Page 39 - VOS DEC 19
P. 39
A18 HENDE
Dialuna 19 December 2016
Educador, Stephanie Croes:
“Si tur mucha por siña, tur mucha mester siña”
nan ta idiomanan cu dia aden verwerk, y saca informacion diante aparte cu e ta com-
dia afo nos ta scucha na radio for di nan conocemento den prende e materia, e ta siña
y na television. Cu Hulan- un idioma diferente na nan ariba un nivel mas halto con
des, esaki simplemente no ta idioma materno. E com- ta crea den e materia, door
mesun cos. plexidad multilingual aki ta di por ehempel crea werk-
haci cu ta inhusto pa reken af stuknan, caminda nan ta haya
Dominio di Hulandes e mucha su inteligencia basa e espacio pa construi nan
ariba resultadonan di test- conocemento di un forma
“ Como maestro y docente nan y examennan cu pa nan unda cu nan wak e sentido
nos ta enfoca hopi riba e do- ta un idioma straño. Antes, di loke nan a siña y saca con-
minio di e idioma Hulandes por ehempel pa bo haya un clusionnan basa ariba e teo-
cerca e mucha. Esaki tin bi- bon punto pa un examen di rianan cu nan a logra com-
aha ta influencia e espacio scheikunde, bo mester a por prende. Den esaki e contexto
cu ta keda pa dedica na do- comprende e materia den ta hunga un rol importante.
minio di e materianan mes. aspecto tecnico di dje, awen- Tambe efecto di e educador
ORANJESTAD - Hulanda su observacionnan. E metodonan cu ta wordo dia e examennan ta bin asina caminda cu cada biaha e lo
por laga mas hende Cari- uza den nos sistema di edu- ‘talig’ cu si bo tin un comp- mester busca e formula pa
bense agrega contexto na Croes ta bisa cu e idioma cacion actual ta den e idi- rension di e idioma bo por keda reta e mucha pafo di su
e examen nan cu muchan- Hulandes ta hopi leu di Aru- oma Hulandes. Nos idioma logra pasa cierto preguntan- comfort zone y asina stimula
an ta haya na scol. ba. No solamente geografica- di instruccion y examennan an di e examen. Pa un mu- e mucha su desaroyo.” Croes
mente, pero tambe e contex- cu nos muchanan tin cu leg cha cu di cual Hulandes ta su ta subraya.
Esaki ta segun Stephanie to cultural ta hopi diferente af tambe ta den e idioma aki. idioma materno, esaki natu-
Croes, kende pa algun aña en comparacion cu contexto Esaki ta haci cu di un forma ralmente ta na su fabor en Tur mucha ta sabi
caba ta investigando educa- cultural ariba e islanan di cual automatico nos ta guia nos comparacion cu un alumno
cion den e islanan ABC. Den nos muchanan ta forma parti muchanan con nan tin cu cu tin cu sobrevivi den siña Segun Croes, Tur mucha ta
e entrevista aki, e ta conta di dje. E idioma Ingles cu sobrevivi pensa, siña, relata, y comprende den e idioma sabi den nan mesun forma y
Bon Dia Aruba mas tocante Spaño ta hopi cerca pasobra straño”, E ta subraya. segun nan mesun interesnan.
E efecto di e educador, co-
Idioma como barera munidad y un curiculo flexi-
bel ta di sumo importancia
Croes ta conta cu na Hu- pa yuda e mucha ta comodo
landa hopi biaha sa bin di- suficiente den haci e punto di
lanti cu nos porcentahe di salida aki uno “eigen”. Cada
graduadonan no ta mucho mucha merece di sa cu nan
halto compara cu e resulta- ta sabi, sin tene na cuenta e
donan averahe na Hulanda. materianan cu nan no por
Esaki sin tin un compren- domina completamente.
sion completo di e complexi- “E studiante cu kisas no tin
dad di con nos muchanan ta dominio di matematica ki-
siña den nan bida diario, cual sas ta e mesun studiante cu
situacion riba su mes caba ta asina desaroya den idi-
ta haci nos muchanan Cari- oma cu e por skirbi un buki
bense hopi sabi. mañan. Uzando esaki como
“No obstante e sobrevivencia punto di salida e educador
aki cu ta wordo guia pa edu- lo mester enfoca ariba e po-
cadornan, e situacion multi- sibilidadnan pa yuda e studi-
lingual ta “slow down” e pace ante comprende e materia y
di siña di e mucha. Como cu sentido di locual e ta siña pa
esaki ta influencia diferente su bida diario. Banda e po-
otro factor manera motiva- sibilidadnan pa comprende,
cion, siguransa y auto estima un di e factornan cu mas ta
di e muchanan. Aparte di contribui na esaki ta esun di
esey e situacion multilingual, nan motivacion. E mucha
e contexto di e bukinan cu ta merece di ta motiva pa stu-
wordo uza ta hopi leu di bida dia y un factor contribuyente
diario di e mucha. Mas e mu- na esaki ta e siguransa di sa
cha por relata e materia na su cu nan por logra. Sin tene
omgeving y belevingswereld, na cuenta e tempo of otro
mas e lo domina e materia y dificultadnan cu nan ta topa
uz’e pa sigui construi su con- riba nan caminda. Hopi bi-
ocemento. aha maestronan ta hopi en-
Na e momento cu e mucha foca riba e curriculum, como
ta ocupa ta reproduci un ma- maestro e meta ta pa pusha
teria sin comprende kico e un mucha siña mas cu locual
ta reproduciendo su cono- e curriculum ta dicta. P’esey
cemento parcialmente lo ta tur mucha cu tin interesnan
basa riba loke e por corda, pafo di e curriculum ta bay
sin comprende pakico loke scol sin interes. Nos mester
e siña tin un sentido pa su tin e mentalidad cu si tur
desaroyo. Contestanan ariba mucha por siña, e ora tur
un examen mas tanto ta basa mucha mester siña. Mester
riba ripiti locual cu nan a crea espacio pa muchanan
siña, sin cu nan ta construi cu tin interesnan pafo di un
conocemento riba esaki. curriculum escolar, pa nan
Pa e motibo aki ta di suma- por triunfa tambe” Croes ta
mente importancia cu e stu- finalisa.