Page 31 - BNDIA ARUBA
P. 31

ANALISIS               Dialuna 17 Juli 2017
                                                                                                                           A31


            Patronahe politico y structura familiar

                                           Kico a cambia y kico a keda?



            Patronahe  politico  ta  un                                                                                         caso, cu e ‘mercado’ politico
            tema  cu  a  hala  atencion                                                                                         habri den añanan 50, tabatin
            di  cientifico  y  laico  por                                                                                       tanto  un  base  fuerte  den  e
            igual  pa  varios  decada                                                                                           famianan  tradicional  como
            caba.  Un  fenomeno  cu                                                                                             entre e parti inmigrante.
            no solamente na Aruba ta                                                                                            E  exito  di  partido  PPA  den
            resalta, pero na tur e isla-                                                                                        e epoca aki tabata debi hus-
            nan Hulandes den Caribe,                                                                                            tamente  na  e  comprension
            manera den resto di mun-                                                                                            e  tempo  ey  di  e  relevancia
            do tambe, den un of otro                                                                                            di e voto di e gruponan in-
            forma.                                                                                                              migrante. E mayoria politico
                                                                                                                                grandi logra tabata producto
            For  di  prome  momento  cu                                                                                         di  un  base  fuerte  den  am-
            na  Aruba  politica  a  haci  su                                                                                    bos grupo, un alianza amplio
            entrada, e forma aki di ‘cum-                                                                                       unda tur grupo, di Curaçao,
            pra’  influencia  politico  a                                                                                       St. Maarten y demas islanan
            traves di ‘mara’ e lealtad di e                                                                                     tabatin  nan  representacion.
            votado di cierto manera taba-                                                                                       Dentro di e famianan inmi-
            ta presente. Con esaki a tuma                                                                                       grante  ta  importante  tuma
            luga? Practicamente, uzando                                                                                         na  cuenta  cu  nan  tambe  ta-
            tur  tipo  di  relacion  posibel                                                                                    bata biba den e mundo di e
            pa yega na perpetua e lealtad.                                                                                      tempo ey, unda obediencia y
            Sea cu ta via trabao (empleo                                                                                        sigui guia di e grandinan den
            cerca un doño di trabao cu tin                                                                                      famia tabata hopi mas fuerte
            su lasonan politico), sindica-                                                                                      cu e ta awor. Es decir cu den
            to, afiliacion religioso, bario,   generalmente reconoci como   sobra un gran parti di e famia                      e  gruponan  aki  tambe  den
            etc.  Un  factor  di  importan-  Arubano, di prome cu e en-  no tabata dependiente mas di   landes tambe y a keda. Pa e   añanan  50  y  60  tabata  reina
            cia  tabata  tambe  e  lasonan   trada  di  industria  petrolero,   trabao den agricultura. Pero   otronan e caida den empleo   mas  uniformidad  y  confor-
            familiar,  cu  e  temponan  ey,   tabata  un  poblacion  di  bao   custumbernan di siglo no ta   den  industria  petrolero  den   midad den e famianan aki.
            den  añanan  50,  e  poblacion   di  10.000  den  añanan  20,  y   disparce di nochi pa mainta,   añanan 50 y 60 tabatin como
            den  cierto  vecindario  tabata   di  15.000  na  1930.  Esaki  ta   y ta tuma varios decada por   consecuencia  cu  nan  mes-  Cambionan
            defini  pa  un  gran  parti  pa                                                        ter a bandona e isla. En todo   Den  e  decadanan  despues,
            presencia di cierto famia. No                                                                                       bao  di  influencia  di  cambi-
            solamente  e  famia  ‘nucleo’,                                                                                      onan mundial, nos ta mira cu
            sino e famia extendi cu tabata                                                                                      pa henter e poblacion, esnan
            abarca cuatro generacion. In-                                                                                       ‘original’ y e famianan inmi-
            fluencia di e generacion mas                                                                                        grante,  e  lasonan  familiar  ta
            grandi riba e yiu y nietonan                                                                                        cuminsa  perde  nan  caracter
            tabata bastante grandi ainda,                                                                                       estricto y ta bira mas flexibel.
            haciendo un prioridad pa un                                                                                         Tambe ta surgi e fenomeno
            politico pa conta cu e apoyo                                                                                        di  mescla  entre  famianan
            di e cabes di famia y sigura su                                                                                     tradicional y e ciudadanonan
            mes di apoyo di tur genera-                                                                                         ‘nobo’, y nos ta mira e Aru-
            cion.                                                                                                               ba  di  awe  ta  cuminsa  surgi.
                                                                                                                                Claro cu awe, na 2017, mien-
                  Apoyo mutuo                                                                                                   tras tanto nos a pasa den otro
            E  solidaridad  familiar  tradi-                                                                                    ola  di  inmigracion  desde
            cional  tin  su  reisnan  den  e                                                                                    fin di añanan 80, cu a bolbe
            sistema di apoyo mutuo, cu                                                                                          cambia e composicion di nos
            tabata  necesario  pa  sobre-                                                                                       poblacion drasticamente.
            vivencia  den  situacionnan                                                                                         Y asina nos ta yega na e pan-
            dificil.  Fracaso  di  cosecha                                                                                      orama actual di un poblacion
            tabatin  como  consecuencia                                                                                         mixto, cu ta mustra diferente
            hamber,  o  pio,  si  no  taba-                                                                                     caracteristica na mesun mo-
            tin  un  base  familiar  amplio                                                                                     mento.
            como  apoyo.  E  sistema  di
            ayudo  mutuo  den  agricul-
            tura, conoci como ‘paga lom-                                                                                          Continua riba Pagina 32
            ba’,  unda  ta  yuda  otro  den
            trabao agricola, tabata expre-  den  tempo  cu  ya  industria   lo menos pa cambia.
            sion di e solidaridad necesa-  petrolero a cuminsa pone su
            rio aki. Hopi despues cu no   prome  pasonan  na  Aruba,         Inmigrante
            tabatin un sociedad basa riba   percurando pa un cierto in-  Banda  di  e  parti  tradicio-
            agricultura  mas,  e  reisnan   migracion.  E  base  poblacio-  nal aki naturalmente tabatin
            cultural aki ta sobrevivi den   nal chikito aki tabata esun cu   caba  un  poblacion  inmi-
            e forma cu den e famianan ta   mayoritariamente tabatin un   grante fuerte, cu pa un parti
            trata otro.                  relacion fuerte cu tera y agri-  tabata  relevante  electoral-
            E  fenomeno  di  solidaridad   cultura, y cria di bestia. Den   mente.  Esey  tabata  mayori-
            aki ta existi te awe, pero no   añanan  cincuenta,  ora  cu  e   tariamente  e  ciudadanonan
            na nivel asina general mane-  bida  politico  local  ta  cobra   Hulandes  procedente  di  e
            ra  antes.  Esaki  pasobra  otro   forsa,  e  solidaridad  y  cohe-  otro  islanan  di  Antias,  cu  a
            fenomeno a trece cambio den   sion  den  e  famianan  tradi-  emigra  bin  Aruba.  Un  parti
            e  composicion  poblacional.   cional ta fuerte ainda, a pesar   chikito di e otro inmigrant-
            Si nos bolbe un rato na inicio   cu ya caba e relacion cu tera   enan  di  otro  nacionalidad  a
            di siglo pasa, nos por obser-  a bira menos importante, pa-  logra haya nacionalidad Hu-
            va cu e Aruba di e famianan
   26   27   28   29   30   31   32