Page 10 - MIN VOS 13 OCT 2015
P. 10

16 AWEMainta Diamars, 13 Oktober 2015

                                 Den seminario “Prevent Now” di Ennia

  Departamento di Salubridad Publico ta presenta
         informacion di mortalidad y morbilidad

                             Lesion permanente ta afecta calidad di bida

DURANTE di e seminario di              investigacionnan, segun Maribelle  television y cu informacion riba         control tambe. Por hisa edad,
                                       Tromp ta splica, ta cu e cifranan  medionan social.                         pero mester controla y aplica
un dia “Prevent Now” organisa          ta mustra cu ta hendenan hoben,    Un otro area cu ta concentra riba dje    e consecuencianan mas streng
pa Ennia, Departamento di              den e edadnan productivo           t’e “rijgedrag” di automobilistanan.     tambe.
Salubridad Publico (DESPA) lo          principalmente, t’esnan cu         Maribelle Tromp ta splica cu
presenta informacion tocante           ta wordo afecta mas tanto pa       programanan manera BOB na                Maribelle Tromp a splica cu na
mortalidad y morbilidad como           accidentenan di trafico.           Hulanda (designated driver) of un        Aruba ta subestima morbilidad y
consecuencia di accidentnan di                                            programa cu ta facilita un persona       ta pa prome biaha cu ta haciendo
trafico. Prevencion ta un “core        Den e ultimo 10 añanan tin un      cu a bebe mucho cu un driver via di      un analisis asina a fondo.
business” pa DESPA.Maribelle           promedio di 17 morto den trafico   un yamada di telefon of whatsapp,        Ta un tiki “frapant” pa mira e
Tromp, Hefe di Departamento            y e edadnan mas afecta                                                      situacion real, segun Tromp. Bao
di Epidemiologia, ta encarga cu        ta di 15 pa 45                                   combina cu control         di morbilidad a consecuencia di
diferente investigacion y sondeo,      aña. Ta trata                                           mas severo          accidente di trafico ta cay e victima
como tambe e parti di conseho          mas tanto                                                    di parti di    cu a keda herida di tal forma cu e
pa Minister di Salud encuanto          di hende                                                        Polis pa    no por funciona manera e tabata
di “kaderbeleid”. El a splica cu                                                                                   funciona anteriormente, e calidad
DESPA tin accidente di trafico         homber.                                                          reenforsa  di bida di e persona ta keda afecta
como un di su puntonan di accion       El a splica cu                                                e leynan,     y hopi biaha e persona no por
pa cu prevencion. Locual kier logra    Polis ta indica cu                                        lo por yuda       traha mas tampoco.
ta mas guia dirigi n’e porcion di e    alcohol ta hunga un                                 preveni mas
populacion cu specificamente ta        rol grandi den accidentenan              accidente. No ta necesario pa      Ta importante pa haci hendenan
den e grupo di riesgo mas halto pa     di trafico y cu mayoria accidente  re-inventa e wiel, pero por tuma         consciente cu no ta solamente
cu accidente di trafico. P’esaki ta    fatal ta tuma lugar den oranan     over programanan cu ta existi            e accidente cu resultado fatal
haciendo un analisis profundo di       di marduga. Ta relaciona e dos     caba den exterior.                       merece atencion y ta impactante,
tur e circumstancianan relaciona       hechonan aki cu otro, pero DESPA                                            pero cu victimanan por keda
na accidente di trafico.               kier “harde cijfers” pa prueba e   Mas conscientisacion pa                  tambe cu deshabilidadnan pa
                                       relacion entre nan; ta importante  prevencion, mas informacion              resto di nan bida. DESPA t’ey pa
A compila datonan di añanan            pa tin confirmacion.               tocante e consecuencianan di             drecha calidad di bida di hende y
largo di mortalidad y a tuma den                                          “binge drinking” cu ta bastante          ta tene cuenta cu tur e aspectonan
consideracion informacion cu           Comision “Veilig Verkeer Aruba”    presente na Aruba, ta entre e            cu por afecta e calidad di bida.
di World Health Organization           ta educa pueblo, personanan di     accionnan cu tin mester.Hunto            Maribelle Tromp ta Epidemiologo,
ta uza pa duna paisnan un guia         tur edad, tocante seguridad den    cu Polis y companianan di seguro,        su trabao ta ensera compila
den con pa pone prioridadnan pa        trafico, pasobra ta personanan     DESPA ta purba di tin un bista mas       datonan di tur tipo di enfermedad
cu organisacion di accionnan di        di tur edad ta wordo afecta di un  cla di kico berdaderamente ta e          y temanan cu ta afecta salud.
prevencion. Ademas, a cuminsa          forma of otro. Ta importante pa    puntonan cu mester refleha den           E datonan ta wordo transforma den
ultimo tempo ta monitor e              comunidad ta consciente di con     informacion di prevencion. Por           informacion cu ta wordo uza pa
situacion di morbilidad, cu ta         trafico berdaderamente ta traha,   hisa e edad pa benta di alcohol,         duna conseho encuanto di maneho
ensera lesionnan permamente/           kico e reglanan ta y cu mester     recientemente a subi e edad di           pa traha riba “kaderbeleid” hunto
deshabilidadnan cu ta afecta e         respeta nan.                       16 aña pa 18 aña, pero e leynan          cu Minister di Salud.
calidad di bida di e victima di        Cuerpo Policial ta concentra hopi  por bira un poco mas streng.
accidente di trafico.                  riba e punto aki, cu programa      Loke nos ta papia di dje si alcohol      Maribelle Tromp a studia Hoger
                                       y presentacionnan na scol, y       t’e problema, tabata 16 a hisa pa        Laboratorium Onderwijs na
DESPA ta traha hunto cu Comision       videonan cu ta wordo pasa na       18. Coriendo auto mester tin mas         Hulanda y a traha na Erasmus
“Veilig Verkeer Aruba” cu ta consisti                                                                              Medisch Centrum. Despues cu
di partnernan y stakeholdernan                                                                                     el a bolbe Aruba y a traha na
den e area di promocion di                                                                                         laboratorio, el a sigui studia y a
seguridad den trafico. Pa cu e                                                                                     adkiri su Master Degree den Public
trabao aki a crea un presentacion                                                                                  Health di University of Liverpool.
di e resultado di e investigacionnan
y e seminario Prevent Now ta un                                                                                    E tin 14 aña trahando na DESPA;
bon oportunidad pa presenta esaki                                                                                  for di aña 2007 e ta Hefe di
na un publico mas amplio.                                                                                          Departamento di Epidemiologia.
Observacionnan cu a sali di e
   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15