Page 22 - BNDIA ARUBA
P. 22

A22    bistA politico
                  Dialuna 5 november 2018

            Parlamentario Alan Howell (POR):

                  ‘Tur parlamentario a sostene e mocion pa examen di trafico escolar

                                        wordo haci na Papiamento entrante otro aña’



            ORANJESTAD - Dia 1 di                                     examen haci pa wak e cono-
            november  2018  tabata  un                                cemento di e muchanan pa cu
            dia hopi special pa Aruba,                                reglanan  di  trafico  y  no  nan
            parlamento     unanimam-                                  conocemento di Hulandes, lo
            ente a aproba e ley di or-                                por spera un miho resultado
            tografia di Papiamento. E                                 ora esaki wordo haci den nan
            dia  aki  tambe  un  mocion                               lenga  materno,  ademas  cu
            presenta  pa  parlamentar-                                nan lo por aplica esakinan na
            io di POR, Alan Howell a                                  un miho manera ora nan mes
            haya  e  sosten  di  tur  frac-                           forma parti di trafico.
            cion den parlamento.
                                                                      Teniendo  na  cuenta  e  pun-
            Ta trata aki di un mocion pa                              tonan ariba menciona, unani-
            e  examen  di  trafico  cu  nos                           mamente  parlamentarionan
            muchanan  ta  haci  na  scol                              a  sostene  e  mocion  di  Alan
            wordo realisa na Papiamento                               Howell  pa  den  aña  2019  e
            y no na Hulandes.                                         examen di trafico wordo haci
            Howell  a  yega  di  haci  dife-                          na Papiamento.
            rente  estudio  riba  e  tema  y                          E  parlamentario  di  POR  a
            for  di  esakinan  por  conclui                           gradici  tur  parlamentario  di
            cu  nos  muchanan  lo  com-                               MEP,  AVP,  RED  y  POR  pa
            pronde  e  preguntanan  miho                              sostene  y  vota  na  fabor  di  e
            y lo por tin un resultado final                           mocion  aki.  El  a  indica  cu
            mucho mas halto si e examen                               durante e reunion publico aki
            aki wordo haci na nos idioma                              por a wak cu a reina un union
            Papiamento.                                               entre tur parlamentario y cu
                                                                      lo ta ideal pa esaki continua,
            Na e momentonan aki e uni-   special y e dos scolnan den e  unda ta traha uni na bienestar
            co scolnan cu ta traha examen  proyecto  piloto  multilingual  di  Pais  Aruba.  “Together  we
            na  Papiamento  ta  e  scolnan  y  mirando  cu  ta  trata  di  un  can make it better”.


            Parlamentario Shailiny Tromp-Lee (MEP):
              ‘Hopi hende ta machica Papiamento cu un cantidad di palabra na Ingles


                y  Hulandes durante cu nan ta papia nos idioma materno’       (parti 2)



            ORANJESTAD  -  Parlamentario  Shailiny  guyoso di dje. Mayornan tin e tarea principal pa ga-    •  Mester delibera riba ampliacion di e lista di pa-
            Tromp-Lee den su discurso relaciona cu trata-   rantisa cu e Papiamento den tur sentido di palabra   labra
            mento di e ley di Ortografia di Papiamento  ta keda traspasa pa nos siguiente generacion. Gobi-  •  Mester percura pa bin cu un diccionario di Pa-
            a vocifera tambe su pensamento pa loke ta e  erno tin e deber pa mas pronto cu ta posibel bin cu    piamento
            uzo di nos idioma materno caminda el a trece  un plan nacional pa loke ta trata nos idioma. Com-  •  Mester institui un instituto di idioma
            padilanti cu lamentablemente, pa motibo cu  ercio y prensa mester duna atencion special na nos  •  Mester  enfoca  riba  e  echo  cu  Papiamento  ta
            mayoria di nos no a siña nos mes idioma den  dushi Papiamento. Hopi biaha nos mester constata       mas cu ortografia
            nos sistema di enseñansa, nos ta kere cu nos  cu propaganda, promocion, foyeto di informacion
            por machica nos idioma Papiamento manera  etc. aki na Aruba ta na Ingles. No por laga prensa  Pa loke ta trata e ampliacion di e lista lo ta conse-
            nos ta haya ta bon.                             afo, pasobra diariamente nan ta esunnan cu mas ta  habel, mirando e proceso, pa tin un comision cu a
                                                            influencia y tin un impacto ariba e bon uzo di Pa-  base structural ta traha riba esaki y ta presenta un
            Hopi hende ta machica Papiamento cu un cantidad  piamento di nos pueblo. Y con nan por haci esaki?  lista amplia of ahusta cada 5 aña. Kico minister ta
            di palabra na Ingles y na Hulandes durante cu nan  Door di duna e bon ehempel, skirbi’e y papi’e cor-  pensa riba e sugerencia aki?
            ta papia nos idioma materno. Esaki ta un di e peli-  ectamente.  Atencion  special  sra.  Tromp-Lee  kier
            gernan cu Papiamento ta coriendo awor, banda di e  duna na nos profesionalnan hoben cu ta cuminsa  Sigur pa loke ta trata e punto di instituto di idi-
            fenomeno cu tin hopi bou di nos hobennan cu ni  traha na Aruba den un funcion publico. Si bo no ta  oma  sra.  Tromp-Lee  ta  kere  ta  algo  cu  gobierno
            sikiera kier sigui papia Papiamento. Y tin un grupo  uza nos idioma Papiamento ora bo ta papia Ingles,  mas pronto posibel mester cuminsa traha riba dje.
            grandi di hoben actualmente cu ta papiando Ingles  Hulandes of cualkier otro idioma cu bo ta domina,  Tambe e parlamentario kier a puntra si gobierno ya
            cu otro riba caya y na scol.                    ban tambe percura di keda un profesional ora bo ta  caba ta trahando ariba un maneho nacional di idi-
                                                            uza bo mesun  idioma Papiamento.                oma? Si e contesta ta No, si minister por informa
            Esaki ta un di e motibonan pakico nos mester insti-                                             pa ki tempo ta bay cuminsa traha ariba esaki?
            tui bek e Comision di Standarisacion di Papiamen-  Sra. Tromp-Lee no tabata tin pregunta ariba e con-
            to di Aruba. Den añanan ’70 tabatin e Comision  cepto di ley, mirando cu esaki a keda atendi debi-  Sra. Tromp-Lee a termina bisando cu awe nos ta
            Standarisacion di Papiamento (KPS) cu tabata con-  damente durante e reunion na augustus cu algun  trata e parti di ortografia, pero idioma no ta ortogra-
            sisti di Papiamentistanan di Aruba, Boneiro y Cor-  di esunnan cu a traha riba dje. Si el a haci uzo di  fia so, idioma ta hopi mas. Idioma ta e uzo corecto
            sou, kendenan hunto tabata traha riba e standarisa-  e oportunidad pa comparti cu minister e sugeren-  di frase, uzo di dicho y proverbio, expresa bo mes
            cion di palabranan na Papiamento. Y ainda nos tin  cianan cu e grupo aki a duna pa loke ta trata nos  pa medio di literatura (poesia, storia, etc.) y asina
            algun experto pionero di Aruba cu ta na bida, na  relacion cu nos dushi Papiamento y alabes puntra  por sigui menciona. Esaki ta solamente pa duna un
            ken lo por pidi conseho con pa lanta e comision aki  minister con e ta pensa di por bay atende cu e sug-  indicacion fuerte cu tin hopi, pero hopi mas trabou
            pa sigui cu e trabou asina importante y necesario.  erencianan aki. Cu miras pa futuro e grupo a indica  pa realisa, principalmente den nos enseñansa.
                                                            e siguiente puntonan di prioridad despues di apro-
            P’esey sra. Tromp-Lee ta spera di curason cu cada  bacion di e ley di ortografia, esta:         Sra. Tromp-Lee a termina su discurso den Parla-
            un  di  nos  realisa  cu  Papiamento  ta  nos  mester  •  Mester traha ariba e parti di conscientisacion y  mento cu e palabranan di Vicente Ras: ‘Gusta di
            cuid’e, proteg’e y mas cu tur cos nos mester ta or-  informacion                                otro, aprecia y cuida loke ta di bo!’
   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27