Page 14 - praprang wat phrub
P. 14
14
ซุ้มจระน า หรือ ซุ้มคูหา หรือ ซุ้มทิศ หรือ ซุ้มประตู คือส่วนที่ท าขึ้นประกอบเข้ากับองค์
พระปรางค์หรือพระเจดีย์บริเวณภายนอกอาคารส่วนที่เป็นเรือนธาตุ เพื่อใช้เป็นที่ประดิษฐาน
พระพุทธรูป มี ๔ ด้าน เรียกว่า ซุ้มทิศ ถ้าพระปรางค์นั้นมีทางเข้าออก จะเรียกและท าหน้าที่เป็น
ซุ้มประตู หน้าบันซุ้มจระน าและซุ้มประตูมีปูนปั้น ลายเครือเถา และลายดอกพุดตานตกแต่ง
ลายเครือเถา เป็นลายพื้นฐานอีกแบบหนึ่งที่ส าคัญ
ของลายไทย นอกเหนือจากลายกระจัง ลายกระหนก ลาย
ประจ ายาม ลายประเภทนี้จะเขียนในลักษณะคดโค้งหลาย
แนว แตะหรือสอดสลับกัน คล้ายการเกี่ยวพันของเถาวัลย์
โดยมีกระหนกออกจากกาบหุ้มเถาไว้
ลายดอกพุดตาน ดอกพุดตานมีถิ่นก าเนิดมาจาก
ประเทศจีน ซึ่งชาวจีนจัดว่าต้นพุดตานเป็นไม้มงคล เป็นเพราะ
ดอกพุดตานเปลี่ยนสีได้ถึง 3 สี ภายในวันเดียว ซึ่ง
เปรียบเสมือนวัฏจักรของชีวิตคนที่เริ่มต้นเปรียบเหมือนเด็กที่
เป็นผ้าขาว ค่อยๆ โตขึ้นพร้อมกับสีสันที่แต่งแต้มขึ้นมา
จนกระทั่งมีอายุมากขึ้นพร้อมกับสีที่เข้มขึ้นจนกระทั่งร่วงโรย
จากไปด้วยความสวยงามและสัญลักษณ์แห่งความเป็นมงคล
ช่างฝีมือโบราณจึงได้สร้างสรรค์ลวดลายดอกพุดตาน ลงบนงาน
ศิลปะไทยหลายๆ แขนง
