Page 50 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การพิจารณาหัวข้อธรรม
P. 50
910
ความเข้าใจเร่ืองปฏิจจสมุปบาท
ณ สานักวิปัสสนาพัฒนาทางจิต จ.ตรัง วันที่ ๑๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๒
ปฏิจจสมุปบาทน่ีนะ เป็นธรรมะเรื่องใหญ่ เป็นธรรมะข้อใหญ่ เป็นเรื่องสาคัญ และเป็นเรื่องหลัก เป็นเป้าหมายหลักของผู้ปฏิบัติธรรมนะ เป็นเป้าหมายหลัก เป็นเรื่องใหญ่ เป็นเร่ืองสาคัญ เพราะฉะนั้น จึง เป็นสภาวธรรมที่พูดยากพอสมควร...ถ้าจะพูดให้ละเอียด แต่พูดโดยย่อ...ง่าย พูดโดยย่อก็จะจบง่าย
ก่อนอ่ืน จริง ๆ แล้ว เราจะต้องเข้าใจจุดหนึ่ง ที่เขาพูดถึง...ทาให้เราเข้าใจเรื่องของปฏิจจสมุปบาท นี่นะ อวิชชา สังขาร นามรูป สฬายตนะ ผัสสะ เวทนา ตัณหา อุปาทาน ภพ ชาติ ชรามรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาสะ เป็นวงจรของชีวิตเรา อันนี้หมายถึงวงจรของชีวิต ของสัตว์โลก แต่ส่วนหนึ่งเป็น เรื่องของอดีตท่ีผ่านมาแล้ว เป็นเร่ืองของอดีต อย่างเช่นเรื่องของนามรูป สฬายตนะ ผัสสะ จริง ๆ นามรูป สฬายตนะ เกิดขึ้นเรียบร้อยที่เรามีชีวิตอยู่ เราเกิดข้ึนมาก็มีนามมีรูป จึงเรียกว่านามรูป
สฬายตนะ ก็คืออายตนะ ๑๒ ภายใน ๖ ภายนอก ๖ เป็นอายตนะที่เกิดขึ้นแล้ว พอมีอายตนะ แบบน้ีมีผัสสะ ผัสสะจึงเกิดข้ึน มีผัสสะก็คือการกระทบ อายตนะท้ัง ๖ เป็นของ...อายตนะ ๑๒ เป็นของ คู่กัน ภายนอกกระทบภายใน ก็จะเป็นคู่ ๆ กัน รูป เสียง รูปเห็นทางตากระทบทางกาย เสียงได้ยินทางหู จมูกดมกลิ่น ล้ินล้ิมรส เป็นของคู่กัน มีผัสสะขึ้นมา น่ีเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นแล้ว คือเราได้เกิดได้นั่งอยู่แล้ว แต่การเวียนว่ายตายเกิดตรงนี้ เขาเรียกว่าปฏิจจสมุปบาท คือความสืบต่อเนื่องไม่ขาดสาย
ความสืบต่อเนื่อง ที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า ชีวิตคนเรามีการเวียนว่ายตายเกิด ไม่มีจุดเริ่มต้นไม่มีที่ ส้ินสุด เพราะวนเวียนและมาบรรจบ สฬายตนะ ผัสสะ เวทนา ตัณหา อุปาทาน ภพ ชาติ ชรามรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัสสะ อุปายาสะ ก็วนมาถึง อวิชชา ตัณหา อุปาทาน อวิชชา สังขาร นามรูป สฬายตนะ วนอยู่อย่างน้ี ทาไมถึงตัดไม่ได้ ทาไมคนเราถึงตัดวงจรไม่ได้
เราเคยสังเกตไหมว่า เวลาเราตัดอารมณ์ตัดปัญหาต่าง ๆ ถ้าเราไม่เคยเห็นว่าปัญหา มันจบมันดับ ไปอย่างไร สิ้นสุดตรงไหน ปัญหาน้ันจะจบไหม ก็ไม่จบอีก มันจะสืบต่อเนื่องกันไป แต่นี่เป็นเรื่องละเอียด
