Page 3 - bon-dia-aruba-20201117
P. 3

A3
                                                                                                           LOCAL Diamars 17 November 2020

               Crisis di Covid-19 a trece problemanan laboral pa compania dunado di

                                                               trabou y trahadonan


            Pandemia di Covid-19 cu a causa                                                                             y coriente ta asina halto cu ni cu nan
            un impacto grandi riba varios sec-                                                                          ta hayando subsidio di salario, nan no
            tor na isla como esun economico,                                                                            por sobrevivi pa esey, segun loke Giel
            social y laboral, na e momenton-                                                                            a declara algun di nan ta usando nan
            an aki companianan y dunado di                                                                              mesun placa pa wanta y pasa e perio-
            trabou  ta  pasando  momentonan                                                                             do aki, por ehemplo, el a menciona
            dificil,  igualmente  trahadonan                                                                            un restaurant grandi cu ta den area di
            cu  ta  sufriendo  abuso  door  di                                                                          hotelnan su doño a bisa cu e luga no
            doñonan di trabou .                                                                                         ta pasa di januari.
                                                                                                                        “Si januari e cos no ta drecha e ta bay
            Bon  Dia  Aruba  a  haci  un  entrev-                                                                       cera su portanan”, Giel a comenta.
            ista  exclusivo  cu  mr.  Carl  Giel  ken                                                                   Un di e gastonan fiho cu un dunado
            ta hurista experto den area di Labor                                                                        di trabou tin ta e ‘payroll’ cu ta e sala-
            y Admision, el a conta cu na e mo-                                                                          rio di trahadonan, ademas di coriente
            mentonan aki cu el a lanta su mesun                                                                         y  awa,  e  gastonan  mas  halto  y  cu  e
            compania  di  Consultancy  y  cu  e  ta                                                                     mester cubri di loke e ta haya na base
            hayando varios caso cu tin di haber cu                                                                      di e clientela cu ta drenta den su ne-
            problemanan entre dunado di trabou                                                                          goshi, “pero di e poco clientenan cu ta
            y trahado pa via di e crisis Covid-19.                                                                      hayando awor nan no ta yega pa cubri
            Giel a splica cu un di e partinan afecta                                                                    nan gastonan”, Giel a afirma.
            ta  hendenan  cu  ta  traha  ilegal,  per-                                                                  Asina  mes,  tambe  tin  hopi  desem-
            sonanan cu no tin un status legal na                                                                        pleo na e momentonan aki di e cual
            Aruba pero nan ta duna nan servicio a                                                                       el a enfatisa cu companianan cu no ta
            base di un contract laboral, tin com-  inscribi na SVb, no ta paga belasting  articulo 5 inciso 1 di Ley di Retiro y   inscribi na SVb cu no tin entrada di
            panianan  cu  no  ta  haya  subsidio  di   y ta pasando e mesun situacion cu no  cu mester pone departamento di La-  subsidio  di  salario,  mester  paga  nan
            salario pa motibo cu nan no ta inscri-  ta haya subsidio di salario, el a seña-  bor na haltura di esaki.   trahadonan for di su saco pero nan no
            bi na SVb, e dunado di trabou ta tuma   la cu por ehempel tin un caso di un  Manera ta conoci, subsidio di salario   ta haci esey, pa e motibo ey e persona
            un persona sin status legal pa haci un   persona cu te fin di juni e no a cobra  ta pa evita cu trahadonan lo perde nan   ta keda sin trabou.
            trabou pero nunca e no a registr’e na   mas, ta trata di un persona local cu un  trabou , gobierno ta pagando e sala-  Giel a expresa cu hopi hende ta wor-
            ningun caminda.                     contract pero e dunado di trabou no  rio aki pero toch “e compania ta pre-  do engaña pa nan dunado di trabou
            Di  esaki,  door  cu  nan  no  ta  haya  e   ta paga pa via cu e no ta haya sufici-  sentando  paketenan  pa  trahadonan   como ta e caso di personanan stran-
            subsidio  di  salario  nan  ta  keda  sin   ente placa pa paga pe, “otro situacion  aki tumel’e y retira nan mes”.  hero  cu  no  ta  compronde  e  idioma
            paga nan, el a menciona cu aworaki   cu tambe ta ilegal y cu algun doñonan                                  local y ora nan ta haya algun papel na
            e tin un caso di un persona cu a traha   di trabou no ta respetando esey”, el a  Giel a expresa cu ora a haci un calcu-  su dilanti nan no sa kico ta hinca den
            for di maart te augustus, 16 ora pa dia   bisa.                         lacion di lo cual e dunado di trabou   otro y e trahado ta firme.
            y e no a haya pago, e persona aki cu   Asina mes, Giel a trece dilanti dunado  kier paga pa trahado, lo minimo ta e   Giel a informa cu el a haya un caso
            no tin status legal a keda sin nada pa   di trabou cu ta haci uso di e crisis aki  cesantia y e pre-aviso, esey so segun   asina na unda e trahado a haya su carta
            motibo cu su dunado di trabou no a   pa retira trahado, el a comenta cu un  loke el a manifesta, tambe a bisa cu tin   di retiro y e compania no tin di haber
            haya subsidio y el a keda sin paga su   compania  grandi  reconoci  kier  haci  algun di nan cu tin 30 aña di servicio   nada mas, den caso aki e trahado por
            trahado, algo cu pa ley ta ilegal.  un retiro masal di trahado, specifica-  pa loke compania ta haci mal uso di e   bringa e legalidad pa motibo cu e no
            E parti di contracto laboral pa dunado   mente kier kita 30 trahado haciendo  crisis pa retira trahado.     sa kico ta bisa den e carta y e ora ey e
            di trabou cumpli cu e trahado e no ta   uso di pandemia pero nan ta hayando  Giel a sigura cu e compania aki a cam-  carta por bira nulo.
            wak e status legal di e trahado, algun   subsidio di salario.           bia di doño, “un doño stranhero cu   Ta  existi  personanan  cu  nan  no  sa
            caso asina a bin dilanti den temporada   Retiro masal ta ora un dunado di tra-  aworaki  kier  bin  haci  abuso  y  retira   nan derechonan laboral y ta nan ob-
            aki di Covid-19 y cu “ta birando un   bou  kier  retira  25  of  mas  di  su  tra-  trahado cu mayoria di nan ta persona   ligacion como dunado di trabou y tra-
            situacion fastioso” segun loke Giel a   hadonan,  of 25% di e cantidad di su  local”.                       hado di sa esey, tin dos partido cu tin
            sigura.                             trahadonan tanten cu e no ta menos  Di otro banda, tin dunadonan di tra-  nan obligacionnan y nan debernan pa
            Di e caso cu companianan cu no ta   cu 5 trahado, segun loke  ta regla den  bou tambe cu nan gastonan di huur   cu e otro.
   1   2   3   4   5   6   7   8