Page 15 - HOSPITAAL
P. 15

A2   LOCAL
                     Diabierna 22 Juni 2018

                                                      ‘Abortus ta un secreto publico’



                                                                                                   Un assistent di botica a aclara  kier haci abortus, locual nan
                                                                                                   na Bon Dia cu si ‘e pashent  por  haci  ta  informa  y  duna
                                                                                                   yega cu recept di ginecologo’,  guia.  “Tin  counceling  di  e
                                                                                                   e proceso ta, cu nan ta yama  asina yama ‘voor y nadelen’.
                                                                                                   pa verifica. Esaki ta pa motibo  Tur  locual  mester  tene
                                                                                                   cu e persona a perde e yiu. “E  cuenta  cune,  sea  kico  tur
                                                                                                   situacion aki ta diferente.”  lo  pasa  cu  e  curpa  y  tambe
                                                                                                                                emocionalmente.
                                                                                                   Directora   Evelyn    Ras-
                                                                                                   Yarzagaray  di  Famia  Planea,  “Nos ta purba pinta e scenario
                                                                                                   a  splica  cu  no  tin  cifra  di  ambos  banda,  pero  e  ta
                                                                                                   specificamente di personanan  keda na e pashent. Nos ta djis
                                                                                                   cu    ta   haci    abortus.  zorg pa duna informacion. E
                                                                                                   Fundacionnan  ta  wak  cu  e  desbentaha nada mas ta pa e
                                                                                                   cifranan  a  baha  basta,  no  ta  pashent,  e  bentaha  grandi  ta
                                                                                                   manera antes. Famia Plania ta  pa e dokternan cu ta haci’e”,
                                                                                                   para mas pa preveni y no pa  sra. Ras ta aclara.
                                                                                                   abortus.
                                                                                                                                Segun sra.Ras ta bisa cu nan
                                                                                                   Sinembargo,  sra.Ras  a  splica  ta  afilia  cu  ‘International
                                                                                                   cu  el  a  combersa  cu  un  Planned         Parenthood
                                                                                                   dokter cu ta haci esaki, anto a  Federation’   representando
                                                                                                   aclara cu e casonan di abortus  Aruba.  E  federacion  aki  ta
                                                                                                   no  ta  baha.  E  dokter  ta  pro  para  pa  haci  abortus  legal.
                                                                                                   anticonceptie,  paso  e  no  ta  Esey  ta  punto  cla  pa  Famia
            ORANJESTAD  – E tema  doctor  di  cas  mes.  “Manera  di  e  comunidad  ta  contra     kere  cu  hende  tin  cu  laga  e  Planea.
            di  abortus  ta  keda  un  mi  a  bisa,  e  nazorg  ta  hopi  abortus. E partido por perde   situacion yega asina leu. Tin
            secreto pa mayoria hende  importante”, el a remarca.      voto tambe. Nan ta wak e di   otro  metodonan  disponibel  “Basta  hende  ta  pega  na
            rond  di  Aruba.  Bon  Dia                                un forma politico y e cultura   pa por haci e casonan menos.  religion,  nan  ta  haya  cu  e
            Aruba  a  entrevista  un  Locual  ta  promedio  di  edad  religioso.  E  ta  un  tema   Tambe e doctor ta bisa cu tin  muhenan ta kita un bida. Nos
            apotheker y Famia Planea  ta  varia.  Sra.  Levenston  mes  delicado. Por ta den futuro e   pashentnan ta bin mas cu un  ta wak’e manera un punto di
            pa haya mas bista tocante  no ta mira mucho caso, pero  por bira legal”, sra. Levenston   biaha pa haci abortus.    salida pa e derecho humano.
            e asunto aki.                poco  di  nan  ta  bou  18  aña  a splica.                                             Sea  e  caso  cu  e  persona  a
                                         di  edad.  Den  caso  di  adulto                          Sra. Ras ta splica cu tin caso  comete  pa  haci  abortus,  e
            E  voorzitter  di  e  Vereniging  ta  paso  ‘nan  tin  mucho  yiu’  “Corsou  tin  mesun  ley  cu   unda  cu  un  pashent  a  haci  mester tin e derecho di scoge
            Apothekers,         Melissa  anto  no  kier  mas.  “Mi  no  Aruba, pero un dokter di cas   abortus  anto  e  momento  ey,  kico e kier haci cu su curpa”,
            Levenston a splica cu a dicidi  ta  contento  cu  e  manera  di  a haci un ‘samenwerking’ cu   hendenan specialisa pa duna  sra. Ras ta aclara.
            di no bende e tablet cu ta bin  ‘zoek  het  maar  uit’,  e  ta  un  botica. E minister (di e tempo   conseho  ta  drenta  aden.  “E
            via recept di doctor di cas pa  situacion dificil, pero mester  ey) a bin cu un areglo pa crea   fastioso  di  e  abortus  ta  cu  e  Sra.  Ras  a  splica  cu  algun
            haci abortus. E ta remarca cu  bin  cu  miho  solucion”,  el  a  un structura na cual forma y   ta ilegal y ta e desbentaha di  instancianan  na  Aruba  ta
            doctor  di  cas  ta  na  altura  di  remarca.             ken lo ta encarga di casonan   pashent, e tin cu haya e ‘pre  wak  casonan  asina  cu  hopi
            esaki.                                                    di abortus, pa asina no manda   &  post  care’.  Nos  di  famia  cuidadoso,  paso  ‘abortus  ta
                                         Segun  sra.  Levenston,  e  e pashent aki aya.”           planea  ta  haci  e  ‘post  care’  un  secreto  publico’.  “E  ta
            “E cuido ta hopi importante  proceso  por  bay  bon,  pero                             den  e  parti  ‘pre  care’  ta  si  ilegal, pero tur hende sa cu e
            despues  cu  e  pashent  haci  no  tur  ora  ta  saca  e  foetus  Sra. Levenston ta haya cu por   e  persona  a  bin  cerca  nos  ta wordo haci na Aruba, pero
            abortus”,  sra.  Levenston  ta  henter  y  esaki  por  causa  bin  cu  un  miho  areglo  cu   prome”, sra.Ras ta splica.  ningun  hende  no  ta  durf  di
            aclara.                      sangramento. Si no tin hende  esaki,  e  mes  como  persona                            bisa nada”, sra. Ras a termina
                                         cu por zorg pa e persona cu a  no  ta  contra  ni  fabor,  paso   Famia Planea no ta influencia  bisando.
            “Pa     no    mester    tin  comete abortus, e por sangra  na  final  di  dia  e  ta  na  cada   e  decision  di  e  persona  cu
            preocupacion,  nos  como  te muri. Semper mester haci  persona  kico  nan  mes  ta
            grupo  a  tuma  e  decision.  un  asina  yama  ‘follow  up’.  scoge.  E  ta  remarca  cu  cada
            Nos  no  tin  e  tabletnan  El  a  remarca  cu  e  persona  persona cu kier haci abortus
            den  stock.  E  remedi  su  por  haya  yiu  den  futuro  sin  mester  pensa  bon,  tambe  ta
            trabou  normalmente  ta  pa  problema.                    necesario pa wordo guia den
            alivia  dolor,  pero  e  tin  un                          e proceso y ayudo profesional
            ‘werkzame  stof’  cu  ta  haci  Sra.  Levenston  a  splica  cu  (psicologo)   tambe   ta
            e  efecto”,  sra.  Levenston  ta  abortus  ta  ‘ilegal’,  si  un  necesario,  paso  na  final  e
            splica.                      botica ta bende bou di receta  ta  traha  mentalmente  cu  e
                                         di  dokter,  no  ta  trabou  di  e  persona.
            E ta aclara si cu ‘e ta keda na  botica pa duna splicacion pa
            man  di  cada  ken  pa  dicidi’  motibo cu e ta ilegal.   Sra. Levenston: “Si tin hende
            di  locual  nan  ta  sinti  ta  bon                       ta  haya  esaki  di  un  forma
            den  botica.  Sra.  Levenston  “Tin  mas  factornan  cu  no  ilegalmente,  sea  via  medio
            ta  haya  si  cu  ta  preferibel  lo ta posibel pa haci abortus  social o cualkier otro manera,
            cu  un  gynecoloog  deal  cu  legal.  Sea  un  minister  no  ta  no tuma esaki sin guia.”
            asuntonan  asina,  enbes  di  bay  de  acuerdo  of  mayoria
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20