Page 5 - AHATA
P. 5
A11
opinion Diabierna 28 December 2018
Igmar Reyes:
‘Presta placa costa placa’(parti 2)
Mercado imperfecto landa, Boneiro, St. Eustatius un nivel ful nobo. articulo: “Status Concerns
Door cu e mercado ta im- y Saba conoce organonan in- Segun Cameron y Golby den and Financial Debts in Ado-
perfecto, es decir cu e com- dependiente di supervision nan articulo publica na 1990: Den comunidadnan chikito, lescents”, e ser humano tin e
petencia den mercado no ta manera Authoriteit Con- “An Economic Analysis on esaki ta un motor clave tras tendencia di consumi mas di
igual, por ehempel ora un sument & Markt (ACM) ca- Personal Debt”, sin importa di gasta mas hopi placa y crea locual e por afford pa asina
instancia opta pa no divulga minda ta percura pa un “level un hende su mesun prefer- como resultado mas debe. percibi un cierto nivel di sta-
immediato tur informacion playing field” (esta combati encia, e ta wordo influencia Segun dr. Nelissen di Uni- tus social, paso e ta preocupa
encuanto prestamo na su competencia inhusto) y per- pa imita e escogencianan di versad di Tilburg, den su cu con otro hende ta evalue.
consumidor, e ora consumi- cura pa companianan tene hendenan cu e ta observa,
dor lo mester por wordo pro- nan mes na regla encuanto paso e tin problema pa con-
teha. Hurisprudencia ta dicta duna informacion completo trola su mes. (In)consciente-
cu hues ta duna balor na lib- y corecto riba producto y ser- mente hende tin e deseo pa
ertad pa hende haci negoshi y vicio. Ademas nan conoce un “Keep up with the Joneses”,
cera acuerdo cu otro. Pues in Autoriteit Financiële Mark- cual ta referi na bisiñanan cu
principio tin libertad pa cera ten (AFM) cual organo ta ta uza otro como benchmark
prestamo y ta keda na parti- enfoca riba comportacion di pa clase social of acumulacion
donan pa bay di acuerdo cu e partidonan cu ta haci negoshi di cosnan material / luhoso. E
interes y condicionnan, pero den arena financiero. fracaso di por “keep up” ta
hues ta subraya cu na e liber- wordo mira como muestra di
tad aki tin cierto limite. Asina Na 2015 Banco Central di inferioridad socioeconomico
interes di prestamo no mag Curaçao y St. Maarten a in- of cultural. E intenso envidia
surpasa 18% pa aña, of 1,5% troduci maneho manera: e ora di wak otro solamente
pa luna. “Provisions on Preventing nan miho parti di bida, sea ta
Overextension of Credit” y vakantie luhoso, auto nobo y
Segun formulacion di hues “Provisions on the Disclo- grandi, cas nobo cu pool of
den tres caso historico na sure of Pricing Information renoba, concierto den VIP,
1999, cada un prestamo cu on Consumer Credit”, cual etc. ta hiba peer pressure na
ta mas halto cu 18% ta con- ta percura pa consumidor
tra “de goede zeden”, conse- wordo informa debidam-
cuentemente e contracto ta ente, pa asina tuma deci-
nulo. Esaki ta referi specifi- sion responsabel ora di haci
camente na banconan com- prestamo. Sin laga afo exis-
ercial, pero tin varios otro tencia di e organo Caribbean
instancianan cu si ta duna Credit Bureau na Curaçao (y
prestamo cu ta surpasa 18%, na Hulanda conoce Stichting
sin wordo sanciona, cual ta Bureau Krediet Registratie),
algo cu mester bira un punto cual ta enfoca riba un prob-
pa discusion. lema social, esta preveni cu
e consumidor ta fia mucho
Tambe e consumidor ta hopi placa. Dicon tur esaki?
wordo proteha door cu ban-
conan ta wordo teni na un Consumidor limita na ra-
‘bijzondere zorgplicht’, esta cional
un deber di diligencia. Ora di Punta di bista ta cu nos tur
duna prestamo, banconan ta como consumidor ta limita
obliga di wak si e cliente por na racional (bounded ratio-
carga esaki y mester informa nality), es decir cu nos no por
cliente di e consecuencianan tene cuenta cu tur informa-
financiero, conseha y adverti cion (paso semper e bend-
cliente teniendo interes di e edo/financiado tin mas in-
cliente central, pa asina evita formacion cu e consumidor),
credito excesivo. Si no respe- nos no por pensa riba tur nos
ta e zorgplicht, banco ta para opcionnan ni consecuenci-
responsabel pa tur daño cu e anan di nos decision. Tambe
cliente por a sufri, mirando factornan externo, manera
cu banco ta esun cu mas ex- influencia social tin hopi im-
perticio den duna financia- pacto riba un consumidor cu
mento y por a evita e situa- ta gasta placa y como resul-
cion cu cliente no por paga su tado crea debe.
debe bek. Den un caso den
corte superior (Hoge Raad) Decision di un consumidor,
na Juni 2017, hues a dicta cu no ta solamente wordo de-
e “bijzondere zorgplicht” ta termina door di su mesun
un norma y cu no mester ta preferencia, sino tambe door
hancra den ley pa ta valido. di con hendenan den su am-
Hues a subraya cu dia e bij- biente ta comporta nan mes.
zondere zorgplicht a wordo Influencia social ta referi na
hancra den ley na Hulanda, circunstancianan ora cu un
mas bien esaki a fungi como comportacion di otro den un
un confirmacion di algo ya ambiente ta influencia uno su
existente. interpretacion di y reacciona
riba un situacion. Hende por
Intervencion den Reino intencionalmente compara
Hulandes su mes cu otro compañero,
Den Reino Hulandes tin colega, bisiña, famia, amigo,
varios mecanismo cu ta pro- etc., pa asina defini y evalua
teha e consumidor, asina Hu- su mesun status social.