Page 39 - VOS DEC 19
P. 39

A18    HENDE
               Dialuna 19 December 2016
            Educador, Stephanie Croes:

                             “Si tur mucha por siña, tur mucha mester siña”



                                                                      nan ta idiomanan cu dia aden  verwerk, y saca informacion   diante  aparte  cu  e  ta  com-
                                                                      dia afo nos ta scucha na radio  for di nan conocemento den   prende  e  materia,  e  ta  siña
                                                                      y  na  television.  Cu  Hulan-  un  idioma  diferente  na  nan   ariba un nivel mas halto con
                                                                      des, esaki simplemente no ta  idioma  materno.  E  com-   ta  crea  den  e  materia,  door
                                                                      mesun cos.                   plexidad  multilingual  aki  ta   di  por  ehempel  crea  werk-
                                                                                                   haci cu ta inhusto pa reken af   stuknan, caminda nan ta haya
                                                                        Dominio di Hulandes        e mucha su inteligencia basa   e  espacio  pa  construi  nan
                                                                                                   ariba  resultadonan  di  test-  conocemento  di  un  forma
                                                                      “  Como  maestro  y  docente  nan y examennan cu pa nan   unda  cu  nan  wak  e  sentido
                                                                      nos ta enfoca hopi riba e do-  ta  un idioma straño. Antes,   di loke nan a siña y saca con-
                                                                      minio di e idioma Hulandes  por ehempel pa bo haya un     clusionnan basa ariba e teo-
                                                                      cerca e mucha. Esaki tin bi-  bon punto pa un examen di   rianan  cu  nan  a  logra  com-
                                                                      aha  ta  influencia  e  espacio  scheikunde, bo mester a por   prende. Den esaki e contexto
                                                                      cu ta keda pa dedica na do-  comprende  e  materia  den   ta hunga un rol importante.
                                                                      minio  di  e  materianan  mes.  aspecto tecnico di dje, awen-  Tambe efecto di e educador
            ORANJESTAD - Hulanda  su observacionnan.                  E  metodonan  cu  ta  wordo  dia e examennan ta bin asina   caminda  cu  cada  biaha  e  lo
            por laga mas hende Cari-                                  uza den nos sistema di edu-  ‘talig’ cu si bo tin un comp-  mester  busca  e  formula  pa
            bense agrega contexto na  Croes  ta  bisa  cu  e  idioma   cacion  actual  ta  den  e  idi-  rension  di  e  idioma  bo  por   keda reta e mucha pafo di su
            e examen nan cu muchan-      Hulandes ta hopi leu di Aru-  oma  Hulandes.  Nos  idioma  logra pasa cierto preguntan-  comfort zone y asina stimula
            an ta haya na scol.          ba. No solamente geografica-  di  instruccion  y  examennan  an di e examen. Pa un mu-  e mucha su desaroyo.” Croes
                                         mente, pero tambe e contex-  cu nos muchanan tin cu leg  cha cu di cual Hulandes ta su   ta subraya.
            Esaki  ta  segun  Stephanie  to  cultural  ta  hopi  diferente   af tambe ta den e idioma aki.  idioma materno, esaki natu-
            Croes,  kende  pa  algun  aña  en comparacion cu contexto   Esaki ta haci cu di un forma  ralmente  ta  na  su  fabor  en   Tur mucha ta sabi
            caba  ta  investigando  educa-  cultural ariba e islanan di cual   automatico  nos  ta  guia  nos  comparacion  cu  un  alumno
            cion den e islanan ABC. Den  nos muchanan ta forma parti   muchanan  con  nan  tin  cu  cu tin cu sobrevivi den siña   Segun Croes, Tur mucha ta
            e  entrevista  aki,  e  ta  conta  di  dje.  E  idioma  Ingles  cu   sobrevivi  pensa,  siña,  relata,  y  comprende  den  e  idioma   sabi den nan mesun forma y
            Bon  Dia  Aruba  mas  tocante  Spaño  ta  hopi  cerca  pasobra                         straño”, E ta subraya.       segun nan mesun interesnan.
                                                                                                                                E  efecto  di  e  educador,  co-
                                                                                                      Idioma como barera        munidad y un curiculo flexi-
                                                                                                                                bel  ta  di  sumo  importancia
                                                                                                   Croes  ta  conta  cu  na  Hu-  pa yuda e mucha ta comodo
                                                                                                   landa  hopi  biaha  sa  bin  di-  suficiente den haci e punto di
                                                                                                   lanti  cu  nos  porcentahe  di   salida aki uno “eigen”. Cada
                                                                                                   graduadonan  no  ta  mucho   mucha merece di sa cu nan
                                                                                                   halto  compara  cu  e  resulta-  ta sabi, sin tene na cuenta e
                                                                                                   donan  averahe  na  Hulanda.    materianan  cu  nan  no  por
                                                                                                   Esaki  sin  tin  un  compren-  domina completamente.
                                                                                                   sion completo di e complexi-  “E  studiante cu kisas no tin
                                                                                                   dad di con nos muchanan ta   dominio  di  matematica  ki-
                                                                                                   siña den nan bida diario, cual   sas  ta  e  mesun  studiante  cu
                                                                                                   situacion  riba  su  mes  caba   ta  asina  desaroya  den  idi-
                                                                                                   ta haci nos muchanan Cari-   oma cu e por skirbi un buki
                                                                                                   bense hopi sabi.             mañan. Uzando esaki como
                                                                                                   “No obstante e sobrevivencia   punto  di  salida  e  educador
                                                                                                   aki cu ta wordo guia pa edu-  lo mester enfoca ariba e po-
                                                                                                   cadornan, e situacion multi-  sibilidadnan pa yuda e studi-
                                                                                                   lingual ta “slow down” e pace   ante comprende e materia y
                                                                                                   di siña di e mucha. Como cu   sentido di locual e ta siña pa
                                                                                                   esaki  ta  influencia  diferente   su  bida  diario.  Banda  e  po-
                                                                                                   otro  factor  manera  motiva-  sibilidadnan  pa  comprende,
                                                                                                   cion, siguransa y auto estima   un di e factornan cu mas ta
                                                                                                   di  e  muchanan.    Aparte  di   contribui na esaki ta esun di
                                                                                                   esey e situacion multilingual,   nan  motivacion.  E  mucha
                                                                                                   e contexto di e bukinan cu ta   merece di ta motiva pa stu-
                                                                                                   wordo uza ta hopi leu di bida   dia y un factor contribuyente
                                                                                                   diario di e mucha. Mas e mu-  na esaki ta e siguransa di sa
                                                                                                   cha por relata e materia na su   cu  nan  por  logra.  Sin  tene
                                                                                                   omgeving y belevingswereld,   na  cuenta  e  tempo  of  otro
                                                                                                   mas e lo domina e materia y   dificultadnan cu nan ta topa
                                                                                                   uz’e pa sigui construi su con-  riba  nan  caminda.  Hopi  bi-
                                                                                                   ocemento.                    aha  maestronan  ta  hopi  en-
                                                                                                    Na e momento cu e mucha     foca riba e curriculum, como
                                                                                                   ta ocupa ta reproduci un ma-  maestro  e  meta  ta  pa  pusha
                                                                                                   teria  sin  comprende  kico  e   un mucha siña mas cu locual
                                                                                                   ta  reproduciendo  su  cono-  e curriculum ta dicta. P’esey
                                                                                                   cemento  parcialmente  lo  ta   tur mucha cu tin interesnan
                                                                                                   basa  riba  loke  e  por  corda,   pafo  di  e  curriculum  ta  bay
                                                                                                   sin  comprende  pakico  loke   scol sin interes. Nos mester
                                                                                                   e  siña  tin  un  sentido  pa  su   tin  e  mentalidad  cu  si  tur
                                                                                                   desaroyo. Contestanan  ariba   mucha  por  siña,  e  ora  tur
                                                                                                   un examen mas tanto ta basa   mucha  mester  siña.  Mester
                                                                                                   riba  ripiti  locual  cu  nan  a   crea  espacio  pa  muchanan
                                                                                                   siña,  sin  cu  nan  ta  construi   cu tin interesnan pafo di un
                                                                                                   conocemento riba esaki.      curriculum  escolar,  pa  nan
                                                                                                   Pa e motibo aki ta di suma-  por triunfa tambe” Croes ta
                                                                                                   mente importancia cu e stu-  finalisa.
   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44