Page 182 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การดูสภาพจิต
P. 182
702
ทีนี้ การที่เราสังเกตแบบนี้แหละ การที่เห็นสภาวะเหล่านี้เกิดขึ้น พอย้อนกลับมาดูสภาพจิตทุกครั้ง เราจะรถู้ งึ เหตแุ ละผลของการกระทา ของการกา หนดรู้ ของการปฏบิ ตั ขิ องเรา การเขา้ ไปรนู้ นั้ เกดิ ประโยชน์ อะไร เข้าไปทาแบบนี้ เราได้ประโยชน์อะไร...ใช้คานี้ ถึงแม้ไม่มีตัวตน ไม่มีเรา แต่ผู้ที่ได้รับประโยชน์โดย สมมติแล้ว คือตัวรูปนามอันนี้ เป็นผู้ได้รับประโยชน์ ก็คือ...ดีอย่างไร สบายอย่างไร ตรงนี้ดีอย่างไรสบาย อย่างไร ก็คือว่า...ทาไมเรารู้สึกสบาย รู้สึกดี
อย่างเช่น เวลาจิตเรามีความผ่องใส จิตที่ผ่องใสกว้างไม่มีขอบเขต จิตที่สงบ จิตที่ผ่องใส จิตที่ว่าง จติ ทเี่ บา พอกวา้ งไมม่ ขี อบเขตแลว้ จติ ตรงนนั้ รสู้ กึ ...คา ถามทเี่ คยถามเสมอวา่ รสู้ กึ อยา่ งไร ขณะทคี่ วามรสู้ กึ เรา จติ เรากวา้ งออกไป ไมม่ ขี อบเขตไมม่ ปี ระมาณ จติ ทวี่ า่ งอยา่ งไมม่ ขี อบเขตไมม่ ปี ระมาณ รสู้ กึ อยา่ งไร คดิ ว่าอย่างไร อิสระไหม...จิตดวงนั้น รู้สึกสบายไหม คือเหมือนกับตรงนี้แหละ การท่อง...ของจิต ท่องเที่ยวดู จิตตัวเอง เขาเรียกพิจารณา คือการดูจิตในจิต
เราจะสารวจ เราจะรู้ได้อย่างไรว่า จิตที่กว้างไม่มีขอบเขตแล้วดี ก็ต้องเข้าไปดูสิ ตามรู้ ๆ ต่อไป เรอื่ ย ๆ กวา้ งแคไ่ หน สมมตวิ า่ ตอนนี้ สภาพจติ เรากวา้ งถงึ ถนนขา้ งนอก...นอกสา นกั แลว้ สา รวจดใู นบรเิ วณ ในบริบทนั้นทั้งหมด ช่องว่างจากขอบเขตของสภาพจิต จนถึงรูปเรานี้รู้สึกอย่างไร ขอบเขตจิตที่อยู่ไกล ๆ กบั อยนู่ นี่ ะ ชอ่ งวา่ งตรงนรี้ สู้ กึ อยา่ งไร มนั วา่ งไปทงั้ หมดไหม รสู้ กึ โลง่ ไปไหม รสู้ กึ สบายไหม นนั่ คอื ตวั สภาพ จิต เรากว้างแบบนี้แล้ว รู้สึกดีไหม นั่นคือตัวสภาพจิตที่เกิดขึ้น
การสารวจดูแบบนี้ เราจะรู้ว่า ทาไมการที่ทาจิตให้กว้างออกไปแล้วรู้ชัด การที่รู้ชัด...ดูสภาพจิต รู้ ชัดว่าสภาพจิตเป็นอย่างนี้ รู้สึกอย่างไร นี่คือเราเห็น ดีอย่างไร เหมือนเราเห็นประโยชน์ของเขา เพราะเรา ปฏิบัติเพื่ออะไร การที่เราปฏิบัติธรรมก็เพื่อจิตที่อิสระ หรือมีความอิสระที่ไม่ถูกครอบงา เขาเรียกไม่ถูก พันธนาการ ไม่ถูกครอบงาด้วยตัวโลภะ โทสะ โมหะ
เพราะฉะนั้น การที่เราดูสารวจจิตแบบนี้ และถ้ากว้างออกไปอีกไม่มีขอบเขต กว้างไม่มีขอบเขต ตรงนี้ นิดหนึ่งก็คือว่า พอความรู้สึกเรา ความรู้สึกที่เบากว้างไม่มีขอบเขต ลองสังเกตดูว่า ความรู้สึกที่เบา กว้างไม่มีขอบเขตแล้ว ไม่มีผู้ดู มีแต่รู้สึกถึงความไม่มีขอบเขตอันนั้น มีแต่ความรู้สึกที่ว่างเอง รู้สึกเลยว่า ไม่มีขอบเขต พอมารู้สารวจดูทุกอย่างรอบตัว...ธรรมชาติทั้งรูปนามภายในภายนอก ลองดูว่าให้ความรู้สึก อย่างไร ตรงนี้คืออย่างหนึ่ง
พอการสา รวจดสู ภาพจติ แบบนี้ จติ ตรงนไี้ มม่ อี ะไร เหลอื แต.่ ..จรงิ ๆ แลว้ ไมเ่ รยี กวา่ ไมม่ อี ะไรหรอก เราเรียกว่าเป็นจิตที่ว่าง ไม่มีอะไรก็คือ ไม่มีอารมณ์รบกวนที่เรารู้สึก ถ้าความหมายของคาว่าไม่มีอะไร คือ ไม่มีอารมณ์ ไม่มีอารมณ์อะไรเข้ามารบกวน คาว่าไม่มีอะไรในที่นี้ ไม่มีโลภะ ไม่มีโทสะ ไม่มีโมหะ เข้ามา รบกวน...ไม่เกิดขึ้น ไม่ใช่ว่ามีอยู่แล้วไม่เข้านะ ไม่ใช่มีอยู่แล้วไม่เข้ามา คือไม่มี คือไม่ปรากฏไม่เกิดขึ้น แต่ถ้าพูดถึงว่า ไม่มีอะไรในที่นี้ อีกอย่างหนึ่งก็คือ ผัสสะอารมณ์ที่เรียกว่า รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมารมณ์ ที่เกิดขึ้นต่าง ๆ นี่นะ ไม่เข้ามารบกวนบรรยากาศจิตที่ว่าง
