Page 22 - BONDIA ARUBA
P. 22

A22    bistA politico
                  Dialuna 11 Februari 2019
            Parlamentario Sue Ann Ras (MEP):

                ‘Tur mucha merece di haya enseñansa cu sentido y di calidad halto pa

                                                           crea un nacion solidario’



                                                                                                                                pais  Aruba  mester  trece  e
                                                                                                                                cambionan den ley, cu ta re-
                                                                                                                                gula  enseñansa.  Esaki  ta  un
                                                                                                                                motibo di preocupacion, pa-
                                                                                                                                sobra  ningun  ley  nobo,  pa
                                                                                                                                loke  ta  trata  e  materianan
                                                                                                                                cu lo duna den SAM, segun
                                                                                                                                e  documento  di  e  metanan
                                                                                                                                nucleo di pais Aruba, aproba
                                                                                                                                pa  minister  di  Enseñansa,  a
                                                                                                                                drenta  Parlamento  ainda.  E
                                                                                                                                cambionan den ley lo sigura
                                                                                                                                cu  SAM  lo  ta  duradero  pa
                                                                                                                                pais Aruba.
                                                                                                                                “Ta  bon  pa  enfatisa  tambe,
                                                                                                                                cu  e  diferencia  despues  di
                                                                                                                                implementa  SAM  ta,  cu  lo
                                                                                                                                tin un programa di desaroyo
                                                                                                                                di idioma Papiamento, cu lo
                                                                                                                                mester cuadra cu e liña di de-
                                                                                                                                saroyo den e scol multilingual
                                                                                                                                na Papiamento”, Ras a indica.
                                                                                                                                Pues  awor  lo  incorpora  scol
                                                                                                                                preparatorio  den  e  sistema
                                                                                                                                di  Scol  Arubano  Multilin-
                                                                                                                                gual  (SAM),  unda  cu  por
                                                                                                                                ehempel,  e  desaroyo  di  vo-
                                                                                                                                cabulario ta di sumo impor-
                                                                                                                                tancia, como tambe desaroyo
                                                                                                                                di  pensamento,  orientacion
                                                                                                                                di  mundo,  etc.,  manera  ta  e
                                                                                                                                situacion cu scol preparatorio
                                                                                                                                di  Colegio  Conrado  Coro-
                                                                                                                                nel  y  Trupial  Kleuterschool.
                                                                                                                                Segun  Ras;  “Mi  no  ta  referi
                                                                                                                                solamente  na  Papiamento
                                                                                                                                como djis idioma di instruc-
                                                                                                                                cion, sino tambe ta dun’e de-
                                                                                                                                bido  atencion,  pa  desaroyo
                                                                                                                                total di idioma materno, cu lo
                                                                                                                                yuda e mucha desaroya otro
                                                                                                                                idiomanan  tambe.  P’esey  ta
                                                                                                                                di sumo importancia pa min-
                                                                                                                                ister di Enseñansa presenta e
                                                                                                                                Plan  di  Enseñansa  Nacional
                                                                                                                                (PEN),  Maneho  di  Idioma
                                                                                                                                den Enseñansa cu su planifi-
                                                                                                                                cacion di implementacion y e
                                                                                                                                sugerencianan den cambio di
                                                                                                                                ley di enseñansa preparatorio
                                                                                                                                y basico”.

                                                                                                                                Unesco
                                                                                                                                Actualmente  un  gran  mayo-
                                                                                                                                ria  di  maestro  y  cabesante
            ORANJESTAD  -  Reci-         lo 6 Inciso 1 (cu ta di ense-  mento  caba.  Cu  excepcion  alumno den scol preparatorio  ta kere den e cambio, pa un
            entemente  minister  di  ñansa  preparatorio)  ta  bisa  di  algun  scol  cu  ta  duna  les  cu  e  idiomanan  Hulandes,  enseñansa  multilingual  basa
            Enseñansa  a  vocifera  cu  lo  siguiente:  ‘Als  voertaal  bij  den  kleuter  na  Hulandes.  E  Ingles  y  Spaño,  banda  di  e  riba e mucha su idioma ma-
            pa  e  aña  escolar  nobo  het  onderwijs  worden  de  dos  scolnan  di  S.P.C.O.A.  idioma Papiamento. Y den e  terno. Pues nan ta kere den e
            2019-2020 Papiamento ofi-    Papiamentse  en  de  Neder-  cu  ta  cuminsa  duna  les  den  dos  scolnan  preparatorio,  cu  vision  di  SAM.  Sinembargo
            cialmente  ta  bira  idioma  landse  taal  gebruikt.’  Hasta  scol  preparatorio  caba  na  ta duna les caba na Hulandes,  nos tin cu pone atencion na
            di  instruccion  den  scol  por  pone  acerca  cu  den  AB  Hulandes, lo sigui haci esaki  e alumno lo cuminsa familia-  e  proceso  di  cambio,  imple-
            preparatorio y esaki sigur  1989  no.  GT  75  (cu  ta  di  tambe,  respetando  e  dere-  risa nan mes cu Papiamento  mentacion responsabel y bon
            a trece varios reaccion. Si  enseñansa basico) Articulo 9  cho  di  alumnonan  pa  ricibi  di  trempan,  como  e  idioma  y percura pa atende tur inki-
            nos  bay  bek  den  historia,  Inciso 1 ta bisa: ‘Als voertaal  enseñansa  den  nan  idioma  cu  nan  no  ta  scucha  na  cas,  etud cu por tin. “Nos tin cu
            despues  di  implemen-       bij het onderwijs wordt in de  materno. Ademas di e idioma  pero  cu  nan  ta  topa  tur  dia  motiva y sostene nos scolnan
            tacion  di  e  famoso  Mam-  eerste  twee  leerjaren  de  Pa-  Papiamento  cu  tur  alumno  rond di nan den comunidad.   den e proceso aki y pa ultima-
            moetwet, nos por mira cu  piamentse taal gebruikt; in de  tabata siña caba den scol pre-                            mente cumpli cu e tratadonan
            for  di  1979  Papiamento  volgende  leerjaren  is  op  alle  paratorio,  entrante  2019  tur  Ley y Scol Arubano Mul-  internacional  (UNESCO)  y
            y  Hulandes  ta  idioma  di  scholen  de  Nederlandse  taal  alumno  den  scol  prepara-  tilingual                 asina cumpli cu e derechonan
            instruccion  na  e  scolnan  de voertaal.’                torio  lo  cuminsa  familiarisa  Pues Papiamento den e scol-  di nos muchanan. Tur mucha
            preparatorio na Aruba.                                    nan  mes  di  trempan  caba  nan preparatorio ta un hecho  merece di haya enseñansa cu
                                         Familiarisacion cu idioma    cu  e  idiomanan  Hulandes,  for  di  basta  tempo  caba.  Cu  sentido y di calidad halto pa
            Hancra den ley caba          Casi tur scol preparatorio na  Ingles  y  Spaño  tambe.  Pues  implementacion di Scol Aru-  crea un nacion solidario”, Ras
            Den AB 1992 no. 88 Articu-   Aruba  ta  duna  les  na  Papia-  lo  amplia  e  experiencia  di  e  bano  Multilingual  (SAM)  a finalisa bisando.
   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27