Page 219 - พระอาจารย์เทศน์เนื่องในโอกาสวันสำคัญทางพุทธศาสนา
P. 219
ทางจติ กบั จติ ทที่ า หนา้ ทรี่ กู้ ไ็ มไ่ ดเ้ ปน็ สว่ นเดยี วกนั การกา หนดรตู้ รงนแี้ หละ ที่เห็นถึงว่าเวทนาขันธ์ ไม่ว่าจะเป็นเวทนาทางกายหรือเวทนาทางจิต ก็จัด เปน็ ขนั ธข์ นั ธห์ นงึ่ ทกี่ า ลงั ทา หนา้ ทขี่ องตนโดยอาศยั เหตปุ จั จยั อาศยั ผสั สะ ทางตาหจู มกู ลนิ้ กายใจ อาศยั สต-ิ สมาธ-ิ ปญั ญา อาศยั โมหะทปี่ รากฏขนึ้ มา อาศัยโลภะ/โทสะที่ครอบงาอยู่ ทาให้เวทนาที่ปรากฏขึ้นมานั้นเป็นอย่างไร
แตก่ ารทกี่ า หนดรดู้ ว้ ยสตดิ ว้ ยสมาธดิ ว้ ยปญั ญา พจิ ารณาถงึ ความ เป็นคนละส่วนระหว่างเวทนากับจิตที่ทาหน้าที่รู้ เมื่อกาหนดเวทนานั้น ไปและทุกขเวทนาดับไป เปลี่ยนเป็นอุเบกขาเวทนา เป็นสุขเวทนา เป็น โสมนัสเวทนาเกิดขึ้น เห็นว่าเวทนาที่เคยหลงเข้าไปยึดว่าเป็นตัวเราของ เรานั้นหายไป เพราะได้เห็นว่าเวทนาที่เกิดขึ้นไม่ใช่เรา เวทนาที่เกิดขึ้นเกิด ตามเหตุปัจจัยและเปลี่ยนไปเกิดดับตลอดเวลา จิตจึงเกิดความปีติ เกิด ความผ่องใสขึ้นมา นั่นหมายถึงว่าเป็นโสมนัสเวทนา เป็นสุขเวทนาเกิดขึ้น โสมนัสเวทนา/สุขเวทนานี้เกิดขึ้นจากอะไร ? เกิดขึ้นจากปัญญา
ทุกขเวทนาทางจิตที่เกิดขึ้น ถูกอวิชชาครอบงาทาให้หลงเข้าไปยึด ว า่ เ ป น็ ต วั เ ร า ข อ ง เ ร า เ ม อื ่ ม ปี ญั ญ า เ ก ดิ ข นึ ้ ไ ป ต ดั ค ว า ม ห ล ง ต ดั อ ว ชิ ช า อ นั น นั ้ เห็นถึงความเป็นจริงแล้วว่าเวทนาที่เกิดขึ้นมาไม่ได้บอกว่าเป็นตัวเราของ เรา จิตจึงเกิดความผ่องใสขึ้นมา มีความปีติ มีความสะอาด มีความสว่าง เกิดขึ้น นั่นคือจิตที่เป็นมหากุศลเกิดขึ้น เพราะการละความทุกข์นั้นได้ แมช้ วั่ ขณะหนงึ่ ๆ กต็ าม นนั่ แหละเปน็ การพจิ ารณาทปี่ ระกอบดว้ ยปญั ญา การเห็นอย่างนี้เราเห็นอะไร ? เห็นว่าเวทนาก็ไม่ใช่ตัวของเรา เวทนาเป็น ของไม่เที่ยง เกิดขึ้นแล้วดับไป
แม้แต่สุขเวทนาเองก็ตาม พอมีความสุข ปีติเกิดขึ้นได้อย่างไร ? เกิดขึ้นเพราะความชอบความอยาก หรือเกิดขึ้นเพราะปัญญาเห็นว่าจิต
215
