Page 4 - bon-dia-aruba-20211119
P. 4

A4   LOCAL
               Diabierna 19 november 2021

                  Flexibilisa ley laboral lo toca principalmente empleado permanente

                                                           Den cuadro di acuerdo pa COHO


            Desde  e  promer  version  di e empresario, mientras cu  ningun garantia di trabao.    envez di ta mara na un con-  contento,  mirando  e  agenda
            di  e  Uitvoeringsagenda  proteccion di e trahador ta un                               trato pa tempo indefini, unda  yen cu Corte tin caba. Tambe
            entre  gobierno  di  Aruba  tema cu no por ignora. Pero  Tambe pa varios aña empre-    e tin dos luna pa dicidi si e ta  esaki ta bay costa ambos par-
            y Hulanda, a aparece e in-   pa e momento aki, ta enfoca  sanan ta haci uso di e posibi-  desea di keda cu e empleado.  tido mas placa, pa paga Corte
            tencion  di  flexibilisa  ley  riba e medidanan cu por con-  lidad legal pa ofrece contrato  Den e tempo aki di recupera-  y abogado. No mester lubida

            laboral,  como  intento  pa  templa  pa  agilisa  reclutacion  cu  ta  di  duracion  no  defini,  cion economico esaki sigur ta  cu  den  pasado  a  crea  e  per-
            stimula desaroyo econom-     y retiro di empleado.        es  decir  sin  duracion,  unda  un di e argumentonan cu lo  miso di director di Labor pa
            ico.  E  idea  ta  cu,  si  forza                         ta yama e trahador solamente  trece dilanti.              kita  peso  for  di  Corte.  Otro
            laboral  por  move  cu  mas  Flexibilisacion:  di  unda  e  ora  mester  di  su  servicio.  E                       aspecto cu por tuma na con-
            agilidad, esaki lo beneficia  ta bin?                     tipo di convenio aki ta tipica-  Cambio di ley di retiro?  sideracion ta suaviza e regla-
            crecemento     economico.  Tradicionalmente  flexibilisa-  mente algo cu ta surgi den un  Mientras nos por a mira caba  nan stipula pa preaviso, pero
            Kico ta realmente e obhe-    cion di ley laboral ta bin di-  economia  unda  empresanan  cu un empresario tin opcion  esaki ya ta fuera di e meta di e
            tivo cu e aspecto aki, cu ta  lanti ora ta discuti manera pa  ta  busca  forma  pa  minimiza  pa loke ta parti di su personal  cambionan proponi pa flexi-
            aparece den e capitulo E:  stimula economia. E parti di  nan  gasto  di  personal,  sigur  riba contrato flexible, esaki ta  bilisacion.
            Reforma  economico  di  e  agiliza e otro factor principal,  ora no ta absolutamente nec-  otro  pa  empleado  cu  ta  den
            Agenda menciona?             esta capital, di mes tambe ta  esario pa tin e tipo di personal  servicio  permanente.  Den  Resumiendo
                                         parti  di  esaki. Asina  nos  por  aki presente semper. Esaki ta  caso di retiro, cu no ta pa mo-  E  cambionan  legislativo  pa
            E texto di e agenda mes, cu ta  mira  pa  hopi  aña  caba  cu  conta  principalmente  pa  e  tibo urgente, segun e condi-  flexibilisacion di labor prob-
            trata e asunto aki, den e ver-  practicamente  tur  rapport  trabao  menos  valora  y  mal  cionnan  den  Codigo  Civil,  ablemente  lo  no  ta  mas  di
            sion mas reciente di e Agenda  di instancia manera IMF y e  paga.  E  tipo  di  contrato  aki  un  empresa  mester  di  un  loke a señala aki, y ta significa
            ta bisa textualmente: “Lo re-  ‘rating agencies’ manera Fitch  (p.e.  ‘nulurencontract’;  ‘on  permiso di director di depar-  principalmente  desbentaha
            alisa  un  analisis  integral  di  y Standard & Poor’s ta men-  call agreement’) no ta contra  tamento  di  Labor,  o  mester  pa e empleado cu un contrato
            maneho  actual  di  mercado  ciona  e  necesidad  di  flexibi-  ley, y bon conoci na Hulan-  cana e caminda di Corte (di  laboral pa tempo indefini. Pa
            laboral, ley y regulacion ta ser  liza, sin cu ta bay den detaye  da  mes  tambe,  sin  embargo  Promer  Instancia).  Ta  dificil  e trahador humilde cu ta ob-
            ehecuta a base di cua ta actu-  kico exactamente, den e caso  nan uso ta bay acompaña pa  imagina cu tin pensa di aboli  liga di acepta trabao bao di un
            alisa y modernisa e mercado  di  Aruba,  ta  deseable  y  fact-  no cumplimento cu otro ley,  e proceso aki completamente,  ‘nulurencontract’ o di un uit-
            laboral. Den e analisis ta in-  ible, mirando loke tin caba na  manera di impuesto y seguro  pues  lo  ta  pensando  con  pa  zendbureau,  probablemente
            clui  medida  manera  reduc-  legislacion laboral.        social, ademas di inseguridad  agiliza  e  proceso  pa  yega  na  nada lo cambia, sigur no den
            cion di ora di trabou, trabou                             pa e trahador.               tal  decision  den  un  periodo  termino  di  mehoracion,  pa-
            part-time , contract temporal,  Flexibilisacion ya presente                            mas cortico, loke lo beneficia  sobra  probablemente  no  lo
            suavisacion  ley  di  kitamento  Den  hopi  debate  sa  pone  Articulo 1613X           e  empresa.  Na  e  momento  tin mihor supervision di e au-
            di trabou, eliminacion di ob-  enfasis  riba  e  flexibilisacion  Banda  di  e  posibilidadnan  aki  e  proceso  di  pidi  y  haya  toridadnan  concerni  pa  loke
            staculo  pa  contrata  trahado  cu  mester  tuma  lugar  ainda.  di  trabao  ‘flex’  menciona,  ta  permiso por tuma facilmente  ta  reglanan  den  ley.  E  cam-
            stranhero, empleo ilegal y lu-  Sin  embargo,  esey  ta  ignora  berdad  cu  contrato  di  corto  tres luna o mas, y ta imagin-  bio mas grandi cu ta anticipa
            cha contra desempleo hube-   cu den ultimo decadanan ya  duracion ta restringi na Aru-  able cu aki empresarionan lo  ta e cambionan cu ta afecta e
            nil.”                        a  introduci  varios  forma  di  ba desde 1992, via e adicion  desea di tin un decision mas  proceso  di  yega  na  permiso
                                         flexibilisacion, cu no necesar-  na  Codigo  Civil  (bieu)  ar-  rapido, cu ta beneficia e em-  di  retiro,  cualnan  ta  orienta
            Mientras esaki ta abarca vari-  iamente  ta  depende  di  cam-  ticulo  1613X,  cu  ta  permiti  presa  den  su  operacion.  Un  na beneficia e empresario, cu
            os tema, pa e relato aki nos ta  bio di ley. Asina nos conoce e  contrato  di  corto  duracion  opcion cu lo por discuti ta e  por  maneha  su  payroll  mas
            enfoca  riba  e  aspectonan  cu  fenomeno di trabao temporal  den  cierto  caso  so.  Den  e  doble  consulta  cu  e  Comis-  agilmente y cu menos costo.
            tin di haci cu ‘flexibilisacion  den forma di ‘uitzendbureau’  cambionan  di  ley  laboral  di  ion di Retiro ta haci cu em-
            di  labor’.  Bao  di  esaki  por  hopi tempo promer cu a bin  2013 ya caba a haci un intento  pleador  y  empleado,  cu  por  Den  e  relato  aki  nos  no  a
            comprende  tanto  contrata-  cu ley pa regula operacion di  pa por lo menos amplia e ley,  reduci na un solo ronda.     tuma  na  cuenta  posicion  di
            cion  mas  facil  como  tambe  e tipo di empresa aki.   Gobi-  pero esey no a logra. Esaki ta                                                                                                                                                         por ehemplo trahador y sin-
            deshaci  di  forza  laboral  no  erno mes ta(bata) haci ampli-  un di a e cambionan cu por    En todo caso, abolicion mes  dicato, pero lo haci esaki den
            necesario,  pa  un  empresa  amente  uso  di  e  servicionan  ta riba mesa, cu e argumento  di e permiso di Labor prob-  otro edicion. Tambe otro as-
            por dedica un minimo di re-  aki, loke a conduci na abuso  cu un contrato di corto dura-  ablemente  lo  ocasiona  un  pecto menciona den e Uitvo-
            curso na e asunto aki. Natu-  den cierto caso, di persona cu  cion  sin  restriccion  ta  duna  fluho  mas  grandi  di  caso  cu  eringsagenda cu nos no a toca
            ralmente  esaki  ta  ser  mira  tabata traha pa varios aña den  e  empresario  mas  tempo  pa  ta  bay  Corte,  y  por  imagina  aki, pa no exagera volumen di
            principalmente  di  e  banda  cierto labor na gobierno, sin  observa  un  empleado  nobo,  cu e magistradonan no lo ta  e relato aki.


            Continuacion di Pagina 2
            “E caso ta cu nan ta tira nan  ando hopi di e casonan aki y  ricibi e pregunta ariba e situa-  articulo den ley cu ta enfoca  Sr.  Rosel  tambe  a  splica  cu
            den  diferente  sitionan  na  el a haci peticion na person-  cion di Serlimar cu e bakinan  specificamente  ariba  susha-  hopi  biaha  Bureau  City  In-
            Aruba,  den  mondi  y  nan  ta  anan cu ta haci uso di com-  di sushi pa e sushedad den e  mento di camindanan publi-  spector  ta  haya  casonan  cu
            cobra e placa pa transporta e  pania pa transporta sushi, pa  barionan. El a splica cu e ta-  co. Articulo 15 ta bisa cu na  no  ta  directamente  pa  City
            sushinan. Nos a saca afo for  pidi prueba di e servicio cu ta  batin  un  combersacion  cu  momento  cu  awanan  suhsi,  Inspector pero cu nan ta bay
            di  dos  di  e  personanan  cu  wordo duna di parti di com-  directora  di  Serlimar  ariba  e  entre  otro  awanan  di  pos,  wak,  manera  por  ehempel
            nos  combersa  cune  cu  nan  pania pa asina evita cu boet lo  topico di sushedad den bario  esey  tambe  ta  castigabel  pa  casonan den e parti di Sani-
            nomber ta ariba e papel y nan  por yega pa e personanan aki.  y cu a toca e topico di bari di  ley. Articulo 16  ta bay ariba  dad cu ta cay bao di DVG. El
            tur dos a trese e mesun ver-                              sushinan y tambe e sushedad  e punto di tiramento di sushi  a indica cu City Inspector ta
            sion. Ora nos a yama e doño  “Nos  ta  pidi  pa  esnan  cu  ta  di casnan cu riba diadomingo  ariba  caya,  cu  mas  cu  claro  pasa e caso directamente pa e
            di e truck cu ta transporta e  haci  uso  di  companianan  e personanan kier tira nan su-  ta castigabel, y articulo 17 ta  departamento  concerni,  nan
            sushi  aki,  e  ta  desmenti  cu  chikito pa transporta sushi pa  shinan  afo.  “Nos  a  compro-  enfoca  specificamente  ariba  ta traha un rapport di e caso
            e no a haci esey, pero nos ta  pidi nan recibo pasobra si nos  nde cu pronto lo bay tin un  transportacion  di  sushi.  E  y  di  eynan  e  departamento
            sigui  cu  e  investigacion  y  haya  documentonan  di  per-  solucion pa esaki. Ki dia, mi  sushi di cas mester ta tapa cu  concerni  mester  termina  e
            sigur esaki lo sigui den man  sonanan  den  mondi,  ya  nos  no por bisa sigur pero lo bay  lona pa esaki no bula y susha  trabao.
            di polis pa asina por yega na e  decision a wordo tuma cu ora  tin  un  solucion  y  e  resto  lo  e careteranan di Aruba.  “E  cooperacion  ta  bon  en-
            conclusion”, el a splica.    nos haya e documentonan aki  keda den man di Serlimar pa  “Esey ta e tres articulonan di  tre  e  departamentonan.  Nos
            Sr. Rosel a enfatisa cu e ciu-  den mondi, nos no ta yama,  papia di dje”, el a bisa.   ley cu ta duna bo automatica-  ta  haci  trabao  den  termino
            dadanonan mester tene cuen-  pero  lo  reparti  un  boet  de                           mente un boet si no cumpli  di cinco dia pero si e mester
            ta cu e situacion di transporte  inmediato  di  City  Inspector  E  acto  di  sushamento  di  ar-  cune.  Esaki  no  ta  solamente  cana su caminda e ora auto-
            di sushi di trucknan chikito,  hunto cu cuerpo policial”, el  eanan  publico  di  Aruba  ta  pa  temporada  di  fin  di  aña  maticamente nos tin cu pas-
            hendenan  cu  ta  transporta  a  agrega.    Siguiendo  ariba  e  castigabel  pa  ley  y  Sr.  Rosel  pero  e  lo  keda  constante-  ele  pa  e  departamento  con-
            sushi. City Inspector ta hay-  topico di sushedad, Sr. Rosel a  a  elabora  tambe  ariba  tres  mente”, el a agrega.   cerni”, el a bisa.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9