Page 47 - Bat Song Cam Xuc

nghiệm.

Tuy nhiên, kết quả của cuộc thí nghiệm khiến cả hai phe đều phải đau đầu. Tính cách
dẫn dắt hành vi, nhưng chỉ trong một vài thời điểm. Những người được ước định có tính
bốc đồng thì trên thực tế cũng hành

động quyết đoán. Nhưng trong một số trường hợp, họ lại hành động rất thận trọng. Trái

lại, những người được cho là kiên nhẫn đôi lúc lại hành động một cách quyết đoán, tức thời.
Dường như tính cách cũng đóng vai trò trong việc dẫn dắt hành vi, nhưng chỉ trong một
phạm vi và chừng mực nào đó. Tương tự, hoàn cảnh xã hội có tác động, nhưng không dẫn
dắt hành vi.

Như vậy, cuộc tranh cãi vẫn chưa kết thúc.

✦✦✦

Mark Snyder, khi ấy sắp lấy bằng tiến sĩ tâm lý ở Đại học Stanford, đã phát hiện ra cuộc
tranh luận đã bỏ quên một nút thắt quan trọng, đó là tính cách của một số người dường

như linh hoạt và dễ thay đổi hơn những người khác. Hãy cùng phân tích hai phụ nữ có
cùng điểm số trong bài kiểm tra về tính lạc quan. Cả hai đều tin vào tương lai tươi sáng
phía trước. Tuy nhiên, một người áp dụng quan điểm đó cho mọi tình huống trong cuộc
sống: lạc quan với công việc, lạc quan với bạn bè và lạc quan khi quyết định đầu tư chứng

khoán; còn người kia – người có tính cách linh hoạt hơn - thể hiện thái độ lạc quan tùy
theo tình huống mà cô có mặt. Chẳng hạn nếu công ty cô đang giảm biên chế, tính lạc quan
tự nhiên của cô sẽ nhường chỗ cho cảm giác lo lắng và căng thẳng – trùng khớp với cảm
giác của những nhân viên cùng làm việc.

Snyder lập luận: “Một số cá nhân nhận ra rằng đôi khi cách biểu cảm của họ không phù
hợp với hoàn cảnh, vậy là họ chủ động điều chỉnh cảm xúc và hành vi của mình”. Nói cách

khác, một số người có thiên hướng nhận ra tình huống xã hội và điều chỉnh cách cư xử với
người khác. Khả năng chuyên biệt này đã giải thích vì sao Dina Kaplan có thể kết thân với
nhiều người. Snyder gọi những người như Kaplan và cô người mẫu người Brazil là những

người có khả năng tự điều chỉnh cao.

Hầu hết chúng ta đều đối mặt với những tình huống cần đến khả năng tự điều chỉnh.
Hãy hình dung buổi tối trong một nhà hàng lãng mạn. Dưới ánh nến lung linh, các đôi tình
nhân đang thì thầm những lời yêu thương. Một người có khả năng tự điều chỉnh thấp sẽ
khó hạ giọng như mọi người. Anh ta vẫn cứ oang oang như đang ở trong văn phòng làm
việc mà không nhận ra mình đang cao giọng hơn những người còn lại trong nhà hàng. Trái

lại, một người có khả năng tự điều chỉnh cao không chỉ giảm âm lượng giọng nói, mà còn
thể hiện sắc thái cảm xúc phù hợp khung cảnh lúc đó.

Những người có khả năng tự điều chỉnh cao không chỉ đơn giản phản chiếu hành động
của chúng ta, mà họ còn góp phần thúc đẩy chúng. Mặc dù họ luôn điều chỉnh hành vi để
phù hợp với hoàn cảnh, nhưng họ không đánh lừa mọi người – đó không phải là sự lừa dối.