Page 8 - ARUBA BANK 10 MAART 2016

AMIGOE
Den Cayente
De uitdaging
Ariën Rasmijn (1975)
is freelance journalist.
Naast zijn publicaties in
Amigoe en diverse an-
dere media schrijft hij in
deze column regelmatig
over nieuws en politiek in
Aruba. Hij stelt reacties
op prijs via: info@dencay-
ente.org.
Honkballiefhebbers hebben
de World Series, voetbal-
fans hebben het WK en de
EK, liefhebbers van poli-
tiek spektakel hebben de
debatten in de aanloop naar
de presidentsverkiezingen
in de VS. Het is de laatste
maanden smullen gebla-
zen van het verbale gespar
tussen de kandidaten on-
derling. Het onvoorspel-
bare verloop, maar ook het
grimmige vooruitzicht van
een inmiddels onvermijde-
lijke nominatie van Donald
Trump bij de republikeinen
stemt echter somber. Rechts
lijkt het echt helemaal ge-
had te hebben met de ma-
nier waarop politiek wordt
gevoerd in de afgelopen ja-
ren en wil een radicale om-
slag. Geen standaard vader-
figuur met een herkenbaar
conservatieve agenda meer,
maar hoe gekker hoe beter.
Een jaar geleden nog zou je
denken dat Marco Rubio en
Jeb Bush de gedoodverfde
koplopers zouden zijn, maar
het zijn juist Trump en
Cruz, mannen die voorheen
slechts als curieus rand-
programma een tijdje mee
zouden draaien om daarna
ruim op tijd voor het ‘main
event’ af te haken, die nu
de dienst uitmaken. Bij de
democraten ging men ervan
uit dat Clinton zo goed als
gekroond zou worden, maar
niets is minder waar dank-
INGEZONDEN
GOUVERNEURSHOUT
“UIT WELK hout dient een
gouverneur gesneden te
zijn?”, was een vraag vele
jaren geleden aan de oud-
gouverneurs mr. Olindo
Koolman en mr. Jaime Sa-
leh tijdens een bijzondere
samenkomst in het Confe-
rence Center. Laten wij nu
onze beschouwing geven.
Is een gouverneur gezag-
hebbend, maar toch onop-
vallend zoals het hout van
de Kwihi boom dat drijft
noch zinkt? Echter, als het
te veel regent, vallen deze
bomen als eerste om. Of
misschien nuchter en hard
als de Wayaca waarop spij-
kers zich krom slaan? Haar
wortels groeien recht in
de diepte doch missen oog
voor de breedte. Misschien
de Kibra Hacha met zijn
zonnige bloemenpracht?
Maar de daarvoor vereiste
wolkenbreuken zijn helaas
te schaars. Uw hebt voor-
keur voor de Dividivi die
altijd in één richting op
groeit? Zijn takken hoewel
buigzaam, kennen helaas
Op stap
Ontspanning, sporten, uitgaan, dansen, evenementen en
andere tips voor dit weekend. Ook een activiteit aanmel-
den? Stuur een e-mail naar arubaredactie@amigoe.com.
CULTUUR
De LULverhalen
Theater
Cas di Cultura
Vrijdag 20.00
Tanto Cuento
Verhalen vertellen
Centro di Bario Betico Croes Animal Relief Foundation
Zaterdag en zondag
18.00 - 20.00
Anochi Cultural
Funari
Savaneta 340
Zaterdag 18.00 - 22.00
DANS
Kizo-Matinee
Lunch & Dance Party
Restaurant Azia
Zaterdag 11.30 - 16.00
Salsa Master Class
zij Bernie Sanders, een be-
jaarde socialist die zo goed
als geen campagnefondsen
aanneemt uit het bedrijfs-
leven.
Als een ding duidelijk is,
dan is het wel dat de debat-
ten heel veel uitmaken. Het
is daar waar de kandidaten
zich aan elkaar meten en
het publiek het kaf van het
koren scheidt. Al het geld in voormalige partijleiders Nel
de campagnekas, de beste
spindoctors en alle reclame
kunnen niets doen aan een
verkeerde uitspraak of per-
fect getimede, vernietigende
oneliner, live op tv. Het is
geen perfecte graadmeter.
Lang niet alle debatten zijn
even goed georganiseerd of
gemodereerd. Vaak komt er
ook weinig echt construc-
tiefs uit, zoals dit jaar wel nog konden vinden. We heb-
erg duidelijk werd tijdens
de republikeinse debatten.
Maar er is nog altijd geen
betere manier, los van direct ging echt ergens om. In die
contact met de kandidaten,
om uit te maken wie de bes-
te keus is.
Hier op Aruba is het poli-
tieke debat in de afgelopen
jaren gedegradeerd van po-
litieke leiders die scherp
doch inhoudelijk op elkaar
ingingen naar een kakofo-
nie van beledigingen, niet
alleen tussen politici maar
maar één kant. Wat dacht u
van de Fofoti met zijn ver-
wrongen stam, of liever de
Mati Druif, soms zoet, soms
wrang? Of ongenaakbaar
en fier zoals de Cadushi,
maar misschien ietwat te
stekelig naar uw smaak?
Wat had u gedacht van de
majestueuze palmboom?
Groeiend naar de hemel
en tegelijkertijd rotsvast
verankerd met zijn kluit.
De aarde, materie, de he-
mel, het verre, altijd wui-
vend naar de ondergaande
zon. Palmbomen doorstaan
de meest woeste stormen,
want ze zijn stug en tege-
lijkertijd toch flexibel. Het Zoals de goede daden kun-
is niet een meewaaien met
alle winden, maar een veer-
krachtig kunnen doorstaan
van de grootste spannin-
gen. Dit in tegenstelling tot oneel bewerken, inkorten of besluiten om niet te plaatsen.
het meeste tropische hard-
hout dat breekt of splijt.
De palmbladeren zijn als
vingers die van lucht ge-
luid maken. Zoals een gou-
verneur zijn voelhorens in
alle richtingen van de sa-
Aruba Salsa
Club Hipsz
Zaterdag 19.00 - 21.00
DIEREN
Yappy Hour
Geldinzamelingsactie
MVC Eagle Beach
Vrijdag 16.00 - 19.00 uur
MAATSCHAPPELIJK
Aruba Doet
Vrijwilligersactie
Vrijdag en zaterdag
Open House
Aruba Toastmasters Club
Scol di Arte
Zaterdag 18.00 - 20.00
SPORT
Kidney Walk
Wandeling HOH
net zo hard tussen aanhan-
gers op de radio en in soci-
ale media. In een discussie
- jawel, ook een felle - moe-
ten tegenstanders elkaar
genoeg kunnen respecteren
zodat ze beiden de ruimte
krijgen om hun punt te ma-
ken. Eind vorig jaar had
Aldrich Croes (met afstand
Aruba’s beste interviewer)
Oduber en Henny Eman in
zijn ochtendprogramma op
de radio. Daaruit werd -
nogmaals - duidelijk dat in
hun tijd politici elkaar in de voerd. Misschien zwelt dat
haren vlogen, maar daar-
na gewoon weer samen de
kroeg in doken. Dat hield de
boel bij elkaar, in de zin van moeten.
dat wanneer het er echt om
spande, partijen elkaar als-
ben het hier trouwens over
de jaren van Status Aparte
en de sluiting van Lago. Het
jaren gingen partijleiders
tijdens de campagne ge-
woon met elkaar in debat.
Veel gedoe eromheen na-
tuurlijk, maar het gebeurde.
Hoe schril is het contrast
met de politici van nu. Tij-
dens de afgelopen twee ver-
kiezingen is er slechts één
lijsttrekkersdebat geweest.
Een hele belabberde boven-
menleving heeft uitstaan.
De palmtakken laten groe-
ven achter in zijn stam, ge-
lijk de ervaringen van het
ambt zijn gelaat kunnen
tekenen. Sommige palmbo-
men komen voort nadat zij
als kokosnoot over oceanen
hebben gezworven. Aan-
gespoeld en raadselachtig
ontsproten, om op een goede
dag opnieuw vruchten door
te geven. Als een cirkel zon-
der einde of begin. Het wit-
te kokosvlees, symbolisch
voor onkreukbaarheid van
handelen, is een verkwik-
kende kern waarop mensen
weken kunnen overleven.
nen voortleven in een liber
amicorum. Rustig, kalm en
De redactie van Amigoe kan ingezonden brieven redacti-
Brieven mogen maximaal 600 woorden bevatten, ze moeten
voorzien zijn van naam en woonplaats (worden gepubli-
ceerd) en adres en telefoonnummer (niet voor publicatie,
maar ter verificatie). We accepteren alleen digitaal ge-
stuurde brieven. Ons e-mail adres is: arubaredactie@ami-
goe.com.
Fisherman’s Huts
Vrijdag 17.30
Guardian Group Kids Aquathlon
Aruba Triathlon Association
Rodgers Beach
Zaterdag 07.00
Guardian Group Sprint Triathlon
Aruba Triathlon Association
Boca Catalina
Zondag 07.00
Walk with a vision
Wandeling Favi
Fisherman’s Huts - Noord
Zondag 17.00
dien. Ondanks de miljoenen
waarmee wordt gesmeten
is het dus armoe troef. Het
lijkt erop dat politici dit be-
wust doen, uit angst om die
geïnvesteerde campagne-
gelden niet met een domme
fout onklaar te maken. En
laten we eerlijk zijn, stem-
mers hebben tot nu toe ook
niet meer van de partijen
geëist. Een feest, T-T-shirts
en stickers en natuurlijk het
buurtbezoek lijken voldoen-
de te zijn.
Of is dat nog zo? In 2013
was Facebook een doorslag-
gevende factor en in 2017
zal het niet anders zijn.
Sterker nog, in de afgelopen
vier jaar is er een tendens
ontstaan van meer inhou-
delijke kritische opinie via
sociale media op Aruba.
Mensen zijn mondiger, er
ontstaan burgerbewegingen
en men heeft steeds meer
lak aan traditionele autori-
teit en hoe beleid wordt ge-
voor 2017 genoeg aan zodat
de manier waarop campag-
ne wordt gevoerd anders zal
Er is nog ruim tijd voor de
campagnes om te beginnen,
dus laten we alvast iets leuk
proberen. Laten we de poli-
tieke partijen uitdagen om
drie belangrijke dingen te
doen voor 2017. Allereerst
moet de wet campagnefi-
nanciering dit jaar nog naar
de Staten toe. Ten tweede
moeten voor juli 2017 par-
tijprogramma’s van alle par-
tijen gepubliceerd worden
en ten derde moeten er niet
minder dan drie lijsttrek-
kersdebatten plaatsvinden
voor de verkiezingen. Haal-
bare doelen, lijkt me. Laten
we er samen voor zorgen dat
ze worden bereikt.
vastberadenheid in actie.
Optreden waar het moet
en terugtreden waar het
kan. Integriteit, respect
en onuitputtelijke toewij-
ding aan dit nobele ambt,
of zoals Pieter Lieftinck
het ooit in zijn autobiogra-
fie omschreef: opofferende
dienstbaarheid in liefde
volbracht. Wij zijn bevoor-
recht als volk in welvaart
en vrede te mogen leven,
want een reeds lang ver-
geten gast van het Oranje
Hotel schreef nog niet eens
zolang geleden: “Voor Va-
derland en Koningin, ging
ik het tuchthuis in”.
CORNELIUS ESPINOSA,
Aruba
5DONDERDAG
10 MAART 2016
Groeiend geld
U bent een minder rationele
belegger dan u denkt; verlies is
hoogstwaarschijnlijk uw lot ...
Dave Coenen is door de Nederlandsche Bank gedeta- Intuïtie
cheerd bij de Centrale Bank van Aruba (CBA). Hij was Zelfstandige beleggers han-
in het verleden beleggingsadviseur en heeft daarna delen niet rationeel, ze han-
jarenlang toezicht gehouden op beleggingsonderne- delen intuïtief. Boeiend in
mingen en -instellingen. Sinds 1995 belegt hij zelf en dit kader is de vraag waarom
is hier vrijwel dagelijks mee bezig. Zoals Coenen het mensen op een aantoonbaar
zelf omschrijft: ‘Beleggen is mijn passie’. In deze co- verkeerde wijze (financiële)
lumn neemt hij - op persoonlijke titel - de lezer mee in beslissingen nemen. Volgens
de beleggingswereld. gedragswetenschappers komt
dit omdat mensen niet goed
In een eerdere column heb ik (inclusief herbelegging van in staat zijn om kansen en
u geïnformeerd dat er maar dividenden) een gemiddeld re- risico’s in te schatten. Men-
een kleine groep beleggers sultaat zien van 10.1 procent sen overschatten de kans dat
is die in staat is om op lange (gecorrigeerd voor inflatie 7.3 een extreme, hoogst onwaar-
termijn succesvol te beleggen, procent). Ter illustratie: de schijnlijke uitkomst zich voor-
de overgrote meerderheid van gemiddelde aandelenbelegger doet. Dat verklaart meteen de
beleggers incasseert alleen realiseert in een periode van reden waarom mensen fana-
maar verlies. Als u zelfstan- 30 jaar een rendement van tiek meespelen in loterijen en
dig belegt, presteert u naar 1.9 procent, de gemiddelde zich graag willen laten ver-
verwachting slechter dan een obligatiebelegger doet het nog zekeren. Een andere valkuil
index, zoals de S&P 500. Het slechter: 0.7 procent. is dat mensen kuddedieren
is interessant om na te gaan Gedrag zijn. De gedachte is dat als
wat mogelijke redenen zijn De belangrijkste redenen dat veel mensen in de nabije om-
dat zeer veel beleggers slecht uw rendement achterblijft bij geving beleggen, het dan ook
presteren op beleggingsge- de index is niet dat telkens wel goed voor mij zal zijn. Veel
bied, daarom in deze column kosten in rekening worden zelfstandige beleggers hebben
een korte bloemlezing uit di- gebracht bij transacties en daarnaast de overtuiging dat
verse onderzoeken die hier- het gemis aan spreiding in uw ze de index kunnen verslaan.
voor een verklaring proberen portefeuille; de grootste reden Het tegendeel is, zoals de ge-
te geven. Het slechte preste- dat u als zelfstandige beleg- schiedenis keer op keer leert,
ren wordt vaak veroorzaakt ger faalt is uw gedrag. Van waar.
doordat beleggers te vaak zelfstandige beleggers wordt Doel
handelen (hoge transactiekos- verwacht dat zij zich op een Nog een verklaring: aande-
ten); daarnaast wordt onvol- rationele manier gedragen bij len die stijgen worden te snel
doende spreiding in de porte- aan- en verkopen van financi- verkocht (zeker stellen van
feuille aangebracht (waardoor ele instrumenten (aandelen, winst) en aandelen die dalen
risicovolle portefeuilles ont- obligaties, et cetera), doch de worden te lang in portefeuille
staan met grote schommelin- werkelijkheid is weerbarsti- gehouden in de hoop dat deze
gen in het rendement). ger. Inzichten uit de gedrags- weer zullen stijgen. Mensen
Gezond verstand economie en psychologie leren zijn zich niet bewust dat een
Dat beleggers vaak alleen dat consumenten - en daarmee hogere (procentuele) stijging
maar in binnenlandse aande- ook beleggers - maar op be- noodzakelijk is om een ge-
len of aandelen van bekende perkt rationele wijze in staat leden verlies ongedaan te
bedrijven beleggen is ook niet zijn om financiële beslissin- maken. Indien een aandeel
bepaald bevorderlijk voor de gen te nemen. Uit onderzoek 100 noteert en 20 procent in
spreiding. Er zijn echter be- blijkt verder dat zelfstandige waarde daalt (naar 80) moet
leggers die nog slechter pres- beleggers geen beleggingsdoe- het aandeel vanaf die koers
teren dan de bovenstaande ca- len formuleren, zoals ‘ik beleg 25 procent in waarde stijgen
tegorie beleggers: dit zijn be- om mijn pensioen later aan te om weer op 100 te komen.
leggers die call- en put opties vullen’; evenmin wegen zij mo- Als u ondanks al deze waar-
(ver)kopen en gebruik maken gelijkheden tussen (a) beleg- schuwende woorden toch zelf-
van technische analyse (‘het gingsadvies of vermogensbe- standig wil (blijven) beleggen,
analyseren van grafieken van heer, (b) beleggingsfondsen of probeer dan op zijn minst uw
historische aandelenkoersen index trackers en (c) actief of verlies te beperken door goed
in combinatie met historische passief beleggen af. Het mag na te denken over uw beleg-
informatie uit de markt, zoals duidelijk zijn dat beleggen op gingsdoel en afgewogen keu-
prijs en omzet, om uitspra- een dergelijke ondoordachte zes te maken.
ken te doen over toekomstige wijze een perfecte manier is Ik wens u veel wijsheid toe.
koersen in de effectenmarkt’, om een laag of zelfs negatief
aldus Wikipedia). Met andere rendement te realiseren.
woorden: ga niet beleggen in
opties als u er geen verstand
van heeft en laat technische
analyse voor wat het is. Be-
leggen in een index is naar
mijn idee voor de meeste zelf-
standige beleggers de slimste
en veiligste manier om te be-
leggen. Natuurlijk hoeft u het
niet met mij eens te zijn. In
dat geval verzoek ik u om uw
rendement te vergelijken met
het rendement op de S&P 500.
Vanaf januari 1986 tot en met
februari 2016 liet de S&P 500