Page 4 - bndia aruba
P. 4
A4 LOCAL
Diaranson 6 Maart 2019
Gino Wauben di ILA Foundation:
Compronde consecuencia di abuso di substancia
Sinembargo e ta bisa cu centenan ocupa mas tanto
awendia tin mas informa- posibel, no solo durante ora
cion cu antes con pa educa y di scol, pero traimerdia. Ad-
splica miho, pero ainda tin e olescentenan cu ta ocupa ta
preocupacion pa e siguridad. menos inclina pa uza mari-
E prome stap segun Wauben, huana of otro droga, y tambe
ta scucha pa wak kico ta pasa menos posibilidad di haya
den realidad tocante e uzo problema cu droga.”
di droga, door di scucha e
adolescentenan nan storia Ehempel cu e ta menciona ta
tocante nan bida y nan senti- programa di despues di scol
mentonan. Esaki lo guia nan manera deporte, arte, drama,
accion inteligente y pensa actividadnan creativo y cu ta
bon. disponibel pa tur studiante di
scol secundario di preferencia
“Famia mester ta uni, pa nan gratis of na un prijs mas abou
por comparti pa combersa posibel. Mayornan mester
y conecta cu otro. Tin otro exigi tipo di programanan
forma di habri combersacion asina den nan comunidad y
natural. Manera uzo di droga na scol di adolescentenan.
den pelicula, television y mu-
sica. Preferibel pa no husga, Den caso cu tin algun may-
pa nan sa cu nan mayornan ta ornan cu a experimenta cu
dispuesto pa scucha cualkier droga ora nan tabata hoben,
cos cu nan tin di bisa, cu e anto ta haya miedo di conta
confiansa t’ey. No ta manera nan mesun experiencia, pero
di strafnan di biaha.” esaki por crea confiansa entre
nan yiu ‘confiansa cu credibi-
Di dos stap ta siña, mayor y lidad’. Honestidad en general
docente mester asumi nan re- ta e miho maneho.
sponsabilidad pa adkiri cono-
ORANJESTAD – Adoles- ciedad ta keda expulsa di scol, ta efectivo, basa riba conoce- cemento tocante efectonan E paso 4 ta yudansa, cu ta
cente ta experimenta na ta imposibel pa nan haya tra- mento cientifico, y mester fisiologico, psicologico y so- importante pa sa kico pa haci
ocasion, of algun ta uza bou y como consecuencia, reconoce e habilidad di ado- ciologico di alcohol y otro ora tin sospecha cu un ado-
na un forma regular cierto ta termina den prizon como lescente pa nan por compro- droganan. Esaki ta exigi lesa y lescente of cualkier persona
substancia, a pesar di tur adulto. nde, analisa, evalua y tuma haci preguntanan. ta haya un reaccion negativo
conseho of advertencia cu responsabilidad pa nan ac- na alcohol, marihuana of otro
nan ta ricibi pa abstene of “Pa bin cu mensahe, sigur cion. Ni maske con impul- Familiarisa cu e cultura di droga. “No ta existi un rece-
tene cuidado na uzo. Den pa motibo cu accidente di sivo of imprudente nan por adolescente a traves di medi- ta cu ta fit pa tur problema
un reciente entrevista cu trafico causa pa abuso di alco- ta”, Wauben ta splica. onan imprimi y electronico. di adolescentenan cu alco-
Gino Wauben di ILA foun- hol ta ocupa e prome luga di Siña locual adolescentenan ta hol y otro droga. Na final e
dation a splica tocante e locual ta causa e morto bou di E importancia di modera- gusta wak. Siña tocante e var- muchanan mas sano, sea nan
tema aki. hobennan. Como educacion cion iedad di droga cu ta disponi- a experimenta of no cu droga,
sexual, pa uza condom pa Segun Wauben ta bisa cu e bel pa sigura e fuentenan basa ta esunnan cu tabata tin may-
Comprende e consecuen- evita malesanan of embaraso gran mayoria di hobennan no riba ciencia y ta balansa. ornan cu tur momento tabata
cianan den adolescentenan pa sigur- ta termina den dependencia presente pa nan stima nan, y
Segun Waubenm e adoles- idad. Ora un hoben cu ta uza of custumbernan abusivo. E di tres ta actua pa preven- tabata envolvi den nan bida”,
centenan mester compronde of experimenta, no kiermen Pero e ta remarca cu esun- cion di abuso di droga. “Ta el a finalisa bisa.
e consecuencianan di viola nan ta mala mucha of may- nan cu ta uza alcohol, mari- importante pa tene adoles-
reglanan di scol, leynan di e ornan ta faya. E hecho cu ta huana of otro droga, mester
pais contra uzo, posesion y uza droga ta parti di cultura compronde cu tin diferencia
benta di alcohol, marihuana y den un adolscente su bida na grandi entre uzo diario y uzo
otro droga. Si nan wordo gara, varios pais di mundo. Segun ocasional.
nan lo topa cu e sistema di investigacion, e hoben por
husticia cu lo trata nan como sali for di e fase sin ningun Nan mester sa con pa recon-
criminal y cu por ta severo pa daño na su curpa.” oce conducta iresponsabel
delicuentenan hubenil. ora ta trata di luga, ora, canti-
Segun Wauben ta splica cu dad y frecuencia di uzo. Ora
E castigo corespondiente pa e miho forma pa conseha e hobennan sigui uza a pesar di
kibra e reglanan ta contene adolescentenan pa ta sigur y advertencianan, nan mester
e riesgo di ta mas severo cu acepta e realidad, pa nan tuma controla nan uzo, sea di prac-
e riesgo pa e salud di e ado- un decision responsabel, pa e tica moderacion y uzo limita.
lescente, manera expulsion di informacion ta honesto y a
scol, un strafblad y stigma so- base den ciencia. E ta continua splica cu uzo
cial, y tur esey ta haci mas dif- di droga por afecta di un
cil pa haya trabou den futuro. E ta continua splica cu tin forma negativo e prestacion
E maneho di cero tolerancia a propaganda den moderacion academico of na trabou, ha-
ricibi critica serio. ora cu hoben persisti den ex- ciendo e hopi mas dificil pa
perimenta. Promove comp- tin exito na scol of pa cumpli
Segun Wauben ta splica cu ta rension di e consecuencia le- cu tur responsabilidad; uzo
crea consecuencianan pa stu- gal y social di e uzo di droga. nunca ta apropia y hasta por
diante, famia y comunidad Nan mester pone siguridad ta peligroso, pa presenta in-
cu no tabata e intencion. E na prome luga, como tambe toxica na scol, trabou, activi-
maneho ta contribui na scol responsabilidad personal y dadnan deportivo, ora di stu-
pa prizon, unda hoben hopi conocemento. ur of cualkier otro actividad
biaha esunnan cu ta pertenece serio.
na grupo minoritario den so- “Educacion di droga mester