Page 4 - bon-dia-aruba-20211119
P. 4
A4 LOCAL
Diabierna 19 november 2021
Flexibilisa ley laboral lo toca principalmente empleado permanente
Den cuadro di acuerdo pa COHO
Desde e promer version di e empresario, mientras cu ningun garantia di trabao. envez di ta mara na un con- contento, mirando e agenda
di e Uitvoeringsagenda proteccion di e trahador ta un trato pa tempo indefini, unda yen cu Corte tin caba. Tambe
entre gobierno di Aruba tema cu no por ignora. Pero Tambe pa varios aña empre- e tin dos luna pa dicidi si e ta esaki ta bay costa ambos par-
y Hulanda, a aparece e in- pa e momento aki, ta enfoca sanan ta haci uso di e posibi- desea di keda cu e empleado. tido mas placa, pa paga Corte
tencion di flexibilisa ley riba e medidanan cu por con- lidad legal pa ofrece contrato Den e tempo aki di recupera- y abogado. No mester lubida
laboral, como intento pa templa pa agilisa reclutacion cu ta di duracion no defini, cion economico esaki sigur ta cu den pasado a crea e per-
stimula desaroyo econom- y retiro di empleado. es decir sin duracion, unda un di e argumentonan cu lo miso di director di Labor pa
ico. E idea ta cu, si forza ta yama e trahador solamente trece dilanti. kita peso for di Corte. Otro
laboral por move cu mas Flexibilisacion: di unda e ora mester di su servicio. E aspecto cu por tuma na con-
agilidad, esaki lo beneficia ta bin? tipo di convenio aki ta tipica- Cambio di ley di retiro? sideracion ta suaviza e regla-
crecemento economico. Tradicionalmente flexibilisa- mente algo cu ta surgi den un Mientras nos por a mira caba nan stipula pa preaviso, pero
Kico ta realmente e obhe- cion di ley laboral ta bin di- economia unda empresanan cu un empresario tin opcion esaki ya ta fuera di e meta di e
tivo cu e aspecto aki, cu ta lanti ora ta discuti manera pa ta busca forma pa minimiza pa loke ta parti di su personal cambionan proponi pa flexi-
aparece den e capitulo E: stimula economia. E parti di nan gasto di personal, sigur riba contrato flexible, esaki ta bilisacion.
Reforma economico di e agiliza e otro factor principal, ora no ta absolutamente nec- otro pa empleado cu ta den
Agenda menciona? esta capital, di mes tambe ta esario pa tin e tipo di personal servicio permanente. Den Resumiendo
parti di esaki. Asina nos por aki presente semper. Esaki ta caso di retiro, cu no ta pa mo- E cambionan legislativo pa
E texto di e agenda mes, cu ta mira pa hopi aña caba cu conta principalmente pa e tibo urgente, segun e condi- flexibilisacion di labor prob-
trata e asunto aki, den e ver- practicamente tur rapport trabao menos valora y mal cionnan den Codigo Civil, ablemente lo no ta mas di
sion mas reciente di e Agenda di instancia manera IMF y e paga. E tipo di contrato aki un empresa mester di un loke a señala aki, y ta significa
ta bisa textualmente: “Lo re- ‘rating agencies’ manera Fitch (p.e. ‘nulurencontract’; ‘on permiso di director di depar- principalmente desbentaha
alisa un analisis integral di y Standard & Poor’s ta men- call agreement’) no ta contra tamento di Labor, o mester pa e empleado cu un contrato
maneho actual di mercado ciona e necesidad di flexibi- ley, y bon conoci na Hulan- cana e caminda di Corte (di laboral pa tempo indefini. Pa
laboral, ley y regulacion ta ser liza, sin cu ta bay den detaye da mes tambe, sin embargo Promer Instancia). Ta dificil e trahador humilde cu ta ob-
ehecuta a base di cua ta actu- kico exactamente, den e caso nan uso ta bay acompaña pa imagina cu tin pensa di aboli liga di acepta trabao bao di un
alisa y modernisa e mercado di Aruba, ta deseable y fact- no cumplimento cu otro ley, e proceso aki completamente, ‘nulurencontract’ o di un uit-
laboral. Den e analisis ta in- ible, mirando loke tin caba na manera di impuesto y seguro pues lo ta pensando con pa zendbureau, probablemente
clui medida manera reduc- legislacion laboral. social, ademas di inseguridad agiliza e proceso pa yega na nada lo cambia, sigur no den
cion di ora di trabou, trabou pa e trahador. tal decision den un periodo termino di mehoracion, pa-
part-time , contract temporal, Flexibilisacion ya presente mas cortico, loke lo beneficia sobra probablemente no lo
suavisacion ley di kitamento Den hopi debate sa pone Articulo 1613X e empresa. Na e momento tin mihor supervision di e au-
di trabou, eliminacion di ob- enfasis riba e flexibilisacion Banda di e posibilidadnan aki e proceso di pidi y haya toridadnan concerni pa loke
staculo pa contrata trahado cu mester tuma lugar ainda. di trabao ‘flex’ menciona, ta permiso por tuma facilmente ta reglanan den ley. E cam-
stranhero, empleo ilegal y lu- Sin embargo, esey ta ignora berdad cu contrato di corto tres luna o mas, y ta imagin- bio mas grandi cu ta anticipa
cha contra desempleo hube- cu den ultimo decadanan ya duracion ta restringi na Aru- able cu aki empresarionan lo ta e cambionan cu ta afecta e
nil.” a introduci varios forma di ba desde 1992, via e adicion desea di tin un decision mas proceso di yega na permiso
flexibilisacion, cu no necesar- na Codigo Civil (bieu) ar- rapido, cu ta beneficia e em- di retiro, cualnan ta orienta
Mientras esaki ta abarca vari- iamente ta depende di cam- ticulo 1613X, cu ta permiti presa den su operacion. Un na beneficia e empresario, cu
os tema, pa e relato aki nos ta bio di ley. Asina nos conoce e contrato di corto duracion opcion cu lo por discuti ta e por maneha su payroll mas
enfoca riba e aspectonan cu fenomeno di trabao temporal den cierto caso so. Den e doble consulta cu e Comis- agilmente y cu menos costo.
tin di haci cu ‘flexibilisacion den forma di ‘uitzendbureau’ cambionan di ley laboral di ion di Retiro ta haci cu em-
di labor’. Bao di esaki por hopi tempo promer cu a bin 2013 ya caba a haci un intento pleador y empleado, cu por Den e relato aki nos no a
comprende tanto contrata- cu ley pa regula operacion di pa por lo menos amplia e ley, reduci na un solo ronda. tuma na cuenta posicion di
cion mas facil como tambe e tipo di empresa aki. Gobi- pero esey no a logra. Esaki ta por ehemplo trahador y sin-
deshaci di forza laboral no erno mes ta(bata) haci ampli- un di a e cambionan cu por En todo caso, abolicion mes dicato, pero lo haci esaki den
necesario, pa un empresa amente uso di e servicionan ta riba mesa, cu e argumento di e permiso di Labor prob- otro edicion. Tambe otro as-
por dedica un minimo di re- aki, loke a conduci na abuso cu un contrato di corto dura- ablemente lo ocasiona un pecto menciona den e Uitvo-
curso na e asunto aki. Natu- den cierto caso, di persona cu cion sin restriccion ta duna fluho mas grandi di caso cu eringsagenda cu nos no a toca
ralmente esaki ta ser mira tabata traha pa varios aña den e empresario mas tempo pa ta bay Corte, y por imagina aki, pa no exagera volumen di
principalmente di e banda cierto labor na gobierno, sin observa un empleado nobo, cu e magistradonan no lo ta e relato aki.
Continuacion di Pagina 2
“E caso ta cu nan ta tira nan ando hopi di e casonan aki y ricibi e pregunta ariba e situa- articulo den ley cu ta enfoca Sr. Rosel tambe a splica cu
den diferente sitionan na el a haci peticion na person- cion di Serlimar cu e bakinan specificamente ariba susha- hopi biaha Bureau City In-
Aruba, den mondi y nan ta anan cu ta haci uso di com- di sushi pa e sushedad den e mento di camindanan publi- spector ta haya casonan cu
cobra e placa pa transporta e pania pa transporta sushi, pa barionan. El a splica cu e ta- co. Articulo 15 ta bisa cu na no ta directamente pa City
sushinan. Nos a saca afo for pidi prueba di e servicio cu ta batin un combersacion cu momento cu awanan suhsi, Inspector pero cu nan ta bay
di dos di e personanan cu wordo duna di parti di com- directora di Serlimar ariba e entre otro awanan di pos, wak, manera por ehempel
nos combersa cune cu nan pania pa asina evita cu boet lo topico di sushedad den bario esey tambe ta castigabel pa casonan den e parti di Sani-
nomber ta ariba e papel y nan por yega pa e personanan aki. y cu a toca e topico di bari di ley. Articulo 16 ta bay ariba dad cu ta cay bao di DVG. El
tur dos a trese e mesun ver- sushinan y tambe e sushedad e punto di tiramento di sushi a indica cu City Inspector ta
sion. Ora nos a yama e doño “Nos ta pidi pa esnan cu ta di casnan cu riba diadomingo ariba caya, cu mas cu claro pasa e caso directamente pa e
di e truck cu ta transporta e haci uso di companianan e personanan kier tira nan su- ta castigabel, y articulo 17 ta departamento concerni, nan
sushi aki, e ta desmenti cu chikito pa transporta sushi pa shinan afo. “Nos a compro- enfoca specificamente ariba ta traha un rapport di e caso
e no a haci esey, pero nos ta pidi nan recibo pasobra si nos nde cu pronto lo bay tin un transportacion di sushi. E y di eynan e departamento
sigui cu e investigacion y haya documentonan di per- solucion pa esaki. Ki dia, mi sushi di cas mester ta tapa cu concerni mester termina e
sigur esaki lo sigui den man sonanan den mondi, ya nos no por bisa sigur pero lo bay lona pa esaki no bula y susha trabao.
di polis pa asina por yega na e decision a wordo tuma cu ora tin un solucion y e resto lo e careteranan di Aruba. “E cooperacion ta bon en-
conclusion”, el a splica. nos haya e documentonan aki keda den man di Serlimar pa “Esey ta e tres articulonan di tre e departamentonan. Nos
Sr. Rosel a enfatisa cu e ciu- den mondi, nos no ta yama, papia di dje”, el a bisa. ley cu ta duna bo automatica- ta haci trabao den termino
dadanonan mester tene cuen- pero lo reparti un boet de mente un boet si no cumpli di cinco dia pero si e mester
ta cu e situacion di transporte inmediato di City Inspector E acto di sushamento di ar- cune. Esaki no ta solamente cana su caminda e ora auto-
di sushi di trucknan chikito, hunto cu cuerpo policial”, el eanan publico di Aruba ta pa temporada di fin di aña maticamente nos tin cu pas-
hendenan cu ta transporta a agrega. Siguiendo ariba e castigabel pa ley y Sr. Rosel pero e lo keda constante- ele pa e departamento con-
sushi. City Inspector ta hay- topico di sushedad, Sr. Rosel a a elabora tambe ariba tres mente”, el a agrega. cerni”, el a bisa.