Page 24 - BONDIA ARUBA
P. 24
A24 bistA politico
Dialuna 11 Februari 2019
Dr. Roberto Weiser:
‘Encefalitis ta un diagnostico cu no ta facil pa haya’
ORANJESTAD – Den specifico e por muri. Pero
un reciente entrevista cu mayoria di virus ta algo cu ta
dokter Roberto Weiser, a yama e proceso ‘auto limita’.
bisa cu tin diferente tipo
di encefalitis. El a splica Locual esey kiermen ta cu e
di esun infeccioso. Tambe virus ta drenta den e sistema
esunnan mas hoben por y di su mes e ta bay. Sinem-
haya e encephalitis inmu- bargo, Weiser ta bisa cu tin
nologico, cu no ta mucho virus por ta cronico, manera
comun. E ta NMDA y ta HIV, cu pashentnan cu tin
bin mas frecuente den por bebe pildo pa henter nan
hende hoben. bida. Pero Weiser ta remar-
ca cu mayoria di biaha, e ta
Bon Dia Aruba a puntra con encefalitis viral, cu e virus ta
e tipo di encefalitis ta bay. bay di su mes.
Segun dr. Weiser ta splica cu
un persona por ta normal y Di esun cu ta yama encefalitis
diripiente un dia su anticur- herpetico no ta ‘e mesun her-
panan, cu ta eynan pa de- pes’. Weiser ta splica cu e ta
fende nos mes di otro malesa, uno peligroso. Si un persona
ta bira loco of no ta haci locu- portacion psikiatrico, y ta no tabata asina, pero si e pasa por bin pa motibo di stress? ta haya esaki y ta sospecha cu
al ta corecto, diripiente. haya mas sintomanan’. mester manda sanger y test di Weiser ta contesta cu stress e por tin e, di biaha e tin cu
CSF na Hulanda pa un test di su mes no ta e causa di e bay ricibi tratamento anti vi-
Weiser ta splica cu e anti- Sinembargo, Weiser ta re- specifico, pero cu ainda no a malesa. Ora hende ta abou di ral cu ta specifico pa mata e
curpanan aki, en bes di de- marca cu pa haya sa e diag- yega di haya pashent cu a test stress por haya tur cos, pero virus herpetico. E ta agrega
fende e curpa, e mes ta ataca nostico, ‘e no ta facil pa haya’. positivo pa NMDA. no cu stress ta causa, e virus cu si e pashent no ta haci
e NMDA receptor. “E cele- Pa motibo cu e ta splica cu e ta drenta anto e anticurpanan lihe, e por fayece of ta keda
bro ta traha cu kimica. E ta persona hoben por ta sano, Un persona cu haya e tipo di ta esunnan cu ta haci e fout. cu consecuencia neurologico
traha cu electricidad. Pa haci normal y diripiente ta haya encephalitis aki ta ricibi un Locual stress ta haci cu e pa- manera lam, mita curpa ta
e sinapsis di electrico y kim- un manifestacion psikiatrico tratamento cu corticose/ ste- shent su curpa ta ‘predispone muri, dementia y otro conse-
ico. E NMDA (N-methyl D asina lihe. E ta un posibilidad roids, anto e persona ta keda pa haya e malesa’ pero stress cuencianan.
aspartate receptor) ta e recep- cu e persona tin un encepha- bon. Sinembargo, Weiser ta mes no ta causa algo asina.
tor di sinapsis di kimica di un litis NMDA. Su reaccion por bisa tur cos ta depende con Weiser ta bisa si cu hende Weiser a finalisa ta splica cu
neuro transmitter cu ta haci ta uno manera un hende cu lihe e pashent ta bay busca mester tin un bida trankilo. aki na Aruba tin un bon gru-
glutamate.” no ta bon di cabes diripiente. tratamento, ‘mas bo tarda ta po di specialista neurologico
haya mas consecuencianan’. Bon Dia Aruba a puntra cu ta prepara pa duna un di-
E momento cu e anticurpa, Segun Weiser, ainda na Aruba Esey ta nifica cu ta haya mas Weiser si un virus ta cura- agnositco di encephalitis. Si
cu ta riba e receptor di e glu- no a yega di wak un caso di daño permanente. bel. El a contesta cu tur cos semper tin duda of si tin un
tamate, no ta traha pa motibo un pashent cu haya e mani- ta depende. Por ehempel, si di sintomanan clinico fre-
cu e ta blokia, kiermen cu e festacion di anticurpa. E ta E frecuencia di NMDA ta bin un hende tin encefalitis her- cuenta cu ta duna sospecha di
prome manifestacion di sin- continua bisa cu a yega di mas den hende hoben. Bon petico e no ta curabel, si e encefalitis, por bay check.
toma ta un cambio den ‘com- sospecha di un pashent, pero Dia Aruba a puntra si e causa persona no ta haya e remedi
Trato di turista contra trahadonan local
ORANJESTAD – Perso- haya nan kier ora nan ex-
na cu ta traha den parti igi. E trahado a bisa cu e
turistico ta conta nan ex- ta compronde cu Aruba su
periencia, cu algun turista turismo mester ta halto,
ta trata nan malo djis pa pero no ta manera pa trata
motibo cu Aruba ta biba esunnan cu ta traha den e
di nan, y nan mester haya departamentonan cu ta cui-
locual nan kier. da nos turismo.
E persona cu ta traha den “Tratonan asina ta pasa
sector di turismo ta bisa cu constante, na restaurant,
varios biaha e turistanan hotel, aeropuerto y cualkier
ta trata persona local di un otro luga. Claro no tur ta
manera malo. “Mi ta com- asina. Anto ta tristo con ta
pronde nos entrada ta de- trata e hende djis pa motibo
pende di turismo, pero nan cu nan ta sinti mas halto.
tambe tin cu sa con pa trata Aruba mester pensa algun
cu trahadonan.” otro metodonan pa sostene
economia, pa asina turista
Locual el a purba splica cu por a trece p’e. E turista a Segun e trahado, no ta cu e turista ta kere nan tin no kere nan por yega anto
den un caso specifico, cu demanda bisando ‘boso ta prome biaha e cos ki ta sos- ‘cierto poder riba nos’, of exigi y trata nos hendenan
e turista a pidi algo y na e biba di nos, pues miho bo ode, pero ta cosnan cu ta pa motibo cu nan ta gasta malo”, e trahado a finalisa
momento ey e trahado no trece awor’. pasa diariamente na Aruba nan placa akinan, nan por bisa.