Page 2 - BNDIA ARUBA
P. 2
A2 LOCAL
Diahuebs 1 November 2018
Parlamento lo aproba ortografia di Papiamento, pero ironia ta cu
e ley lo ta na Hulandes
ORANJESTAD – Awe cipio, un lenga mester tin un Papiamento como lenga des ta e lenga competente. apoyo indispensabel di exper-
parlamento ta trata e or- ortografia. hudicial Tambe den su presentacion tonan hurista. E importancia
denansa di ley cu ta duna E echo aki ta tuma luga pre- durante su tayer ‘Ley di ofi- di e echo aki di e traduccion
bida na oficialisacion di Na Aruba a keda aproba cisamente ora cu diasabra ul- cialisacion di Papiamento: di e Constitucion di Aruba na
ortografia di Papiamento un ortografia na 1976 cu a timo a clausura e conferencia kico falta ainda?’, e papia- Papiamento - segun sr. Velas-
na Aruba. wordo hinca den e lucha y ‘Papiamento idioma oficial’, mentista Velasquez a señala e quez - a demostra cu nos len-
ambiente politico cu tabata cu participacion di delega- potencialidad di Papiamento ga crioyo Papiamento ta acto
Seguramente no lo tin existi e epoca aya, prome cu donan y publico di e islanan pa por produci cierto texto le- y capaz pa ta un instrumento
mucho discusion riba e ley Aruba a logra su Status Apar- ABC. gal. Tambe riba tereno di hu- linguistico y huridico tambe.
aki - cu ta andando pa basta te. Sinembargo e ortografia E papiamentista Pedro Velas- risprudencia cu aworaki e ley Tambe e idea di capacidad
tempo caba practicamente for aki conoci como Ortografia- quez a señala cu a pesar cu di ordenansa di oficialisacion di Papiamento como instru-
di 1986, ora cu Aruba a sali Mansur practicamente a keda 15 aña pasa Papiamento a di Papiamento ta prohibi. Ya mento linguistico pa texto
for di constelacion di Antia sin base legal. Igualmente du- bira un lenga oficial hunto cu e tipo di texto legal aki ta di contenido huridico a haya
Hulandes- eventualmente e rante 15 aña despues di e de- cu Hulandes, ta existi ainda bira un derecho exclusivo di mas forsa cu e obranan cu e
lo conta cu sosten di tur frac- cision di Conseho Insular di cierto ambivalencia den e ley Hulandes. hurista Hubert ‘Shon’ Lopez
cion den parlamento. Aruba, e ortografia - manera aki. A pesar cu e espirito di e a yega di publica.
Comision Mansur a reco- ley tin como idea fundamen- Mientras cu por ehempel na
Antecedente menda na 1976- no a sufri tal pa pone Papiamento den aña 1987, kiermen 16 aña Conferencia
Aunke e acontecimento aki ta ningun revision. un ekivalencia di igualdad prome cu Papiamento a bira Minister di Enseñansa, Rudy
uno considera historico den banda di Hulandes; pero ta un lenga oficial, gobierno e Lampe, den su mensahe di
e desaroyo di Papiamento Siñando di pasado, segun keda demostra cu e ley aki no tempo aya a encarga Instituto apertura di e conferencia aki
na Aruba, no ta e prome bi- parlamentario Sue Ann Ras a ta cumpli netamente cu e de- di Lenga Arubano (IDILA) a indica cu no tabata mas
aha cu nos isla ta conta cu un declara na Bon Dia Aruba, e claracion di ekivalencia aki. cu tabata un seccion di depar- oportuno pa bin cu e evento
ortografia oficial. Tempo cu ley di ortografia di Papiamen- Papiamento no ta den e me- tamento di Enseñansa, pa tra- aki den cuadro di Aña di Pa-
Aruba a forma parti di e con- to cu lo keda aproba awe, ta sun competencia pa fungi duci e Constitucion di Aruba piamento y tambe awor cu e
stelacion di Antia Hulandes, busca specialmente standarisa - manera Hulandes - como na Papiamento. El a bisa cu miembronan di parlamento
dia 18 di april 1975 Conseho e uzo di palabranan den skir- lenga di legislacion ni como orguyo cu e linguistanan di ta trata e ley Ortografia di
di Ministro di Antia Hu- bimento na Papiamento. lenga hudicial. Pero tam- IDILA (entre nan sr. Velas- Papiamento. “Nos ta den e
landes a yega na e siguiente Pero igualmente e echo cu poco como lenga notarial. E quez mes y Ramon Todd- coyuntura special aki cu tanto
decision Salominico pa re- ortografia di Papiamento ta nota aclaratorio cu ta admiti e Dandaré) a realisa un obra parlamento como gobierno
comenda un ortografia pro- wordo hancra den ley, esaki discrepancia aki net ta indica pionero, ya cu e obra den un di Aruba ta uni den e mesun
visional pa enseñansa pa e ta permiti por ehempel cu pa ehempel cu ironicamente sentido linguistico tabata bon causa”, el a bisa. E ta recon-
islanan ABC. Un ortografia aki 5 aña ta wordo revisa pa parlamento cu ta trata awe construi den su lexico y sin- oce cu aunke nan por tin
provisional aceptabel pa cada haci adaptacionnan, ya cu e e ley di ortografia oficial di taxis. cierto diferencia, nan ta pone
teritorio insular pa cuminsa ortografia tin di haber cu e Papiamento, por discuti na e diferencia un banda. Paso-
uza na scol. Esaki a produci reglanan con pa skirbi Papia- Papiamento e legislacion aki. E ta admiti cu tabata un trabou bra tin un causa mas grandi
reaccion ya cu e tabata bay mento. Pero ora cu nan mester pone sumamente dificil cu nan a cu ta uni nan; y e causa aki
contra e sistema cu, en prin- e ley aki por escrito, Hulan- yuda realisa logicamente cu e ta Papiamento. Igualmente
e mandatario a expresa cu
nan ta habri como gobierno
pa scucha tur e conclusion
di e congreso di Papiamento
idioma oficial. Ya cu e ta bay
yuda nan den e maneho di
Papiamento y tambe pa e fir-
mamento di acuerdo entre
e islanan ABC pa pone Pa-
piamento den e ‘trono cu e
merece’.
Di su banda minister di Cul-
tura, Xiomara Maduro a bisa
cu den conhunto di su co-
lega minister Lampe, nan a
proclama 2018 como Aña di
Papiamento. E proclamacion
aki a bini pa e echo cu e aña
aki ta cumpli 15 aña cu dia 21
di mei 2003, parlamento di
Aruba a aproba e ley pa Papia-
mento tambe por ta idioma
oficial banda di Hulandes.
Pero tambe awe, dia 1 di no-
vember den reunion publico,
Papiamento ta e invitado
principal den parlamento di
Aruba pa trata e ‘ley nobo di
e forma di skirbi Papiamento
corectamente pa Aruba. Esta
e ortografia di Papiamento’.
Pero mientras cu awe ta wor-
do celebra e acontecimento
relevante aki, ainda e lucha
pa nos lenga crioyo por haya
su berdadero status di igual-
dad cu Hulandes na Aruba, ta
sigui.