semper bo ta den
            un factor cu ta hacie peligroso  un  ambiente  di  hopi  hende
            pa haya algun tipo di cancer.  cu tin e adiccion  aki, bo tin
            Nan  ta  substancia  dañino  un  chens  20%  mas  halto  pa
            manera  amoniak,  substancia  haya  cancer,    compara  cu
            cu ta wordo uza den bateria,  otro  hende  cu  no  huma  y
            veneno  pa  plaga  y  mas.  Dr.  cu  semper  ta  den  un  medio
            Rolfast  a  bisa  cu  di  e  5  mil  ambiente di no humado.
            substancia, 70 di nan a wordo
            comproba cu ta causa cancer.    E  por  ta  hende  cu  nunca  a
                                         mishi cu un sigaria.  Pero pa
            Na  Aruba  e  cancer  cu  ta  ehempel  si  bo  ta  traha  den
            mas  comun  ta  cancer  di  un casino unda no ta prohibi
            cuero,  pero  e  cancer  cu  tin  di  huma,  bo  chens  pa  haya
            mas  mortalidad  ta  cancer  cancer  ta  mas  halto.  Aki  na
   1   2   3   4   5   6   7   8   9