Page 9 - HOH
P. 9

A4   LOCAL
                  Diasabra 2 Februari 2019
            FEPO ta informa:
                                 Awo implante di cochlear ta posibel pa ambos horea



                                                                                                   muchanan. Ora tin adulto cu  po. Pero esey ta esunnan cu a
                                                                                                   cierto dudanan pa motibo cu  bira sordo despues di tempo.”
                                                                                                   tin variedad di tipo di perdida
                                                                                                   di  oido.  “Tin  esunnan  cu  a  Tin diferente motibo cu mu-
                                                                                                   nace  sordo,  tin  esunnan  cu  cha  por  nace  of  bira  sordo.
                                                                                                   tin edad cu despues di tem-  No tur ora mucha sordo ta pa
                                                                                                   po a perde nan oido. Nos ta  motibo  di  descuido  di  may-
                                                                                                   ripara cu e drempel pa hende  ornan, manera droga durante
                                                                                                   yama  pa  un  test,  e  ta  halto.  embaraso  of  cosnan  asina.
                                                                                                   Nan mes ta ripara cu tin un  E  por  contribui  sigur  cu  tin
                                                                                                   perdida.”                    caso asina, pero e por ta cu tin
                                                                                                                                biaha e ta hereda. Den famia
                                                                                                   Na momento cu ripara cu tin  di tata of mama cu tin hende
                                                                                                   echt  un  dificultad  pa  tende  cu problema di horea.
                                                                                                   un combersacion. Nan ta laga
                                                                                                   hende yama pa haci cita. Nan  Por  tin  diferente  motibo,
                                                                                                   ta ripara si cu e curiosidad ta  sinembargo, Van Nes ta bisa
                                                                                                   birando  mas  grandi.  Nan  ta  cu tin persona cu hasta em-
                                                                                                   haya hopi yamada pa test. Tin  baraso  tabata,  no  tin  famia
                                                                                                   un  lista  di  espera  pa  check  pues no tin motibo, pero ai-
                                                                                                   oido.                        nda asina e mucha ta perdida
                                                                                                                                of ta haya malesa, por ehemp-
                                                                                                   Ora un hende bin na remarca  el meningitis. “Nos tin algun
                                                                                                   pa un aparato di oido, ta haci  na Aruba cu a hay’e na edad
            ORANJESTAD  –  Actual-       manera un estilo  artificial. E                           un test prome. “Nos mes ta  jong y mester di un cochlear
            mente,  tin  operacion  pa  celebro  ta  determina  kico  e  Un  mucha  ta  tende  palabra,  bestel aparato di afo cu hende  implant pa motibo cu a bira
            implante di oido pa perso-   mucha por logra cu e apara-  pero no sa kico e ta; pero si  ta haya despues di algun tem-  sordo pa via di meningitis.”
            na cu no por tende nada of  to.”                          mustra cu señal, e ta haya mas
            cu  dificultad.  Fundacion                                informacion pa e concepto di
            FEPO a splica con e pro-     Sinembargo,  Van  Nes  ta  re-  e palabra. Un cos importante
            ceso ta si tin baby, mucha  marca  cu  antes  nan  tabata  cu  Van  Nes  ta  bisa  cu  may-
            chikito, hoben y adulto.     haya un implante, pero desde  ornan tin cu bay e 100% den
                                         aña  pasa  e  muchanan  ta  bin  ayudo di mucha.
            Kristel Van Nes, kende ta log-  na remarca pa dos implante,
            opedista di fundacion FEPO,  un  pa  cada  horea.  “E  ta  un  E  ta  remarca  pa  tin  un  bon
            a bisa cu ora un mucha nace,  cochlear  implant  pa  locual  cooperacion  cu  muchanan,
            den e prome siman ta haya un  ta desaroyo di habla. Nan ta  famia  mester  duna  sosten,
            test di Wit Gele Kruis pa wak  siña papia, cual ta importante  e  parti  social,  e  logopediste,
            si e oido ta funciona bon; pa  y  mas  miho  pa  nan  tin  dos  e  lenguahe  di  señas  y  ense-
            un  baby  e  ta  un  tipo  di  test  banda ta haya zonido.”  ñanza, asina e mucha por siña
            diferente cu mucha chikito.                               papia manera cualkier mucha
                                         Locual  fundacion  FEPO  ta  y logra tur cos. Si no ta asina,
            For di comienso cu ripara cu  haci  pa  e  muchanan  sordo.  e  situacion  por  bira  preocu-
            algo no ta bon cu e mucha su  Pa e implante di oido, nan ta  pante.
            oido, e ora e ta wordo man-  cay  atras  den  nan  desaroyo
            da na tur instancianan cu tin  di idioma; pa e motibo aki e  Van  Nes  ta  splica  cu  tin
            di  haber  cu  e  departamento  logopedist Van Nes ta guia e  muchanan  cu  ta  nace  sordo
            di  horea,  manera  FEPO,  e  muchanan y e mayornan den  cu tin implante di oido cu ta
            KNO arts, pediatranan. “Nos  nan desaroyo di habla.       bayendo  universidad.  Nan
            ta  haya  melding  di  biaha,  e                          por  logra  tur  cos  den  nan
            mucha  ta  cuminsa  cana  su  Van Nes ta continua splica cu  bida. Pero si e cuido no ta den
            caminda  si  di  berdad  tin  un  muchanan  cu  ta  nace  sordo  su luga, e ta bira mas dificil.
            perdida, of con grandi e per-  no ta haya e oportunidad pa  “Na  Aruba  tin  algun  punto
            dida ta, si slechthoorend (mal  scucha  cu  oido  normal.  Pa  den e voorzorg cu no ta den
            di oido) of doof (sordo).”   siña e parti verbal, pa motibo  su luga, nos tin dificultad.”
                                         nan por siña cu señal tambe,
            A base di esey, nan ta stipula si  pero verbal mester di oido pa  Van Nes ta bisa cu na Aruba
            e mucha lo haya un aparato of  desaroya e parti ey. “E prome  tin ‘hopi adulto y muchanan
            un implante. Van Nes ta bisa  4 aña di e bida di un mucha  cu  problema  di  oido’.  El  a
            cu  e  operacion  di  implante  ta  crucial,  si  e  mucha  nace  splica  cu  entre  edad  di  0  pa
            solamente ta un biaha pa aña.  sordo y e no a wordo detecta,  18 aña tin un cantidad di 120
            Un  profesor  di  Hulanda  ta  e chens ta chikito den prome  pa 125 mucha cu ta haya ayu-
            opera hunto cu dr. Cabenda,  añanan pa e mucha siña papia  do  structural.  Tin  esunnan
            kende ta di Aruba.           manera un cu no ta sordo.”   cu  aparato  gewoon  y  tambe
                                                                      esunnan  sin  aparato  cu  tin
            E aparato of e magnet ta im-  Pa e  motibo aki, cu e ayudo  infeccion  di  horea,  pues  pa
            plante den horea y e parti ex-  di e logopedist, e mucha por  e motibo ey, oido no ta fun-
            terno. Segun Van Nes ta bisa  papia  di  un  manera  pa  de-  ciona  bon.  Den  adulto  nan
            cu magnet ta conecta cu e im-  fende su mes. Van Nes ta bisa  no tin echt un bista riba dje,
            plante. E ta bisa cu ta trata di  cu tin muchanan cu implante  paso  tin  otro  departamen-
            un aparato sofistica. E zonido  di oido na Aruba mester ayu-  tonan cu ta haci e test cu nan.
            ta bay den e magnet den im-  do  intensivo.  Agregando  cu  “Muchanan  mester  bin  aki-
            plante, asina e celebro ta haya  no  solamente  di  su  persona,  nan pa wordo getest, pa tene
            stimulacion di e zonido. “Un  sino tambe di un maestro di  nan central.”
            mucha  cu  implante  of  per-  lenguahe di señas. E maestro
            dida di oido mediano/chikito  ta sostene e parti cu ta siña di  Fundacion  FEPO  ta  haci
            no ta scucha manera nos. E ta  aspecto visual.            diferente  den   adulto   y
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14