Page 4 - bon-dia-aruba-20170401
P. 4

4   LOCAL
                    Diasabra 1 aPriL 2017

               Conseho Consultivo ta critico cu Caft y cu resultado di areglo di disputa




            ORANJESTAD  -  Den  nativa cu e islanan ta fabo- segun  RvA.  Si  e  plannan  ta  constata  cu  a  cumpli  ion  encuanto  presupuesto
            su  relato  anual  di  2016,  rece.  Esey  muy  probable-  actual di gobierno Hulan-   cu  norma di un deficit di  y cambio den e esaki, y ta
            Conseho  Consultativo  mente lo keda na un deseo,  des sigui nan rumbo, e ca-          no  mas  cu  3,7%.  Pero  pa  controla con e gastonan ta
            (Raad van Advies, RvA)  ya cu ta nan mes a propone  sonan aki lo termina cerca  2016  RvA  ta  constata  cu  bay. Pero seguidamente for
            ta  dedica  atencion  spe-   e  forma  aki  den  un  con-  Raad van State, cu conseho  esey  no  ta  e  caso  y  na  su  di e publicacionnan di Caft
            cial na dos tema impor-      seho  anterior  na  gobierno  pa gobierno di Reino.       debido  tempo  gobierno  no  por  destila  si  e  presu-
            tante: e situacion encu-     di Reino.  Cu e proyecto di  Un  consideracion  impor-    lo mester compensa esaki.  puesto proponi ta hiba den
            anto e areglo di disputa  ley aki anto, e relacionnan  tante cu nos no ta mira den  Motibo pa no por cumpli  direccion di financia publi-
            den Reino, y e funciona- den Reino lo keda manera  e relato di RvA pa loke ta  na  2016  segun  RvA  ta  cu  co  duradero,  mientras  cu
            mento  te  awor  di  Caft.  nan ta y no lo tin un areglo  e areglo di disputa ta, cu di  gobierno  a  tuma  como  esaki ta e meta final. Segun
            Un  analisis  di  Bon  Dia  di disputa cu un corte im-    ningun forma, tampoco si  pronostico un crecemento  RvA, loke tabata un instru-
            Aruba di e temanan aki.      parcial pa husga caso.       un  dado  momento  e  tres  economico  di  3,8%  com-     mento,  e  deficit  maximal
                                                                      islanan  lo  por  convence  para cu 2015, mientras cu  estableci  pa  e  ley,  a  bira  e
            Pa loke ta e areglo di con-  RvA  ta  señala  tambe  cu  Hulanda  cu  ta  miho  pa  Banco Central na septem-        meta  riba  su  mes.  Caft  ta
            flicto,  RvA  ta  constata  cu  banda  di  e  disputanan  to- Corte  Superior  atende  e  ber 2016 caba a constata cu  demasiado  enfoca  riba  e
            no a yega un fin na e dife-  cante  aspectonan  consti- disputanan  huridico  aki  Aruba tabata bayendo den  ‘cijfers  onder  de  streep’,
            rencia di opinion di e tres  tucional, tin un tereno (di  cu  por  surgi  entre  e  part-  direccion di un crecemen-  expresion  berdad  uza  mas
            islanan hunto (Aruba, Cu-    posibel disputa) cu no a bin  nernan  den  Reino,  y  esey  to negativo pa e aña. Esey  di  un  biaha  pa  prof.  Bak-
            raçao y St. Maarten) y esun  na bista ainda y cu ta digno  ta cu apelacion pa motibo  a resulta asina tambe, cu e  ker  como  presidente  di
            di  Hulanda  riba  e  punto  di consideracion. Esey ta e  di un disputa a reis di un  consecuencia  cu  pa  varios  CAFT.    Cu  gobierno  a
            di ken mester ta e instan-   hecho cu den ultimo añan- intervencion di Reino, por  tipo di impuesto gobierno  yega na e cifra via tur tipo
            cia  hudicial  cu  lo  mester  an  a  bin  hopi  mas  uzo  di  ehemplo bao di articulo 43,  a cobra considerablemente  di  entrada  incidental  cu
            trata  e  casonan  someti  na  cierto articulonan di Statu- lo no tin nunca un efecto  menos cu nan tabatin pre-    nan  mes  ta  regla,  pa  Caft
            su huicio y duna un vere-    ut, cu den pasado no tabata  di suspension di e medida  supuesta.  RvA  ta  constata  no ta problema.
            dicto  o  conseho.  E  Con-  uza,  o  tabata  uza  di  otro  (‘opschortende  werking’)  cu pa loonbelasting, BBO,
            sehonan Consultativo di e  forma. Esaki a bira special- cu Reino ta aplicando. Den  invoerechten  y  accijnzen  Asina  segun  RvA  ta  surgi
            tres islanan tambe den nan  mente mas frecuente des- practica esey ta implica cu  gobierno  a  cobra  hunto  oportunidadnan  perdi  pa
            consulta colegial a yega na  de  e  cambionan  relaciona  no  por  deshaci  di  e  me- Afl.  55  miyon  menos.  Ta  yega  na  financia  publico
            conclusion  cu  ta  miho  pa  cu  10-10-10,  unda  tabatin  dida tuma pa Reino, aunke  entradanan  incidental  cu  duradero  y  sostenibel.  Y
            pone  e  tratamento  di  dis-  hopi mas acuerdo di coop-  cu despues por haya rason  e  acuerdo  pa  opera  e  re- de paso e no ta haci e tra-
            puta asina den man di un  eracion entre diferente pais  completo o parcialmente di  fineria  atrobe,  y  extra  en-  bao  di  RvA  mas  facil  cu
            corte imparcial.             unda a traspasa facultad pa  e instancia cu mester husga  trada  di  winstbelasting,  a  tin  un  tarea  un  poco  mas
                                         otro. Nan ta menciona den  e  apelacion.  Esey  tabata  e  percura  pa  trece  un  poco  amplio  cu  esun  di  Caft.
            Hulanda ta keda mantene e  esey:                          caso tambe den e conflicto  balansa den e asunto, pero  Tambe RvA ta nota cu nan
            posicion cu nan ta desea un  -          Articulo 38, cual  cu a surgi na 2014, unda cu  cu un deficit mas halto cu  no ta disputa e utilidad di
            seccion di Raad van State,  ta  brinda  e  posibilidad  pa  Raad  van  State  a  conclui  e 2,0% proyecta segun e ley  e  supervision  financiero,
            e  ‘Afdeling  Advisering’  pa  paisnan den Reino colabo-  (un aña despues) cu gobi-    di Caft.                     loke  ta  resulta  importante
            duna un conseho cu ta ‘di  ra cu otro riba tereno cu en  erno  di  Reino  no  a  actua                              tambe  pa  financista  den
            peso’     (‘zwaarwegend’),  principio  ta  pertenece  na  completamente      corecto.  E critica mas severo di RvA  exterior, pero RvA ta spera
            pero e ta keda un conseho  nan tereno autonomo;           Mientras  tanto,  gobierno  ta concerni tanto gobierno  cu lo por bin un reorienta-
            na  Conseho  di  Ministro  -          Articulo 43, cu ta  di  Reino  a  haci  caba  loke  como Caft y esey ta cu RvA  cion di e manera di eherce
            di Reino. E islanan ta keda  duna  e  obligacion  pa  e  nan a propone cu e medi-      ta haya cu ambos ta carece  e  supervision  financiero,
            para riba e deseo di un in-  paisnan mes percura pa ga-   da. E conseho o veredicto  di  un  vision  a  largo  plaso  pa  esaki  bira  mas  orienta
            stancia – un hues indepen-   rantisa den nan legislacion  lo  por  sirbi  como  guia  pa  unda  nan  ta  bay.  Segun  riba logra financia publico
            diente – pa atende e caso- y gobernacion e derecho y  futuro caso, esey si.            RvA,  Caft  ta  duna  opin-  duradero.
            nan di conflicto, y ta pro- libertadnan humano, sigu-
            pone pa Hoge Raad (Corte  ridad  legal  y  bon  gober-    Contal cu ta parce cu esaki
            Superior) ta e instancia ey.   nacion  y  di  otro  banda  ta  ta e final, por lo pronto, di
                                         duna autorisacion (y oblig-  e  debate  di  varios  aña,  pa
            Mientras  tanto,  segun  e  acion) na Reino pa percura  duna  contenido  na  e  arti-
            relato  d  RvA,  e  asunto  ta  pa esaki tuma luga.       culo  12a  di  Statuut,  cu  ta
            asina  leu  caba  cu  den  su  -          Articulo 52 ta duna  defini esaki, pero no na sat-
            sesion  di  20  januari  2017,  e  posibilidad  pa  un  pais  isfaccion di e islanan.
            Conseho  di  Ministro  di  traspasa  via  un  ley  fac-
            Reino a aproba un proyec-    ultadnan  autonomo  na           Evaluacion Caft
            to  di  ley  conteniendo  e  Gobernador  como  organo  Banda di e critica cu RvA
            pensamento Hulandes de- di Reino o na gobierno di  tabatin  caba  na  momento
            scribi aki. Seguidamente e  Reino. Naturalmente mes-      cu e ley cu ta regarda Caft
            proyecto di ley a keda en- ter  trata  di  facultadnan  di  tabata den proceso di apro-
            trega na Raad van State pa  gobernacion.  E  hecho  aki  bacion,  den  e  relato  aki
            nan conseho. Cu esaki, se- no  ta  implica  solamente  RvA  a  duna  su  opinion
            gun RvA, e proceso a bira  cu reflexion riba e ember-     encuanto e efecto cu e ley
            un  tipo  di  ‘kroonberoep’,  gadura constitucional di  e  y  funcionamento  di  e  co-
            nada mas. Esaki ta un señal  medionan  aki  ta  significa-  legio tabatin te awor. Den
            cla cu na nivel di Reino ta  tivo, pero tambe riba e po-  su evaluacion RvA ta toca
            sigui  cu  nan  pensamento  sibilidad pa trata disputa cu  tambe  e  asunto  di  e  pre-
            (di Hulanda), a menos cu  ta surgi den aplicacion di e  supuesto  y  cumplimento
            awor  Raad  van  State  lo  tipo di instrumento aki. E  cu esaki pa e añanan cu a
            mester  cambia  di  idea  y  tipo di disputa aki ta imagi-  transcuri  mientras  tanto
            laga  nan  opinion  bay  mas  nabel,  manera  e  ultimo  Caft  ta  den  funcion,  cu
            den  direccion  di  e  alter- añanan  a  keda  demostra,  ta  2015  y  2016.  Pa  2015
   1   2   3   4   5   6   7   8   9