Page 14 - 20190928
P. 14

14     Achtergrond                                                                         Zaterdag 28 september 2019
                                Donk: Beschaving,
    AD WIKÈNT

    INHOUDSOPGAVE

   Geschiedenisboek
   van Ronald             Over onderwijs op
   Donk
   pagina 14+15           ABC-eilanden tot 1916
   Op foto met zeester
              groeiende   Onderwijs. Iedereen heeft het gevolgd,
              trend       ervan genoten of gegruweld. In een
                pagina 16
                          bijzonder leesbaar boek heeft Ronald
   Elektrische plannen
   voor                   Donk de geschiedenis van 100 jaar
   Maserati               onderwijs op Curaçao, Aruba en
   pagina 17              Bonaire beschreven. Van 1816, ten
   WK Sunfish Bonaire:    tijde van de slavernij, tot aan 1916, de
              Spannend    komst van de olieraffinaderij en het
              en uniek
                          begin van de moderne tijd, nu ruim
                  pagina
                  18+19   een eeuw geleden.
    Musicalfilm                                                  Foto uit 1924 waarop mère Angelina uit Roosendaal met tien zusters van de eilan-
    A Christmas           Door Jeroen Heuvel                     den staat.                          FOTO’S BOEK RONALD DONK
    Carol in de
    maak
   pagina 20                   even hoofdstukken en  al te recalcitrante artikelen. Maar  ras, religie of bezit en wilden een  Deze school was geen lang le-
   De invloed van haar-        veel bijlagen kent het  in 1871 is er schoorvoetend meer  eind maken aan de discrimina-  ven beschoren. In december
   verf op je gezondheid       boek getiteld met een  vrijheid voor de pers toegestaan.  tie van de meerderheid van de  1875 sloten de deuren. ,,De
                               stevig beginrijm: b-b-b.  Dan richten enkele lui het blad  bevolking op het eiland.  school kende in 1873 een succes-
                          Z Het beschavingsoffen-  Civilisadó op.          Om de beschreven idealen te  vol jaar met 87 jongens, maar
                          sief van de koloniale overheid en  ,,Civilisadó was het eerste  realiseren, richtte de redactie in  daarna daalde de schoolpopula-
                  pagina  van de katholieken belicht Donk  blad dat kritische artikelen over  1872 een school op voor kinde-  tie snel. Deze achteruitgang was
                     21   in paragrafen als godsdienstte-  de  maat-                 ren van hulp-  onder andere het gevolg van een
                          genstellingen, het openbaar en  schappij in                behoevende  ernstig conflict tussen de stich-
    Puzzels    pagina 22  het bijzonder onderwijs, onder-  het  Papia- Geschiedenisboek  ouders. De re-  ters van de school en Malo. Malo
   Nieuwe producten       wijs aan slavenkinderen, de  ments publi-  van Ronald Donk  dactie van Ci-  was overtuigd antimilitarist en
                          strijd om kinderen van arme ge-  ceerde. Het               vilisadó legde  derhalve tegen een militaire dis-
   van                    zinnen, emancipatie met een  doel van de                   een duidelijke  cipline op school. Ook over de
   Amazon                 vraagteken en taalbeleid. Veel te  redactie van het tijdschrift was  relatie tussen de vermeerdering  betekenis van godsdienst voor
                          veel voor een volledige boekbe-  volgens de auteur ‘de verheffing  van kennis, het geluk van gewo-  de samenleving verschilden de
                          spreking. Daarom haal ik enkele  en integratie van ex-slaven’ in de  ne mensen en een evenwichtige  meningen.” Toen al. ,,De meer-
   pagina 23
                          krenten en pompoenpitten uit  kolonie. De redactieleden waren  maatschappij waarin vooroorde-  derheid van de redactie legde
   Lego Jurassic World    deze overheerlijke yoghurt met  onder anderen David Casten  len en discriminatie zouden ver-  een duidelijke relatie tussen
                          muesli. Citeren is voldoende in  Meijer (1844-1926) en José Na-  dwijnen. Door het leren van ken-  godsdienst en beschaving. Het
                voor      dit geval, om u een goede indruk  vitidad Malo (1835-1899). Casten  nis, deugden en plichten in het  onderwijs moest neutraal zijn,
                Switch    van het boek te geven en smaak  Meijer was een afvallige katho-  onderwijs zou de arbeidzaam-  maar volgens de oprichters was
                          naar meer.              liek en vrijmetselaar die als be-  heid onder de lagere bevolking  een godsdienstige opvoeding
                pagina 23   Na de afschaffing van de sla-  roepsjournalist tijdschriften uit-  toenemen. Het ging de initiatief-  buiten de schoolmuren van we-
    IT-column   pagina 23  vernij, in 1863, hield de overheid  gaf. Malo was sinds 1867 een  nemers om volksverheffing en  zenlijk belang. Malo die veel kri-
                          de pers nog in een onderdrukte  particuliere schoolhouder. Zij  algemene emancipatie van arme  tiek op de invloed van de katho-
   Madonna boos op        of slaafse positie, uit vrees voor  pleitten voor gelijkheid ongeacht  kleurlingen.”  lieke geestelijkheid had, werd
   fans die stiekem                                                                              begin 1873 ontslagen en opge-
                                                                                                 volgd door het landskind Paul
   concert                                                                                       Curiel (1840-1908).”
   filmen                                                                                          Ronald Donk laat niet alleen
                                                                                                 de archieven spreken, hij komt
   pagina 24                                                                                     ook met een eigen interpretatie,
                                                                                                 merkbaar aan een signaalwoord
       WARWARÚ                                                                                   als  waarschijnlijk, over het niet
                                                                                                 voortbestaan van deze school.
    Wie zichzelf kan                                                                             ,,De ideeën van de oprichters
                                                                                                 vonden geen brede basis in de
    vermaken is een zegen                                                                        ongeletterde sociale groepen
    voor zijn omgeving.                                                                          waarvoor de school bedoeld was.
                                                                                                 Opvallend was dat het kritische
                                                                                                 Civilisadó de doelstellingen van
             Martie Genger
    AD Wikènt is een wekelijkse                                                                  de school bij de aanvraag van de
     uitgave van ABCourant NV                                                                    vergunning in 1872 in het Papia-
                                                                                                 ments publiceerde, maar het Ne-
     en wordt als bijlage van de                                                                 derlands als instructietaal essen-
      zaterdageditie van het                                                                     tieel vond. Waarschijnlijk wens-
    Antilliaans Dagblad verspreid.                                                               ten de stichters de ouders in de
                                                                                                 lokale taal te bereiken. Ook doet
        ABCourant NV                                                                             het vreemd aan dat de school
        Scharlooweg 31                                                                           zonder enige motivering alleen
     Willemstad, Tel. 7472200  De ouders in de buitendistricten van Aruba hadden omstreeks 1900 door de armoede niet zo  jongens toeliet. Op grond van
                          veel belangstelling voor het onderwijs.                                godsdienst en  huidskleur  wens-
   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19