Page 9 - HOH
P. 9
A4 LOCAL
Diasabra 2 Februari 2019
FEPO ta informa:
Awo implante di cochlear ta posibel pa ambos horea
muchanan. Ora tin adulto cu po. Pero esey ta esunnan cu a
cierto dudanan pa motibo cu bira sordo despues di tempo.”
tin variedad di tipo di perdida
di oido. “Tin esunnan cu a Tin diferente motibo cu mu-
nace sordo, tin esunnan cu cha por nace of bira sordo.
tin edad cu despues di tem- No tur ora mucha sordo ta pa
po a perde nan oido. Nos ta motibo di descuido di may-
ripara cu e drempel pa hende ornan, manera droga durante
yama pa un test, e ta halto. embaraso of cosnan asina.
Nan mes ta ripara cu tin un E por contribui sigur cu tin
perdida.” caso asina, pero e por ta cu tin
biaha e ta hereda. Den famia
Na momento cu ripara cu tin di tata of mama cu tin hende
echt un dificultad pa tende cu problema di horea.
un combersacion. Nan ta laga
hende yama pa haci cita. Nan Por tin diferente motibo,
ta ripara si cu e curiosidad ta sinembargo, Van Nes ta bisa
birando mas grandi. Nan ta cu tin persona cu hasta em-
haya hopi yamada pa test. Tin baraso tabata, no tin famia
un lista di espera pa check pues no tin motibo, pero ai-
oido. nda asina e mucha ta perdida
of ta haya malesa, por ehemp-
Ora un hende bin na remarca el meningitis. “Nos tin algun
pa un aparato di oido, ta haci na Aruba cu a hay’e na edad
ORANJESTAD – Actual- manera un estilo artificial. E un test prome. “Nos mes ta jong y mester di un cochlear
mente, tin operacion pa celebro ta determina kico e Un mucha ta tende palabra, bestel aparato di afo cu hende implant pa motibo cu a bira
implante di oido pa perso- mucha por logra cu e apara- pero no sa kico e ta; pero si ta haya despues di algun tem- sordo pa via di meningitis.”
na cu no por tende nada of to.” mustra cu señal, e ta haya mas
cu dificultad. Fundacion informacion pa e concepto di
FEPO a splica con e pro- Sinembargo, Van Nes ta re- e palabra. Un cos importante
ceso ta si tin baby, mucha marca cu antes nan tabata cu Van Nes ta bisa cu may-
chikito, hoben y adulto. haya un implante, pero desde ornan tin cu bay e 100% den
aña pasa e muchanan ta bin ayudo di mucha.
Kristel Van Nes, kende ta log- na remarca pa dos implante,
opedista di fundacion FEPO, un pa cada horea. “E ta un E ta remarca pa tin un bon
a bisa cu ora un mucha nace, cochlear implant pa locual cooperacion cu muchanan,
den e prome siman ta haya un ta desaroyo di habla. Nan ta famia mester duna sosten,
test di Wit Gele Kruis pa wak siña papia, cual ta importante e parti social, e logopediste,
si e oido ta funciona bon; pa y mas miho pa nan tin dos e lenguahe di señas y ense-
un baby e ta un tipo di test banda ta haya zonido.” ñanza, asina e mucha por siña
diferente cu mucha chikito. papia manera cualkier mucha
Locual fundacion FEPO ta y logra tur cos. Si no ta asina,
For di comienso cu ripara cu haci pa e muchanan sordo. e situacion por bira preocu-
algo no ta bon cu e mucha su Pa e implante di oido, nan ta pante.
oido, e ora e ta wordo man- cay atras den nan desaroyo
da na tur instancianan cu tin di idioma; pa e motibo aki e Van Nes ta splica cu tin
di haber cu e departamento logopedist Van Nes ta guia e muchanan cu ta nace sordo
di horea, manera FEPO, e muchanan y e mayornan den cu tin implante di oido cu ta
KNO arts, pediatranan. “Nos nan desaroyo di habla. bayendo universidad. Nan
ta haya melding di biaha, e por logra tur cos den nan
mucha ta cuminsa cana su Van Nes ta continua splica cu bida. Pero si e cuido no ta den
caminda si di berdad tin un muchanan cu ta nace sordo su luga, e ta bira mas dificil.
perdida, of con grandi e per- no ta haya e oportunidad pa “Na Aruba tin algun punto
dida ta, si slechthoorend (mal scucha cu oido normal. Pa den e voorzorg cu no ta den
di oido) of doof (sordo).” siña e parti verbal, pa motibo su luga, nos tin dificultad.”
nan por siña cu señal tambe,
A base di esey, nan ta stipula si pero verbal mester di oido pa Van Nes ta bisa cu na Aruba
e mucha lo haya un aparato of desaroya e parti ey. “E prome tin ‘hopi adulto y muchanan
un implante. Van Nes ta bisa 4 aña di e bida di un mucha cu problema di oido’. El a
cu e operacion di implante ta crucial, si e mucha nace splica cu entre edad di 0 pa
solamente ta un biaha pa aña. sordo y e no a wordo detecta, 18 aña tin un cantidad di 120
Un profesor di Hulanda ta e chens ta chikito den prome pa 125 mucha cu ta haya ayu-
opera hunto cu dr. Cabenda, añanan pa e mucha siña papia do structural. Tin esunnan
kende ta di Aruba. manera un cu no ta sordo.” cu aparato gewoon y tambe
esunnan sin aparato cu tin
E aparato of e magnet ta im- Pa e motibo aki, cu e ayudo infeccion di horea, pues pa
plante den horea y e parti ex- di e logopedist, e mucha por e motibo ey, oido no ta fun-
terno. Segun Van Nes ta bisa papia di un manera pa de- ciona bon. Den adulto nan
cu magnet ta conecta cu e im- fende su mes. Van Nes ta bisa no tin echt un bista riba dje,
plante. E ta bisa cu ta trata di cu tin muchanan cu implante paso tin otro departamen-
un aparato sofistica. E zonido di oido na Aruba mester ayu- tonan cu ta haci e test cu nan.
ta bay den e magnet den im- do intensivo. Agregando cu “Muchanan mester bin aki-
plante, asina e celebro ta haya no solamente di su persona, nan pa wordo getest, pa tene
stimulacion di e zonido. “Un sino tambe di un maestro di nan central.”
mucha cu implante of per- lenguahe di señas. E maestro
dida di oido mediano/chikito ta sostene e parti cu ta siña di Fundacion FEPO ta haci
no ta scucha manera nos. E ta aspecto visual. diferente den adulto y