Page 32 - BNDIA ARUBA
P. 32

A32    LOCAL
                     Diahuebs 11 aPRiL 2019
            Olivia Figaroa, bibliotecaria:

                                                   ‘Lesa ta bon pa desaroyo mental’




























































            ORANJESTAD  –  Den                                        un nificacion. El a bisa cu e  cosnan cu por tin.”        nan.”
            un  reciente  entrevista  cu  Segun Figaroa ta remarca cu  buki di mas fini cu el a lesa
            Olivia  Figaroa,  kende  ta  tin  bon  escritor,  tambe  e  ta  ora  e  tabata  den  examen  ta                     Tin escritor cu e pensamento
            bibliotecaria  di  Biblio-   agrega cu tin cantidad grandi  esun  cu  mas  dificil,  pa  mo-                        pa skirbi mas buki. “Nos tin
            teca Nacional Aruba, el a  di  buki  na  Papiamento  cu  tibo cu mester wak cada de-   E ta bisa cu e ta splica mayor-  un coleccion di local. Tin cu
            splica  tocante  diferencia  Directie  Onderwijs  ta  bezig  taye. “E momento cu un buki  nan pa no forsa un mucha pa  ta traduci y skirbi. E diferente
            di traduccion di buki, cual  cune. “Tin hendenan nobo cu  ta fini, mester wak e pasado di  lesa, of bis’e kico e tin pa lesa.  fase di mucha y adolescente.
            mester ta adapta na e edad  ta skirbi, cu si tin nivel, anto  e escritor pa asina e por com-  Agregando cu e tin cu laga e  Awo  e  ta  yudando  pa  skirbi
            di  persona  y  ademas  to-  ta sigui na e mesun nivel.”  pronde.”                     mucha lesa locual e kier. E ta  buki,  paso  el  a  haya  guia  di
            cante  importancia  di  lesa                                                           remarca cu ta importante pa  con pa skirbi.”
            pa desaroyo mental.          Sinembargo,  e  ta  bisa  cu  e  El a duna ehempel cu tin per-  lesa y no djis lesa sin compro-
                                         nivel  di  skirbi  pa  un  mucha  sona ta prefera wak e pelicula,  nde.                Un bon escritor, segun Figa-
            Figaroa  ta  splica  cu  un  scol  ta dificil, pa motibo cu mes-  pero e ta splica cu tin cierto                    roa, mester bay den e mundo
            multilingual  ta  tremendo.  ter  por  drenta  y  bay  den  e  fase den e buki cu no ta sali  “Nos tin cierto buki di texto  di e grupo di edad cu e ta skir-
            E  ta  bisa  cu  tin  cosnan  cu  mundo di e mucha. E ta bisa  den  e  pelicula.  Anto  ora  cu  di plachi, pero nan ta lesa. No  biendo p’e, mester ta cu nan,
            por  controla  y  tin  cu  pone  cu  tambe  tin  e  diferencia  di  docente  puntra  algo,  anto  e  ta importa ni ki idioma cu ta.  sinta cu nan den klas. Pa asina
            esey,manera tarea di Directie  skirbi algo pa un mucha di 6  no wak e den e pelicula ,pero  Locual  ta  haci  e  persona  of  e por wak nan interes ‘actual-
            Onderwijs  pa  saca  mas  buki  aña, pero en berdad e mucha  den e buki si e ta para. E ta  mucha  comodo  y  loke  nan  mente mester sa ki interes e
            cu ta posibel na Papiamento,   mes tin 10 aña. Esey ta oca-  remarca cu mester sa e deta-  ta  sinti  pa  lesa.  Un  mundo  muchanan tin’.
            ‘tin cu ta skirbi pa skirbi, no  siona cu e no lo kier lesa, e no  yenan.              dushi ta habri, y ta yuda un
            ta  tur  hende  por  traduci  un  ta haya e ta pa su edad.                             mucha desaroyo di su fanta-  Sinembargo,  e  ta  bisa  cu  no
            buki’.                                                    “Mi no ta bisa cu no mester  sia y uzo di idioma”, Figaroa  ta pasobra un persona a skirbi
                                         Un mucha lo prefera wak un  wak  e  pelicula  of  e  video,  ta splica. E ta bisa cu awendia,  algo, e ta bon. E ta agrega cu
            E ta continua splica cu hende  visual, anto esey por ta cu e  pero e ta keda importante pa  mucha  ta  enfoca  riba  wega,  mester  ta  critico,  agregando
            a  yega  di  traduci  buki.  “Tin  mucha  su  ‘taalgebruik’  por  lesa.  E  diferencia  ta  esey,  e  nan  por  bira  asocial  y  perde  cu hende ta rabia pa motibo
            persona  cu  tin  nan  diploma  bay  atras.  Nan  no  sa  cierto  lesamento ta tur cos, por wak  locual ta e parti social, ‘e mu-  cu no ta adecua. E ta bisa cu
            di  traductor,  pero  e  buki  cu  palabra of ta prefera ora nan ta  e, pero na final buki ta keda  cha su niñes’.  hende tin cu ser guia y ta con-
            wordo  traduci  no  ta  basa  pa  den scol secundario, den exa-  importante”, Figaroa ta con-                       secuente  ora  di  skirbi.  “Tin
            un mucha sino pa un adulto.  men nan ta bay busca e buki  tinua splica.                Pa  locual  ta  trata  e  nivel  di  hopi  buki  cu  mester  wordo
            Pero  si  e  ta  di  mucha,  mes-  di mas fini. “Hende ta kere pa                      lesamento,  Figaroa  ta  agrega  traduci  pa  mucha  den  dife-
            ter uza su idioma. Mundial-  motibo cu un buki ta fini, e ta  Sinembargo Figaroa ta splica  cu  e  ta  bayendo.  “Esun  cu  rente  edad  cu  nan  ta  conoci
            mente  nos  tin  tendencia  di  facil”,  Figaroa ta bisa.  cu di buki di ficcion y no fic-  ta  wak  e  importancia  for  di  cune den nan mundo actual.
            bisa cu e ta bon, pero hende                              cion,  ta  bon  pa  lesa  ambos.  un edad trempan, despues ta  E nivel pa coregi buki ta bon
            ta rabia ora bisa cu no ta locu-  Sinembargo, segun Figaroa si  “Lesando  tur  dos  ta  duna  trece nan yiunan of nieto pa  di departamento concerni.”
            al el a spera di cierto persona,  e buki ta fini, e no ta haci e  un desaroyo en general cu ta  lesa.  Pero  mester  sigui  pro-
            pero  e  berdad  ta  cu  mester  mas facil, pa motibo cu mes-  habri den mente. Lesa sea di  move buki y lesamento. Esey
            hisa e nivel di buki.”       ter  dedica  na  cada  frase,  tin  arte,  poesia,  di  cualkier  otro  mester keda pone enfoke riba
   27   28   29   30   31   32