Page 41 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การพิจารณาหัวข้อธรรม
P. 41
901
เปน็ ไปอยนู่ ี้ วฏั จกั รของธรรมะคอื เหตปุ จั จยั ของธรรมะทเี่ กดิ ขนึ้ ทเี่ ปน็ ไป เหมอื นทเี่ รําลงมอื ปฏบิ ตั พิ จิ ํารณํา ถึงควํามเป็นไป เมื่อมีปัญญําเกิดขึ้นมํา จิตก็จะมีควํามสว่ํางมีควํามผ่องใสขึ้นมํา ปัญญํารู้เกี่ยวกับอะไร ? อย่ํางที่อําจํารย์พูดเสมอ รู้เรื่องสัจธรรม รู้เรื่องกฎไตรลักษณ์ของธรรมชําติต่ําง ๆ ที่เกิดขึ้นในโลกนี้
เรําพจิ ํารณําธรรมชําตขิ องอะไรแลว้ ทํา ใหค้ วํามทกุ ขด์ บั ไปได้ ? พระพทุ ธเจํา้ ตรสั ถงึ ธรรมชําตขิ องรปู นํามขันธ์ห้ํา คือรูปขันธ์ เวทนําขันธ์ สัญญําขันธ์ สังขํารขันธ์ วิญญําณขันธ์ การที่เรารู้ถึงธรรมชาติของขันธ์ ทงั้ หา้ เทา่ นนั้ ทจี่ ะเปน็ ไปเพอื่ ความดบั ทกุ ขอ์ ยา่ งสนิ้ เชงิ ได้ แตถ่ ํา้ เรําเรยี นรธู้ รรมชําตทิ อี่ ยรู่ อบตวั ไมว่ ํา่ จะเปน็ ตน้ ไม้ เปน็ ฝนฟํา้ อํากําศตํา่ ง ๆ เรําไมส่ ํามํารถทจี่ ะพน้ ทกุ ขอ์ ยํา่ งสนิ้ เชงิ ได้ เหตทุ ที่ ํา ใหเ้ รําทกุ ขไ์ มไ่ ดเ้ กดิ เพรําะ วํา่ เรํารหู้ รอื ไมร่ ธู้ รรมชําตริ อบตวั ตรงนนั้ เพรําะทกุ อยํา่ งยอ่ มเปลยี่ นไปตํามเหตปุ จั จยั ของตน แตก่ ํารเรยี นรู้ ทําควํามเข้ําใจถึงธรรมชําติของรูปนํามขันธ์ห้ําจึงจะทําให้ควํามทุกข์ดับไปอย่ํางสิ้นเชิงได้
ที่สําคัญก็คือว่ํา รูปนํามขันธ์ห้ํานั้นพระพุทธเจ้ําพิจํารณําแล้วเห็นอะไรถึงนําธรรมะตรงนั้นมําสอนเรํา ? รปู -นํามหรอื รํา่ งกําย-จติ ใจทบี่ อกวํา่ เปน็ ตวั เรําของเรํา ใครทเี่ กดิ ขนึ้ มํากบ็ อกวํา่ นเี่ ปน็ ตวั เรําเปน็ ของเรําหมด ทําไมพระองค์จึงทรงตรัสว่ํารูปนํามขันธ์ห้ํานี้ไม่มีส่วนไหนไม่มีอะไรเป็นตัวตนเป็นเรําเป็นเขํา ? พระองค์ ทรงจําแนกแยกให้เรําได้พิจํารณําตํามว่ําธรรมชําติของรูป รูปคือร่ํางกําย รูปที่กําลังนั่งอยู่นี้ก็สักแต่ว่ํารูป รูปเป็นของไม่เที่ยง เกิดขึ้น-ตั้งอยู่-ดับไป เกิดขึ้นแล้วเสื่อมไปสลํายไป ไม่เที่ยง มีควํามเปลี่ยนแปลง แล้ว ก็ไม่สํามํารถบังคับบัญชําให้เป็นตํามควํามอยํากควํามต้องกํารทั้งหมดได้
ทีน้ี กํารพิจํารณําเพื่อที่จะเห็นชัดถึงควํามเป็นคนละส่วนหรือเพื่อควํามชัดเจนในสัจธรรม จึงให้ พิจํารณําดูรูปที่นั่งอยู่นี้ อย่ํางที่เรําปฏิบัติกัน ที่บอกว่ําให้ยกจิตขึ้นสู่ควํามว่ําง กําหนดรู้ถึงรูปนี้ ถึงตัวที่นั่ง อยู่นี้ เขําบอกว่ําเป็นเรําไหม ? ตัวที่นั่งอยู่กับจิตที่ทําหน้ําที่รู้ เขําเป็นส่วนเดียวกันหรือเปล่ํา ? คําถํามเหล่ํานี้ มใี ครเคยถํามภกิ ษหุ รอื บคุ คลตํา่ ง ๆ ไหม ? ถํา้ เรําพจิ ํารณํายอ้ นกลบั ไป แทบจะไมเ่ คยไดย้ นิ หรอื ไมเ่ คยไดย้ นิ ว่ํามีใครเคยถํามภิกษุหรือถํามผู้แสวงหําทํางหลุดพ้นอย่ํางนี้เลยว่ํา “รูปนี้เป็นของเรําหรือเปล่ํา ? รูปนี้เที่ยง หรือไม่เที่ยง ? รูปนี้เป็นอัตตําหรืออนัตตํา ?”
มแี ตพ่ ระพทุ ธองคท์ ที่ รงตรสั ถํามภกิ ษทุ งั้ หลํายวํา่ “รปู นเี้ ทยี่ งหรอื ไมเ่ ทยี่ ง ? มคี วํามเปลยี่ นแปลงไหม ? เป็นทุกข์หรือเป็นสุข ? เกิดขึ้นแล้วตั้งอยู่อย่ํางนี้ตลอดไปไหม หรือเกิดขึ้นแล้วดับไป ? รูปน้ีเป็นอัตตําหรือ เปน็ อนตั ตํา ?” ถํา้ ไมส่ ํามํารถกํา หนดรถู้ งึ ควํามเปน็ คนละสว่ นระหวํา่ งรปู กบั นําม ถํา้ ไมเ่ คยเหน็ จติ กบั กํายวํา่ มคี วํามแตกตํา่ งกนั อยํา่ งไร ถงึ แมจ้ ะมคี ํา ถํามแบบนเี้ กดิ ขนึ้ มํา เรํากจ็ ะคดิ วํา่ รปู นเี้ ปน็ ของเรําอยเู่ สมอ เพรําะ อะไร ? เพรําะยังไม่เคยเห็นหรือไม่เคยพิจํารณําดูว่ําระหว่ํางรูปกับนํามมีควํามแตกต่ํางกันอย่ํางไร แยกกัน ได้อย่ํางไร อันนี้ส่วนหนึ่ง
และอีกส่วนหนึ่งก็คือว่ํา คําถํามเหล่ํานี้เป็นกํารชี้ทําง ที่บอกว่ําลองพิจํารณําดูว่ํา รูปกับนาม/กาย กับจิต เป็นส่วนเดียวกันหรือคนละส่วนกัน เมื่อพิจํารณํากําหนดรู้และเห็นว่ํารูปเป็นคนละส่วนกับจิต ก็จะ เห็นชัดว่ํารูปที่นั่งอยู่บอกว่ําเป็นเรําไหม เป็นของเที่ยงหรือไม่เที่ยง ขณะที่ถํามว่ํา “รูปที่นั่งอยู่บอกว่ําเป็นเรํา ไหม มีควํามรู้สึกว่ําเป็นเรําเป็นของเรํา หรือเป็นแค่รูปรูปหนึ่งที่ตั้งอยู่ ?” พวกเรําก็พิจํารณําเพิ่ม และเมื่อ
