Page 217 - EBOOK-TRON_2018

ความสำาคัญและความเป็นมา

ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ (aging society) ตั้งแต่ประมาณ พ.ศ.2548 การสำารวจครั้งล่าสุดในปี 2557 2. โรคจอประสาทตาเสื่อม โรคจอประสาทตาเสื่อมเป็นโรคที่พบในผู้ที่มีอายุ

จากสำานักงานสถิติแห่งชาติ พบว่า ประเทศไทยมีประชากรทั้งหมดประมาณ 66 ล้านคน มีสัดส่วนผู้สูงอายุร้อยละ มากกว่า 50 ปีขึ้นไป และเป็นสาเหตุที่ทำาให้ผู้ป่วยเกิดภาวะตาบอดได้ โรคจอ

14.9 ของประชากรทั้งหมด หรือประมาณ 10 ล้านคน นอกจากนี้มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย ประสาทตาเสื่อมแบ่งได้เป็น 2 ประเภทคือ
ยังคาดการณ์ว่าในอีก 5 ปีข้างหน้าหรือในปี 2564 สัดส่วนผู้สูงอายุจะเพิ่มขึ้นมากกว่าร้อยละ 20

การก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุนอกจากจะส่งผลต่อโครงสร้างสังคมแล้วยังส่งผลต่อสภาพเศรษฐกิจทั้งของประชากร 2.1 โรคจอประสาทตาเสื่อมแบบแห้ง (dry AMD ) เป็นรูปแบบที่พบมากที่สุด

สูงวัยเองและเศรษฐกิจของประเทศสาเหตุหนึ่งเนื่องมาจากปัญหาสุขภาพของประชากรสูงวัยส่งผลให้ประสิทธิภาพ เกิดจาดจุดกลางรับภาพจอประสาทตา (macular) ลดน้อยลงหรือเสื่อม

ในการทำางานรวมถึงประสิทธิภาพในการใช้ชีวิตประจำาวันลดลง ไม่ว่าจะเป็นปัญหาด้านสุขภาพ ปัญหาสุขภาพจิต สลาย จากกระบวนการเสื่อมตามอายุ (aging) ความสามารถในการมองเห็น

หรือโรคภัยต่าง ๆ ทั้งนี้หนึ่งในปัญหาสุขภาพที่สังคมผู้สูงอายุอย่างประเทศไทยไม่ควรมองข้ามคือปัญหาด้าน จะค่อย ๆ ลดลง และเป็นไปอย่างช้า ๆ
สุขภาพตาซึ่งเกิดกับผู้สูงอายุ กล่าวคือ โรคเบาหวานขึ้นจอตา (Diabetic Retinopathy: DR) และโรคจอประสาท

ตาเสื่อม (Age-related Macular Degeneration: AMD) ภาพถ่ายโรคจอประสาทตาเสื่อมแบบแห้ง

1. โรคเบาหวานขึ้นจอตา สมาพันธ์เบาหวานนานาชาติ (International Diabetes Federation: IDF) ได้ประมาณการ

ว่ามีจำานวนผู้ป่วยโรคเบาหวาน 382 ล้านคนทั่วโลก และในปี 2578 จะมีผู้ที่ป่วยถึง 592 ล้านคนหรือ ใน 10 คน
จะพบผู้ป่วยเบาหวาน 1 คน สำาหรับในประเทศไทยได้ประมาณไว้ในปี 2557 ว่ามีจำานวนผู้ป่วยเบาหวาน 670,664 คน

ประชากร (ที่มา : รายงานประจำาปี 2556 สำานักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข) ผู้ป่วยเบาหวาน 2.2 โรคจอประสาทตาเสื่อมแบบเปียก (wet AMD) พบประมาณ 10-15 %

ที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำาตาลในเลือดได้ จะส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนกับอวัยวะที่สำาคัญต่าง ๆ ตัวอย่างเช่น ของโรคจอประสาทตาเสื่อมทั้งหมด ทำาให้เกิดการสูญเสียการมองเห็นอย่าง

โรคเบาหวานขึ้นจอตา เป็นสาเหตุที่สำาคัญของการสูญเสียการมองเห็นเป็นอันดับสองรองจากต้อกระจก เกิดจาก รวดเร็ว และเป็นสาเหตุสำาคัญของการตาบอดในโรค จอประสาทตาเสื่อม

การทำาลายเส้นเลือดขนาดเล็กเป็นระยะเวลานาน โดยเฉลี่ยพบว่าโรคเบาหวานขึ้นจอตาเกิดขึ้นประมาณร้อยละ เกิดจากการมีเส้นเลือดผิดปกติอยู่ใต้จอประสาทตา มีการรั่วซึมของเลือด
20 ของผู้ป่วยเบาหวาน โดยหากผู้ป่วยเป็นเบาหวานมาเป็นระยะเวลา 15 ปีจะพบโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตา และสารคัดหลั่งจากเส้นเลือดเหล่านี้

ได้เพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 80 โดยพบการตาบอดประมาณร้อยละ 2 และการสูญเสียการมองเห็นขั้นรุนแรง ร้อยละ 10

โรคเบาหวานขึ้นจอตาสามารถแบ่งได้ 2 ประเภทคือ เบาหวานขึ้นจอตาระยะที่ยังไม่มีหลอดเลือดเกิดใหม่ ภาพถ่ายโรคจอประสาทตาเสื่อมแบบเปียก
(non-proliferative diabetic retinopathy: NPDR) และเบาหวานขึ้นจอตาระยะที่มีหลอดเลือดเกิดใหม่

(proliferative diabetic retinopathy: PDR) โดย PDR นั้นเป็นระดับที่ทำาให้ผู้ป่วยเบาหวานตาบอด ส่วน NPDR มี

อันตรายน้อยกว่าเพราะสามารถควบคุมด้วยการรักษาได้ โรคเบาหวานขึ้นจอตาสามารถแบ่งเป็น 5 ระดับเรียง จากการสำารวจโดยองค์การอนามัยโลกปี พ.ศ.

ตามความรุนแรง ดังนี้ 2558 มีจำานวนผู้ป่วยโรค AMD อยู่ประมาณ 20-25

ล้านคนทั่วโลก และผู้ที่สูญเสียการมองเห็นจากโรค

AMD ประมาณ 8 ล้านคนทั่วโลก ในปัจจุบันมีผู้ที่อายุ

1.1 No diabetic retinopathy (No DR) คือระดับ 1.2 Mild non-proliferative diabetic retinopathy 1.3 Moderate non-proliferative diabetic retinopathy 1.4 Severe non-proliferative diabetic (Severe NPDR) 1.5 Proliferative diabetic retinopathy (PDR) มากกว่า 60 ปี ประมาณ 606 ล้านคน และมีแนวโน้ม
ที่ไม่เบาหวานขึ้นจอตา (Mild NPDR) คือเป็นระดับเบาหวานขึ้นจอตาขั้นเบา โดยจะพบ (Moderate NPDR) คือระดับหวานขึ้นจอประสาทตา คือระดับหวานขึ้นจอประสาทตาขั้นรุนแรง จะพบความผิดปกติคือ คือระดับเบาหวานขึ้นจอตาที่มีเส้นเลือดงอกใหม่ ที่เพิ่มสูงขึ้นถึง 2 พันล้านคนในปี พ.ศ. 2593 สำาหรับ
ความผิดปกติคือส่วนของเส้นเลือดฝอยที่โป่งพองออก ขั้นปานกลาง จะพบความผิดปกติที่เพิ่มจาก mild NPDR ได้แก่ มี microaneurysm กระจายอยู่ทั่วจอประสาทตา โดยเมื่อแบ่งจอ
ทําให้เห็นเป็นลักษณะจุดสีแดงขนาดเล็ก (microaneurysm/ Hard exudates (HE), Flame shape hemorrhage (FSH), ประสาทตาเป็น 4 ส่วนและพบว่าในแต่ละส่วนมี microaneurysm สถานการณ์จำานวนผู้ป่วยโรคจอประสาทตาเสื่อม
dot-blot hemorrhage) เพียงอย่างเดียว Cotton wool spot (CWS) มากกว่าหรือเท่ากับ 20 จุด หรือ พบ venous beadingอย่างน้อย ในประเทศไทย จากสถิติโรคตาบอดปัจจุบัน ประเทศไทย
2 ส่วน หรือพบ intraretinal microvascular abnormalities (IRMA) มีอัตราผู้ป่วยที่ตาบอดจากโรคจอประสาทตาเสื่อม

อยู่ในลำาดับที่ 4 ของจำานวนผู้ป่วยตาบอดทั้งหมด จะเห็น
ได้ว่าโรคจอประสาทตาเสื่อม เป็นปัญหาสำาคัญของ

ระบบสาธารณสุขในประเทศไทยและเป็นปัญหา

ใหญ่ขึ้นเนื่องจากปริมาณผู้สูงอายุที่จะเพิ่มขึ้น

ภาพถ่ายเบาหวานขึ้นจอตาระดับที่ 1 (No DR) ภาพถ่ายเบาหวานขึ้นจอตาระดับที่ 5 (PDR)

ภาพถ่ายเบาหวานขึ้นจอตาระดับที่ 1 (No DR) ภาพถ่ายเบาหวานขึ้นจอตาระดับที่ 3 (Moderate NPDR ภาพถ่ายเบาหวานขึ้นจอตาระดับที่ 4 (Severe NPDR)